"Bytomianka Lata" oraz "Żydzi polscy w fotografii" w Muzeum Górnośląskim

"I ciągle widzę ich twarze", "Henryk Sławik - Zapomniany Bohater Trzech Narodów"

"Sprawiedliwymi są nie tylko ci, co ratują choćby jedno życie. Na to miano zasługują również ci, co ratują pamięć" - idea ta od początku przyświecała Fundacji Shalom, która 17 lat temu ogłosiła akcję Ocalić od zapomnienia. 
5 października w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu otwarto dwie wystawy poświęcone Żydom polskim.

Pierwsza z nich "I ciągle widzę ich twarze" to fotografie ze zbioru liczącego ponad 9 tys. zdjęć. Zdjęcia przedstawiają zarówno ludzi znanych, jak i często bezimienne postaci, które utrwaliło oko obiektywu aparatu fotograficznego. Fotografie prezentują sylwetki różnych ludzi, różnych profesji w różnych sytuacjach życia codziennego.

Powstała przed kilkunastu latami wystawa była prezentowana w galeriach i muzeach Starego Kontynentu, na Bliskim Wschodzie w obu Amerykach, także oglądali ją mieszkańcy Warszawy. Bytomski wernisaż wystawy zaszczyciły przedstawicielki Fundacji Shalom.

Organizatorami wystawy są Fundacja Shalom, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorząd Województwa Śląskiego i gmina Bytom.

Czytaj więcej -->

Drugą ekspozycją, prezentowaną od środy w bytomskiej placówce muzealnej, jest wystawa zatytułowana "Henryk Sławik - Zapomniany Bohater Trzech Narodów".

Poświęcona jest Henrykowi Sławikowi, organizatorowi pomocy polskim uchodźcom na terytorium Węgier w czasie II wojny światowej od 1939 do 1944 roku.

Henryk Sławik urodzony w 1894 roku w Szerokiej, obecnej dzielnicy Jastrzębia-Zdroju z zawodu był dziennikarzem. Był działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej i uczestnikiem powstań śląskich. Szacuje się, że życie zawdzięcza mu około 5 tysięcy Żydów. Aresztowany został w 1944 roku po wkroczeniu Niemców na Węgry i zamordowany w sierpniu w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen.

W 1990 roku został pośmiertnie uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata przez Instytut Yad Vashem, a w roku ubiegłym - Orderem Orła Białego. Wystawę "Henryk Sławik - Zapomniany Bohater Trzech Narodów" zorganizowało Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Stowarzyszenie Projekt Śląsk, Stowarzyszenie Henryk Sławik Pamięć i Dzieło, Biuro Posła do Parlamentu Europejskiego dr. Marka Migalskiego.

Do prezentowanych wystaw wydany został katalog "Przenikanie pamięci - Żydzi w Bytomiu", wydany przez Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, pierwsza z pozycji poświęcona o nacjach kulturowych Bytomia. Wystawy można oglądać do 30 grudnia 2011 r.

Bytomianka Lata 2011 Izabella Kühnel z zawodu jest archeologiem, kustoszem Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, a z zamiłowania kolekcjonerką.

I chociaż Pani Izabella nie jest bytomianką, urodziła się w Jeleniowie na Dolnym Śląsku i mieszka w Katowicach, to od 1978 roku zawodowo jest związana z Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.

Czytaj więcej -->
– I właściwie od tej pory całe moje życie toczy się w Bytomiu - wyznaje tygodnikowi Życie Bytomskie - Izabella Kühnel. - Tutaj spędzam najwięcej czasu, tutaj mam znajomych i przyjaciół. Katowice przez te lata służą mi, jako „sypialnia” i właściwie nie potrafię w nich zrobić nawet zakupów. Bo nawet sklepy znam najlepiej w Bytomiu.

Niejako praca zawodowa ukształtowała przyszłe zamiłowania tegorocznej laureatki nagrody, chociaż jak sama podkreśla, jej pasje to kilka dziedzin.

Szkołę średnią ukończyła w katowickim liceum plastycznym pod okiem znanego malarza i pisarza Henryka Wańka. Brak miejsc na historii sztuki pokierował Panią Izabellę na archeologię, co ułatwiły jej zdolności z zakresu rysunku i szkicu. I mimo, że praca w zawodzie w owym czasie nie należała do najłatwiejszych, ze względu na warunki w jakich przyszło pracować, jak i finanse, to jak sama mówi: "Właśnie w czasie tych pierwszych prac, po raz pierwszy zrozumiałam, że pamiątki dawnego Bytomia giną i niszczeją".

Kolekcjonerstwo, zbieractwo, gromadzenie staroci od zawsze zajmowało bohaterkę Lata 2011. Jak pamięta, od najmłodszych dziecięcych lat, w rodzinnych stronach dziadków, odwiedzała pomieszczenia poniemieckiego pałacu w Jeleniowie. Już tam oczy dziecka przykuwały najrozmaitsze przedmioty.
Szczególne miejsce wśród zbiorów znajduje stara fotografia, zwłaszcza ta wykonana w bytomskich atelier, której kolekcja tworzy pokaźny zbiór. Temu tematowi, przygotowaniu wystawy bytomskich zakładów fotograficznych sprzed 1945 roku poświęca sporo czasu.

Nieobce Izabelli Kühnel są także sprawy naszych milusińskich, co m.in. odzwierciedliła w autorskich wystawach: "Dzieciństwa czar. Gry, zabawy i zabawki od pradziejów do współczesności" oraz "Dziecko w obiektywie historii. Górny Śląsk i pogranicze".

Jest także popularyzatorką kultury żydowskiej i nie tylko za sprawą przynależności do Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów. Jak wspomina:
"To przedwojenne znajomości ojca powodowały, że w domu rodzinnym Żydzi byli częstymi gośćmi. Nie mały wpływ miał także fakt, że w okresie nauki w szkole podstawowej, większość w klasie stanowili uczniowie z rodzin żydowskich".[/i]

Przemiany lat sześćdziesiątych, emigracja Żydów z Polski, w tym utrata najbliższej przyjaciółki, wywarły ogromne poruszenie na młodej Izabelli. I podobnie, jak w ratowaniu pamiątek dawnego Bytomia, tak i ratowanie kultury żydowskiej od zapomnienia jest bliskie sercu Pani Izy.

Dużą rolę poświęca także kobietom związanym z Bytomiem, co zawarła w tegorocznej wystawie zatytułowanej "Kobieta w dziejach i współczesności Bytomia" zorganizowanej wspólnie z Edytą Horwat i Magdaleną Goik.

Środowym uroczystościom nadania Izabelli Kühnel lauru Bytomianki Lata 2011 towarzyszył występ duetu Magdalena Dynowska - sopran, Sabina Jaszczyk - fortepian z tradycyjnym koncertem pieśni żydowskich.