Boże Narodzenie w Europie i na świecie

Boże Narodzenie to wyjątkowy dzień dla katolików na całym świecie. Dzień pełen miłości, radości, ale przede wszystkim to czas przyjścia Zbawiciela na Ziemię. Pomimo panujących kontrowersji, dotyczących pochodzenia tego święta, jest ono najważniejszym wydarzeniem w kulturze i świadomości chrześcijańskiej. Różnorodność sposobów jego obchodzenia jest ogromna. W każdym odłamie religii wygląda to inaczej. Nie tylko katolicy obchodzą to święto, robią to także prawosławni i protestanci.

Nie ma nic wspanialszego niż Boże Narodzenie spędzone w atmosferze rodzinnej. Pełnej spokoju, ciepła oraz miłości. Jest to szczególny moment dla katolików na świecie. Dzień, w którym znikają wszelkie problemy i ludzie są dla siebie życzliwi. Czas, gdy dom jest pięknie wystrojony i wysprzątany, a wszędzie czuć zapach igliwia. To właśnie chęć spędzenia świąt z najbliższymi sprawia, że wszystko musi być dopięte na ostatni guzik, ale jak się okazuje, nie tylko katolicy tak świętują…

Na świecie istnieje wiele religii i jej odłamów. Chrześcijaństwo dzieli się na: katolicyzm (44,8%), prawosławie ( 10,5%) i protestantyzm(40,1%). Każdy z wyznawców tych wierzeń ma swój sposób obchodzenia Bożego Narodzenia. Różnorodność świętowania tej uroczystości jest ogromna. Począwszy od innych dat ich odbywania się, poprzez odmienne znaczenie symboli.

Prawdziwe korzenie Bożego Narodzenia

Choć wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, to zdecydowana większość współczesnych świąt i zwyczajów chrześcijańskich ma swoje korzenie w pogaństwie lub jest wręcz przerysowaniem tych zwyczajów. Wszystko zaczyna się od zimowego przesilenia.

Pogańskie święto przesilenia było czasem, w którym mijała połowa ostatniej pory roku i odradzało się słońce, zaczynał się także nowy rok. Składano cześć bogom związanym z kultem solarnym oraz radowano się z przeżycia połowy zimy. Można powiedzieć, że w tym czasie świętowano „pojawienie się” słońca. Czas końca grudnia jest więc datą narodzin wielu pogańskich bogów. Chrześcijanie postanowili wykorzystać ten czas i zastąpić tradycje odradzania się słońca i narodzin wielu bogów narodzinami Jezusa, w celu posiada swojej tradycji i uczczenia narodzin Zbawiciela. O prawdziwych korzeniach tego święta świadczą też liczne obyczaje pochodzące z czasów pogańskich, które przejęło chrześcijaństwo.

Zwyczaje które zostały przyjęte to ozdabianie choinki – dawniej wiecznie zielonego drzewka, oczekiwanie na Mikołaja –kiedyś elfy lub duszki. Sianko na stole to również tradycja pogańska, tak samo jak śpiewanie kolęd, zmianie uległy tylko teksty. Stały się one bardziej popularne i dotyczyły tematyki przybywającego Zbawiciela.
Boże Narodzenie wcale nie ma korzeni chrześcijańskich, tylko pogańskie. Cały czas jednak panują liczne kontrowersje, co do pochodzenia tego święta.

Różnice w obchodzeniu Bożego Narodzenia przez różne odłamy religijne

Katolicyzm, protestantyzm, prawosławie. Są to trzy główne odłamy chrześcijaństwa. Każdy z nich inaczej obchodzi Bożego Narodzenia. Przyjrzyjmy się na początek tym dwóm ostatnim.

Na początek prawosławie. Boże Narodzenie nie jest obchodzone 25 lecz 7 stycznia. Wigilia nie rozpoczyna się - tak jak u katolików - od podzielenia opłatkiem. Prawosławni dzielą się prosforą, czyli bułeczką na zakwasie. Wieczerza jest czasem skupienia i wyciszenia. Jeśli chodzi o specjalne obchodzenie pierwszego i drugiego dnia świąt to takowego nie ma. Nie odbywa się z rana liturgii, można zasiąść z rodziną do niepostnego stołu, pośpiewać kolędy, pobiesiadować. Często domy odwiedzają już kolędnicy. Wieczorem pierwszego dnia w cerkwi sprawuje się bardzo podniosłe nabożeństwo - nieszpory bożonarodzeniowe.

U protestantów Boże Narodzenie obchodzone jest w tym czasie, co u katolików. Jest to czas spędzany z rodziną, wspólnej wieczerzy wigilijnej oraz śpiewania kolęd. To, co różni ich od katolików to fakt, że nie ma 12 potraw postnych. Jest różna ilość dań niekoniecznie postnych. Na stołach króluje pieczona gęś i inne mięsa.

Przed rozpoczęciem wigilijnej kolacji głowa rodziny, najczęściej jest to ojciec i mąż, czyta fragment Pisma Świętego poświęcony narodzeniu Jezusa Chrystusa. Po tym odmawia dziękczynną modlitwę. Nie ma zwyczaju dzielenia się opłatkiem, ale w wielu domach to się robi. Uczestnicy kolacji wspólnie się modlą i składają sobie życzenia. Dopiero po nich zasiadają do stołu. Rozdają też sobie prezenty.

W religii protestanckiej nie ma też pasterki, ale w Kościele ewangelicko-augsburskim odprawiane są tzw. jutrznie, czyli poranne nabożeństwa w dzień narodzenia Jezusa Chrystusa.
W pierwszy i drugi dzień Bożego Narodzenia ewangelicy idą do świątyń na uroczyste, świąteczne nabożeństwa.

