Brazylia: Lista UNESCO poszerzyła się o kolejnych 17 zabytków

O wpisaniu na listę UNESCO nowych zabytków zadecydowała Organizacja podczas spotkania zorganizowanego w stolicy Brazylii. Niestety, na nowej liście nie znalazł się żaden zabytek z terenu Polski. Ostatnim obiektem z terenu Polski dopisanym do Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości w 2006 roku jest Hala Stulecia (Hala Ludowa) mieszcząca się we Wrocławiu. Jako pierwsze na tej liście znalazły się już w 1978 roku historyczne centrum miasta Krakowa oraz zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce. Razem w Polsce mamy 13 miejsc wpisanych na listę UNESCO.

Nowe miejsca wpisane na listę UNESCO:

Wyżyna Centralna (Srií Lanka)
Srilańskie wyżyny rozpościerają się w środkowo-południowej części wyspy. Na ich terenie znajduje się chroniony obszar Peak Wilderness, Park Narodowy Horton Plains i leśna kraina Knuckles Conservation Forest. W tych górskich lasach znajdujących się ponad 2500 m n.p.m. żyje i rośnie niezliczona ilość różnorodnej fauny i flory, łącznie z kilkoma zagrożonymi gatunkami takimi jak srilańsky lampart czy mała małpiatka lori, którą sfotografowano dopiero w zeszłym roku, a do tej pory wierzono, że ten gatunek już całkowicie wyginął.

Papahānaumokuākea (USA)
Rozległy i odizolowany szereg małych, nisko położonych wysepek i atolów Papahānaumokuākea na Oceanie Spokojnym znajduje się ok. 250 km na zachód od Hawajów. Rozłożone są na długości ok. 1931 km. Ochroną objęte są rafy, atole oraz płytkie obszary morskie o łącznej powierzchni około 360 tysięcy km², co czyni pomnik największym morskim obszarem chronionym na świecie. Na dwóch wyspach (Nihoa, Makumanamana) zostały odnalezione pozostałości archeologiczne osad, które istniały tu jeszcze przed erą europejską.

Dzielnica at Turaif w oazie ad-Dir'iyah (Arabia Saudyjska)
To właśnie tutaj, w sercu Półwyspu Arabskiego znajdowała się pierwsza stolica dynastii Saudów; znajdziemy ją na północny-zachód od współczesnej metropolii Rijad. Miasto zostało założone w XV w w stylu architektonicznym Nadżdi. Religijna i polityczna rola miasta wzrosła w XVIII i pierwszej połowie XIX wieku, a cytadela w at-Turaif stała się chwilowym centrum rodu Saudów. To właśnie stąd szerzyły się ostre wahhabistyczne reformy do muzułmańskiego regionu. Teren chroniony obejmuje pozostałości kilku pałaców i urbanistyczny kompleks na skraju oazy ad-Dir'iyah.

Australijskie osady karne (Australia)
Godny uwagi zabytek posiada 11 byłych osad karnych, które zostały wybrane spośród kilku tysięcy podobnych miejsc założonych przez imperium Brytyjskie na ziemi australijskiej dla swoich uciążliwych poddanych w XVIII i XIX wieku. Wymieniona "jedenastka" znajduje się na żyznym terenie pasa przybrzeżnego , skąd zostali wygnani Aborygeni - okolice Sydney, Tasmania, Fremantl czy wyspa Norfolk. Na tym terenie żyły dziesiątki tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy zostali skazani przez brytyjskie sądownictwo na wygnanie do kolonii karnych. Każde z tych miejsc miało swoje specyficzne zadanie: kara w postaci uwięzienia oraz pożądana poprawa poprzez pracę przymusową - budowanie kolonii.

Sheikh Safi al-Din Khānegāh i kompleks świątyni w Ardabilu (Iran)
Miejsce duchowego schronienia sofijskiej tradycji powstało w okresie między początkie XVI a końcem XVIII wieku. Przy budowie wykorzystano irańskie tradycyjne formy architektoniczne maksymalizujące wykorzystanie przestrzeni w niezliczonych celach (włącznie z biblioteką, meczetem, szkołą, mauzoleum, kuchnią, piekarnią i urzędem). Zawiera również drogę prowadzącą do świątyni, rozdzieloną na siedem części i oddzieloną ośmioma bramami. Kompleks prezentuje dobrze zachowane i bogato zdobione fasady i wnętrza z godnymi uwagi kolekcjami starożytnych artefaktów.
Historyczny bazar w Tebriz (Iran)
Miasto Tebriz jest miejscem kulturowej wymiany już od antycznych czasów, a jego historyczny bazar przedstawia jedno z najważniejszych centrów handlowych na Jedwabnej ścieżce.

Atol Bikini (Wyspy Marshalla)
Pod koniec drugiej wojny światowej Stany Zjednoczone postanowiły rozpocząć próby z bronią jądrową na atolu Bikini, na Wyspach Marshalla na Pacyfiku. Po przesiedleniu miejscowych obywateli w latach 1946 - 1958 przeprowadzono tutaj 67 prób nuklearnych, włącznie z detonacją pierwszej bomby wodorowej (1952 r.). Na atolu Bikini pozostały namacalne dowody z tego okresu w postaci zatopionej łodzi znajdującej się na dnie laguny po wybuchu atomowym w 1946 roku czy ogromny krater Bravo.

