Czym jest prawo autorskie?

W ramach strategii "Innowacyjna Gospodarka" wspieranej przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego UE, organizowane są specjalistyczne seminaria i szkolenia dla osób i firm. Mało kto wie, czym są „dobra niematerialne” oraz jakimi przepisami obwarowany jest ich obrót.

Prawo własności intelektualnej chroni różnego rodzaju utwory tworzone, które są wykorzystywane w każdej działalności gospodarczej. Odgrywają bardzo dużą i ważną rolę w budowie nowoczesnej gospodarki. Największym ich zadaniem jest zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności firm z różnych dziedzin rynku oraz gospodarki.

Już na etapie opracowywania nowego projektu danego przedmiotu lub myśli naukowej następuje ich ochrona. Przykładowo, projekty mogą powstawać w ramach działalności pracowniczej, jak też na podstawie umów cywilno-prawnych. W takich przypadkach zastanawiamy się, jakie prawo przysługuje twórcy, a jakie prawo do tego utworu ma pracodawca, który zlecił opracowanie danego tematu?

Przedmiotem prawa autorskiego jest zawsze utwór (bez względu na to w jakiej powstał postaci), jak też każdy przejaw twórczej działalności. Przez utwór rozumie się coś, co ma indywidualny charakter, niezależnie od przyszłej jego wartości, przeznaczenia. Musi być rezultatem pracy człowieka - czyli twórcy.

Prawo autorskie przysługuje tylko twórcy. W wyjątkowych sytuacjach może przysługiwać osobie trzeciej, przykładowo pracodawcy, ale to regulują odpowiednie przepisy. Dość często są przypadki „współautorstwa”, kiedy kilka osób fizycznych dokonuje opracowanie danego dzieła. W skład prawa autorskiego wchodzą: osobiste prawa autorskie oraz prawa majątkowe.

Prawa autorskie-majątkowe są ograniczone w czasie i trwają bez przerwy do 70 lat od śmierci twórcy. Majątkowe prawa są zbywalne oraz podlegają dziedziczeniu przez osoby zstępne, którym to dziedziczenie przysługuje.

Ochronie prawnej utworu podlega wygląd zewnętrzny, jak też w przypadku urządzeń - wygląd wewnętrzny. Wzór przemysłowy to między innymi postać produktu, jaką postrzegamy wzrokowo. Rozróżnić należy wzór przemysłowy od użytkowego, który jest rozwiązaniem technicznym i technologicznym.

W Polsce istnieje kilka rejestrów utworów. Najważniejszym przykładowo dla utworu przemysłowego jest Urząd Patentowy Rzeczpospolitej z siedzibą w Warszawie. Instytucja ta, po zarejestrowaniu nowego produktu, wydaje na mocy prawa, tj. przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2000 „Prawo własności przemysłowej, „świadectwo rejestracji”, które stwierdza, że udzielona została rejestracja danego utworu lub urządzenia.

Taka sytuacja ma skutki prawne. Wynika to z tego, że każdy, kto chce używać do swych czynności danego utworu, musi nie tylko ten fakt zgłosić, ale też wnosić odpowiedni procent zysków za użytkowanie. Właściciele z tytułu swojego utworu mają prawa majątkowe i należą im zyski od użytkowników tego produktu.

Seminarium, jakie zorganizowała Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego, pokazało, jaki to jest złożony i trudny temat. Wykładowca, Andrzej Podszywakow, starał się w skrótowy i logiczny sposób chociaż częściowo wprowadzić w te zawiłości. Mało kto wie, że przez nieświadomość znajomości zagadnień prawnych w tym temacie można bardzo łatwo podpaść autorowi dzieła, jak też obowiązującemu prawu.

Do Wiadomości24 możesz dodać własny tekst, wideo lub zdjęcia. Tylko tu przeczyta Cię milion.