26 czerwca: Światowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur

Tortury to działania ukierunkowane na świadome i celowe zadawanie bólu. To także wszelkie działania, których celem jest nieludzkie i upokarzające traktowanie innego człowieka. Działania te obejmują sferę oddziaływań fizycznych i psychicznych. Tortury są częstym narzędziem w rękach oficjalnych przedstawicieli państw, które dopuszczają ich stosowanie. Do ich stosowania ucieka się policja, wojsko itp. Ofiary tortur często są pozostawione samym sobie. By przypomnieć światu o ich prawach 26 czerwca ustanowiono Światowym Dniem Pomocy Ofiarom Tortur.

Tortury znane są ludzkości od wieków. Od wieków też były stosowane jako narzędzie terroru zarówno fizycznego, jak też - o ile nie przede wszystkim - psychicznego. W mrocznych czasach średniowiecza słynęła z ich stosowania instytucja ściśle powiązana z kościołem - Święta Inkwizycja. Jej działalność stała się "inspiracją" dla wielu instytucji i państw, które uznały tortury za doskonałe narzędzie służące walce z realnym, jak i wyimaginowanym wrogiem.

W czasach nam nieodległych tortury były masowo stosowane przez hitlerowskie Niemcy w nazistowskich obozach zagłady, katowniach Gestapo i innych miejscach, które dzięki coraz doskonalszym narzędziom do zadawania bólu spływały krwią osób poddanych nieludzkim metodom przesłuchań. Wydawać by się mogło, że okrutna lekcja jaką był okres drugiej wojny światowej zostawi trwały ślad w świadomości i że będzie sprzyjała odejściu od barbarzyństwa. Niestety... Tortury stały się narzędziem w rekach organów, które oficjalnie reprezentowały interesy rządów. Tortury stały się powszechnie stosowanym narzędziem przesłuchań i innych represji. I nie działo się tak tylko na świecie. W Polsce z ich stosowania "zasłynęła" Służba Bezpieczeństwa.

Czasy nam współczesne również nie są wolne od tortur, a ich ofiar nie ubywa. Pomimo licznych konwencji i innych aktów prawnych tortury są stosowane nadal w sposób niejawny, a władze podejmują wszelkie starania, by fakty nie widziały światła dziennego. Jak podają organizacje zajmujące się obroną praw człowieka, tortury stosowane są obecnie w takich krajach jak: Chiny, Rosja, Białoruś, Turcja, Uzbekistan, Arabia Saudyjska, USA i innych. Do najgłośniejszych należą bez wątpienia oskarżenia pod adresem USA o stosowanie tortur i innych nieludzkich metod w bazie wojskowej Guantanamo na Kubie oraz w więzieniu Abu-Ghraib w Bagdadzie.

Szczególnie okrutne metody stosowano w Guantanamo, które po zamachach z 11 września 2001 roku stało się dla USA narzędziem do walki z terroryzmem. W bazie tej przetrzymywano więźniów bez wyroków, a wachlarz metod był bardzo szeroki - od pozbawiania więzionych snu poprzez bicie i przetrzymywanie w długotrwałej izolacji do szczucia psami i wielogodzinnego przetrzymywania w niewygodnych pozycjach. 22 stycznia 2009 prezydent USA Barack Obama nakazał zamknięcie więzienia w Guantanamo w ciągu jednego roku. Dokładne statystyki nie są znane. Według różnych danych każdego roku ofiarą tortur i innych metod nieludzkiego traktowania pada ponad milion osób.

Historia walki ze stosowaniem tortur nie jest krótka i sięga (w Europie) roku 1750. Działania przeciwników tortur okazywały się skuteczne. W ich następstwie pierwsze zakazy stosowania tortur pojawiły się w Prusach w 1754, a w Austrii i Polsce w 1776. Obecnie tortury zabronione są między innymi przez Międzynarodową Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z roku 1984 - Polska ratyfikowała tę konwencję w 1989 roku, Konwencję o zapobieganiu torturom i nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu uchwalona w 1989 roku przez Radę Europy - ratyfikowaną przez Polskę w roku 1993.

W ramach tegorocznych działań, którym patronuje IRCT odbędą się między innymi: konferencja FAVL w Erewaniu (Armenia) poświęcona koordynacji działań organizacji broniących praw człowieka. Konferencji tej towarzyszyć będą manifestacje w Erewaniu i innych miastach Armenii. W Danii odbędzie się mini turniej piłkarski, którego patronem jest Centrum Badań i Rehabilitacji Ofiar Tortur (RCT); w stolicy Wielkiej Brytanii odbędą się między innymi manifestacja solidarności z ofiarami tortur oraz spotkania z przedstawicielami organizacji broniących praw człowieka.

International Rehabilitation Council for Torture Victims (IRCT) - organizacja zajmująca się pomocą ofiarom tortur prowadzi właśnie na Facebooku akcję, której celem jest przede wszystkim uświadomienie istnienia tego zjawiska. Akcja ta zgromadziła już prawie dwa i pół tysiąca osób z całego świata. Dlaczego uświadomienie jest bardzo ważne i trudne? Przede wszystkim chyba dlatego, że początki upowszechniania zachowań wiążących się z zadawaniem bólu są w pobliżu nas.

Źródła:
http://amnesty.org.pl/
http://www.irct.org/

Czytaj też:
Guantanamo - obóz koncentracyjny XXI wieku