Historyczne wioski koreańskie Hahoe i Yangdong (Korea Południowa)
Wioski Hahoe i Yangdong z XIV i XV wieku reprezentują doskonały okaz historycznych klanowych wiosek w Korei. Wioski były umieszczone tak, aby zapewniały swoim obywatelom z okolicznych krain fizyczną oraz duchową strawę. Znajdziemy tutaj "pałace" rządzących rodzin, przepiękne domy ze ścianami ryglowymi należące do członków klanów, pawilony, konfucjańskie akademie i parterowe gliniane domki ze strzechami.

Imperialna cytadela Thang Long w Hanoji (Wietnam)
Cytadela była postawiona w XI wieku przez dynastię Ly Viet i jest symbolem wywalczonej wówczas niepodległości państwa Dai Viet. Powstała na pozostałościach po chińskiej twierdzy z VII wieku na wyschłej ziemi delty czerwonej rzeki w Hanoji.
Historyczne monumenty Dengfengu, w Środku Nieba i Ziemi (Chiny)
Góra Songsang jest uważana za główną górę świętą w Chinach. U podnóża tej wysokiej na 1500 m góry, w pobliżu miasta Dengfeng w prowincji Henan, w okręgu 40 km2 znajduje się osiem pogrupowanych budynków i świątyń. Np. trzy bramy Han Que – pozostałości najstarszych religijnych budynków w Chinach, świątynie, słoneczna platforma Zhougong czy Dengfengeńskie obserwatorium. Budynki te, które powstawały w przeciągu dziewięciu dynastii, ukazują różne sposoby rozumienia Środka Nieba i Ziemi i mocy góry jako centrum religijnego poddaństwa. Tutejsze zabytki historyczne reprezentują jedne z najlepszych wzorów starożytnych budynków chińskich poświęconych rytuałom, nauce, technologiom i wykształceniu.

Sarazm (Tadżykistan)
Nazwa Sarazm oznacza "tam, gdzie zaczyna się ziemia". Chodzi o wykopalisko archeologiczne wydające świadectwo o ludzkim osiedleniu się w Środkowej Azji od IV wieku p.n.e. do końca III wieku n.e. Sarazm demonstruje również egzystencję komercyjnej i kulturowej wymiany między ludźmi z ogromnego terenu geograficznego, sięgającego Stepów Środkowej Azji i Turkmenistanu, przez teren Iranu, dolinę Indu aż po Ocean Indyjski. Jest to pierwszy wpis zabytków Tadżykistanu na listę UNESCO.

Dżantar Mantar (Indie)
Obserwatorium astronomiczne Dżantar Mantar (Jantar Mantar) w miejscowości Dżaipur postawiono na początku XVIII wieku. Znajduje się tam około dwudziestu umocowanych
przyrządów. Obserwatorium jest najważniejszym i najlepiej zachowanym obserwatorium historycznym w Indiach.

Episkopalne miasto Albi (Francja)
Starożytne miasto Abi, na brzegach rzeki Tarn w południowo-zachodniej części Francji, ukazuje kulminację średniowiecznej architektury. Stary most (Pont-Vieux), dzielnica Saint-Salvi i jej kościół mówią nam o początkach rozwoju miasta w X i XI wieku. Mocnym episkopalnym miastem stało się po albigeńskiej wyprawie krzyżackiej przeciwko heretykom z Cathars w XIII wieku. Miasto zostało zbudowane w wyjątkowym stylu południowo-francuskiego gotyku z miejscowych cegieł o charakterystycznych czerwonych i pomarańczowych kolorach. Nad miastem dominuje otoczona murem katedra z XIII wieku, która demonstruje siłę i ponownie zdobytą moc Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Obok katedry znajduje się rozległy pałac biskupi Palais de la Berbie.

Półksiężycowy obszar kanałów Singelgracht w Amsterdamie (Holandia)
Historyczna miejska część kanałowej dzielnicy Amsterdamu przedstawiała projekt dla nowego miasta portowego na przełomie XVI i XVII wieku. Projekt rozszerzenia miasta poprzez wysuszenia bagien i mokradeł przy pomocy systemu kanałów w koncentrycznych łukach i wypełnianie przestrzeni ziemią, umożliwił, że miasto stało się centrum z wieloma zabytkami. Amsterdamska przebudowa była największym projektem w tamtym czasie.

Na liście UNESCO znajdziemy również barokowy Eggenberski zamek, który został postawiony w 1625 roku jako rezydencja zastępcy cesarza Hansa Ulricha von Eggenberga. Wielką naukową cenę ma głównie ogromy cykl ponad 500 malowideł sufitowych, które ukazują pojęcie świata na początku okresu Baroku.

Z Rumunii na listę dostał się już ósmy z klasztorów we wschodnio-rumuńskim historycznym regionie Mołdawia. Sucevita podobnie jak i pozostałe klasztory odznacza się wspaniałymi malowidłami naściennymi z XVI wieku.

Lista UNESCO była również poszerzona o 645 prehistorycznych obrazów wyrytych w skale w Siega Verde w zachodnio-hiszpańskim autonomicznym terenie Kastilie-León. Również w tym przypadku chodzi o rozszerzenie już istniejącego zapisu - portugalskiej doliny rzeki Coa.