Berest - takich miejsc się nie zapomina

Powstanie wsi

Wieś położona jest w Beskidzie Sądeckim przy drodze łączącej Grybów z Krynicą. W pobliżu znajdują się takie znane miejscowości jak Krynica, Nowy Sącz, Piwniczna, Wysowa, Gorlice. Wieś powstała pod koniec XVI wieku, w państwie biskupów muszyńskich. Mieszkańcy wsi zajmowali się uprawą roli, hodowlą, wypalali węgiel drzewny dla znajdującej się w pobliżu huty.

Republika Łemska

Berest zamieszkiwany był przez ludność łemską. 5 grudnia 1918 roku w wyniku rozpadu Austro-Węgier proklamowano Republikę Łemską. W skład republiki wchodziła m.in. Ruska Rada w Krynicy z powiatami nowosądeckim i nowatarskim. 12 marca 1920 roku wojsko polskie ją zlikwidowało.

Życie przed przesiedleniem

Przed II wojną światową w Bereście oprócz Łemków mieszkały też rodziny polskie i żydowskie. Wszyscy żyli ze sobą w zgodzie, a dzieci uczyły się w tej samej szkole. Wieś liczyła ok. 130 rodzin. Spokój trwał do 1947 roku, kiedy to Biuro Polityczne KC PPR podjęło decyzję o rozpoczęciu akcji "Wisła".

Akcja "Wisła"

Akcja miała na celu całkowite rozbicie niepodległościowych ruchów ukraińskich, działających na terenach południowo-wschodniej Polski. Postanowiono również całkowicie wysiedlić stamtąd ludność ukraińską na teren ZSRR oraz na polskie Ziemie Odzyskane.

Mieszkańców Berestu niewiele łączyło z UPA (Ukraińska Armia Powstańcza). Czasem ukraińscy powstańcy zabierali im żywność, albo pożyczali konie. Mieszkańcy po cichu sympatyzowali z nimi, ci bowiem chronili ich przed napadami i rabunkami ze strony Polaków.

Najprawdopodobniej 7 czerwca 1947 r. polskie wojsko przybyło do wsi, by rozpocząć wysiedlenie jej mieszkańców. Żołnierze zachowywali się brutalnie, bili kijami, popędzali, siłą zabierali to, co było im potrzebne. Mieszkańcy spakowali wszystko co im się udało zmieścić na wozach. Niektóre cenne przedmioty zakopywali w opuszczanym majątku. Opuszczając rodzinne domy nie wiedzieli dokąd się udają.

Cała podróż przesiedleńcza trwała około tygodnia. Pozostawiali za sobą domy, własnych ojców i dziadów. W miejscu docelowym czekały na nich zazwyczaj zniszczone chaty, często nie nadające się do zamieszkania. Poza tym na nowych terenach Polacy byli do przesiedleńców dosyć wrogo nastawieni. Uznawali ich mylnie za tzw. banderowców, czyli członków najbardziej brutalnych narodowych bojówek ukraińskich.

Nowi mieszkańcy

Po zakończonej akcji "Wisła" do Berestu przybywają polskie rodziny i zasiedlają opuszczone gospodarstwa. Nie mieli tak trudnego startu jak wysiedleni Łemkowie. Gospodarstwa w Bereście były porzucone z dnia na dzień. Pola były zaorane i zasiane, spiżarnie pełne kartofli, orzechów, w pasiekach miód.

Berest dzisiaj

Dzisiaj Berest to prawie 900 mieszkańców. Wieś jest ważnym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym dla całego powiatu. Okoliczne tereny to głównie lasy. Lasy, które pełne są rozmaitej zwierzyny: jeleni, sarn, dzików, niedźwiedzi, wilków, rysiów, żbików, borsuków, a także mniejszych, chronionych drapieżników: łasic i gronostajów. Gmina przygotowała dla wsi Plan Odnowy Miejscowości Berest na lata 2011 - 2017. Celem planu jest polepszenie jakości życia na wsi, zminimalizowanie różnić w jakości życia mieszkańców miasta i wsi, oraz powstrzymanie migracji ludności ze wsi do miasta.

Łemska Cerkiew

Najpiękniejszym obiektem we wsi jest niewątpliwie cerkiew p.w. św. Kosmy i Damiana. Dawniej była to cerkiew łemkowska. Obecnie administrowana jest przez parafię rzymsko-katolicką p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Zabytkowa cerkiew otoczona jest kamiennym murem, na zewnątrz którego stoi nowa, nie mniej klimatyczna, drewniana dzwonnica. Świątynia znajduje się na szlaku cerkwi łemskich. Przejeżdżając w okolicy nie godzi się nie zatrzymać i nie zwiedzić świątyni. Tym bardziej, że obecny proboszcz parafii znany jest ze swej gościnności i otwartości dla odwiedzających.

Przyszłość Berestu

Przyszłość dla Berestu próbuje nakreślić wspomniany powyżej Plan Odnowy Miejscowości. Twórcy planu zdają sobie sprawę z faktu, że w miejscowości brakuje ośrodka jednoczącego i organizującego lokalne środowiska. Zwraca się też dużo uwagi na słabo rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Sam Berest, jak i też jego okolice mają bardzo dużo atutów, które powinny sprzyjać powstawaniu rozmaitych gospodarstw agroturystycznych. Dzisiaj mieszkańcy miast coraz częściej na wypoczynek wybierają atrakcyjne i malownicze miejscowości wiejskie. Berest niewątpliwie do takich atrakcyjnych miejsc należy.

Znajdź nas na Google+