Święta w Niemczech, Rosji i Wielkiej Brytanii

W Niemczech, tak jak w Polsce, dniem poprzedzającym jest Wigilia, ale nie ona jest najważniejsza. Dniem istotnym jest 25 grudnia. W święta w niemieckich domach nie może zabraknąć choinki. To właśnie stąd pochodzi zwyczaj strojenia jej. Obok niej w niektórych niemieckich domach możemy znaleźć drewniany żłobek imitujący miejsce, w którym narodził się Chrystus. 25 grudnia jest czasem, na który czekają w Niemczech wszystkie dzieci. To właśnie tego dnia odbywa się spotkanie rodzinne, podczas którego członkowie rodziny wzajemnie życzą sobie wesołych świąt (nie spotkamy się z łamaniem opłatka), a dzieci otrzymują prezenty. Zamiast pod choinką, upominki układane są na stole. Zamiast karpia, który jest tradycyjną polską potrawą wigilijną, częściej na stole pojawi się pieczona gęś, pieczona kaczka, indyk albo dziczyzna. Stałym elementem niemieckich świąt Bożego Narodzenia jest wspólne kolędowanie. Najbardziej popularną kolędą jest „Cicha noc”.

W Rosji, uroczyściej niż Boże Narodzenie, świętowany jest Nowy Rok. Wynika to z tego, że w prawosławnej tradycji Boże Narodzenie nigdy nie odgrywało takiej roli jak w Kościele Katolickim. Dla prawosławnych większe znaczenie zawsze miała Pascha, czyli zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Większość Rosjan wita Nowy Rok w gronie rodziny lub przyjaciół, przy choince i suto zastawionym stole. Właśnie wtedy nasi wschodni sąsiedzi składają sobie życzenia i obdarowują się prezentami. Dzieci dostają podarunki - najczęściej są to zabawki i słodycze - tradycyjnie przynoszone przez Dziadka Mroza i Śnieżynkę. Popularne są też zabawy sylwestrowe na świeżym powietrzu. W Moskwie odbywają się one tradycyjnie na Placu Czerwonym, Placu Teatralnym i Placu Twerskim. Obchody Bożego Narodzenia rozpoczyna Soczelnik, czyli wieczerza wigilijna. Na stole obowiązkowo powinno się znaleźć 12 postnych dań. Wigilia przez Rosjan obchodzona jest 6 stycznia, a Boże Narodzenie 7, zgodnie z wyznaniem prawosławnym.

W Wielkiej Brytanii, której dominującym wyznaniem jest anglikanizm (odłam protestantyzmu) nie obchodzi się wigilii, a święta zaczynają się 25 grudnia. Rankiem dzieci odkrywają mikołajowe prezenty w specjalnie przygotowanych czerwonych skarpetach wiszących przy kominku (prezenty przyniósł w nocy z 24 na 25 grudnia Mikołaj, który wszedł do domu przez komin). Około godziny dwunastej wszyscy zasiadają do wspólnego obiadu, którego głównym daniem jest indyk nadziewany warzywami. Na deser podaje się bożonarodzeniowy pudding, który tradycyjnie powinien być zrobiony z trzynastu składników (symbolizując Jezusa Chrystusa i dwunastu apostołów). Tego samego dnia o godzinie 15 oficjalne przemówienie do narodu wygłasza Królowa Elżbieta II (zwyczaj zapoczątkowany przez króla Jerzego V w 1932 roku). W święta śpiewa się kolędy i ubiera choinkę, a w domu zawiesza jemiołę, która uchodzi za roślinę magiczną.

Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce

Wieczór wigilijny w tradycji polskiej jest najbardziej uroczystym i wzruszającym wieczorem roku. Punktem kulminacyjnym przeżyć adwentowych w rodzinach chrześcijańskich jest wigilia Bożego Narodzenia. Główną jej częścią jest uroczysta kolacja, złożona z postnych potraw. Uroczystość ta ma charakter ściśle rodzinny. Zaprasza sie czasami na nią oprócz krewnych osoby mieszkające samotnie.

Podczas owego spotkania, nie może zabraknąć śpiewania kolęd w rodzinnym gronie. Nazwa „kolęda” pojawiła się dawno temu. Wywodzi się ona od słowa "calendae", tak bowiem Rzymianie nazywali początek każdego miesiąca. Owe kalendy, szczególnie styczniowe, czyli noworoczne, obchodzili bardzo radośnie, bawili się, śpiewali, składali sobie życzenia i obdarowywali prezentami.

Na wigilie Bożego Narodzenia niemal każda polska rodzina umieszcza w swoim mieszkaniu choinkę i ją dekoruje. Jest to jedna z najmłodszych tradycji wigilijnych. Początkowo, w tym również na ziemiach polskich, popularna była "Jodla", czyli wierzchołek sosny, jodły lub świerku zawieszony u pułapu. Drzewko to miało chronić dom i jego mieszkańców od złych mocy. Jednak najważniejszym i najbardziej wzruszającym momentem było i jest dzielenie się poświęconym opłatkiem.

Czas Bożego Narodzenia, to niezwykły czas. Warto go spędzić z najbliższymi osobami, przy suto zastawionym stole. Z okazji Świat Bożego Narodzenia, życzę wszystkim czytelnikom spokojnych, radosnych, pełnych miłości Świąt Bożego Narodzenia. Na zakończenie przypomnijmy słowa kolędy, która pewnie nie raz zabrzmi w naszych domach.
„Cicha noc, święta noc,
Pokój niesie ludziom wszem,
A u żłóbka Matka Święta
Czuwa sama uśmiechnięta
Nad dzieciątka snem,
Nad dzieciątka snem.”