68. rocznica powstania Narodowych Sił Zbrojnych

Narodowe Siły Zbrojne były po Armii Krajowej i Batalionach Chłopskich największą formacją polityczno-wojskową. Według różnych szacunków historyków, organizacja ta liczyła od 80 do 100 tysięcy żołnierzy.

Powstanie organizacji

NSZ powstał 20 września 1942 roku, kiedy to formalnie został wydany rozkaz pierwszego komendanta organizacji, pułkownika Ignacego Oziewicza. Polityczne zwierzchnictwo nad NSZ sprawowała Grupa "Szańca", która utworzyła również Służbę Cywilną Narodu (podziemny zalążek cywilnej administracji państwowej). Struktura organizacyjna NSZ obejmowała 6 inspektoratów, te zaś dzieliły się na okręgi (w liczbie 17) i obwody (niektóre z nich dzieliły się na podokręgi). Najmniejszymi komórkami terenowymi były powiaty i placówki.

Główne idee

Główne założenia ideowe zostały opisane w "Deklaracji Narodowych Sił Zbrojnych". Organizacja postulowała: niepodległość Polski, jej odbudowę z granicą wschodnią sprzed 1939 roku. Granica zachodnia miała się opierać o dwie rzeki - Odrę i Nysę Łużycką. NSZ chciały także przebudowy systemu sprawowania władzy. Miała ona polegać na wzmocnieniu prerogatyw prezydenta i senatu, decentralizacji organów administracji. Wzmocnieniony miał zostać samorząd, a także pozycji rodziny w społeczeństwie. Edukacja miała się odbywać w oparciu o katolickie wartości etyczne.

Stosunek Narodowych Sił Zbrojnych do hitlerowskich Niemiec, sowieckiej Rosji i podziemia

Narodowe Siły Zbrojne występowały zarówno przeciwko hitlerowskim Niemcom, jak też sowieckiej Rosji. Organizacja była zarazem przeciwko idei AK, zorganizowania powszechnego powstania antyniemieckiego. Jednocześnie uznawała Polski Rząd na uchodźstwie z siedzibą w Londynie.

Narodowe Siły Zbrojne a partyzantka komunistyczna

W lipcu 1943 roku niektóre oddziały NSZ na własną rękę podjęły walki z Gwardią Ludową. Strategia stosowana przez ZSRR polegała na działaniach obliczonych na sianie chaosu i dezorganizowanie życia ludności. Pierwszy przypadek likwidacji oddziału GL miał miejsce 22 lipca 1943 r. na Kielecczyźnie, a kolejna podobna akcja miała miejsce na Lubelszczyźnie. Później działania przeciwko komunistom zostały zawieszone i wznowione dopiero latem 1944 roku.

Stosunki z Niemcami

Po klęsce armii niemieckiej pod Stalingradem i Kurskiem oraz w obawie przed nadciągającą Armią Czerwoną, w drugiej połowie 1943 roku. niektóre oddziały partyzanckie NSZ zaczęły zawierać z niemieckimi władzami policyjnymi lub wojskowymi taktyczne porozumienia o charakterze lokalnym. Doszło do nich na terenie okręgów: kieleckiego i lubelskiego. Doprowadziło to do wydania rozkazu zabraniającego utrzymywania jakichkolwiek kontaktów z Niemcami. Od lata 1944 r. – wobec zajmowania ziem polskich przez Armię Czerwoną – kontakty z Niemcami, zarówno taktyczne, jak też wywiadowcze bardziej się ożywiły.

Stosunek Narodowych Sił Zbrojnych do Żydów

Mówi się, że Narodowe Siły Zbrojne miały negatywny stosunek do ludności pochodzenia żydowskiego. Często członkowie NSZ utożsamiali Żydów z komunistami traktując ich, jako wrogów na równi z Niemcami. Jednakże wydaje się, że pogląd taki jest krzywdzący dla tej organizacji. W świetle najnowszych badań historycznych (owocem których jest książka zatytułowana "Tajne oblicze GL-AL i PPR" , a jej autorami są M.J. Chodakiewicz, P. Gontarczyk, L. Żebrowski, Warszawa, 1997-1998) okazuje się, że zbrodnie popełnione podczas wojny na ludności pochodzenia żydowskiego, zostały dokonane głównie przez komunistów. Mało tego, w NSZ służyło wielu Żydów, a wiele osób związanych z Narodowymi Siłami Zbrojnymi udzielało pomocy ludności żydowskiej. Dowodami są zachowane akta procesów sądowych członków NSZ sądzonych w pokazowych procesach okresu stalinowskiego. Także uratowane osoby same zaświadczały o tym przez kogo zostały uratowane.

Sieć organizacyjna, wywiad i własna propaganda

Struktura organizacji była imponująca. Przekraczała przedwojenne granice Rzeczypospolitej, obejmując część Prus Wschodnich, Opolszczyznę i Śląsk Cieszyński, a nawet Kresy Wschodnie. Istniała także siatka wywiadowcza na całym terytorium III Rzeszy. Wywiad NSZ w ocenach niemieckich był organizacją ekskluzywną, grupującą wyłącznie Polaków "bez zarzutu" i "utalentowanych".

Działalność propagandowa opierała się przede wszystkim na gazetkach - zarówno o charakterze centralnym, jak i lokalnym, w liczbie ponad stu tytułów. Wydawane były również książki i podręczniki o tematyce politycznej, gospodarczej, a także ustrojowej i prawnej.

NSZ i Kościół Katolicki

Szczególną zasługą NSZ była obrona Stolicy Apostolskiej i Piusa XII przed fałszywą propagandą, oskarżającą Watykan o sprzyjanie nazizmowi. W prasie i publikacjach NSZ zawarte są liczne przykłady zamieszczania przemówień Ojca Świętego, w tym także do umęczonego narodu polskiego, co dodawało otuchy wiernym. NSZ (jako jedyna organizacja konspiracyjna) wydawały specjalny periodyk dla kapelanów wojskowych - miesięcznik "Lux mundi".

Dlaczego PRL nienawidziła NSZ?

Odpowiedzieć można w sposób prosty. Narodowe Siły Zbrojne były organizacją narodową i polską. Wolną od obcych wpływów. Niezależną ideologicznie i finansowo od żadnych z walczących stron. NSZ miały własną koncepcję państwa, program polityczny, gospodarczy i oświatowy. Rozumiały doskonale niebezpieczeństwo komunistyczne grożące wieloletnią okupacją powojenną przez Związek Sowiecki przy pomocy ich agentów z PPR i GL-AL.

Materiał powstał na podstawie zasobów internetowych:
1. www.nsz.com.pl - strona poświęcona Narodowym Siłom Zbrojnym
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowe_Sily_Zbrojne