Dlaczego jedni łatwiej znoszą ból, a inni gorzej?

SCN9A jest genem odpowiedzialnym za ból. Odpowiada on za kodowanie białka, wchodzącego w skład sodowych kanałów jonowych w obrębie synaps nerwowych.

24 stycznia, późno wieczorem, TVP1 wyemitowała film dokumentalny zrealizowany przez telewizję brytyjską, zatytułowany ”Sekrety bólu”. Bardzo ciekawy materiał.

Ból towarzyszy nam przez całe życie, jednak każdy ma inną wrażliwość i każdy inaczej sobie z nim radzi. Niektórzy - doskonale, niektórzy - wcale. Są ludzie, którzy nie odczuwają bólu. To niebezpieczne, bo ból ostrzega, daje sygnał, że coś się złego dzieje, chroni. Pewna kobieta nie odczuwała bólu przy piciu gorącej herbaty, notorycznie parzyła sobie usta i gardło, aż do powstawania bolesnych oparzeń i bąbli.

Chłopiec chodził 3 tygodnie ze złamaną ręką po upadku z roweru. Nic go nie bolało, nawet nie powiedział o tym rodzicom. Po pewnym czasie doszło do rozległego zakażenia.

Nie tylko gen SCN9A jest tu ważny. Równie ważne jest doświadczenie życiowe. Po urazie czasem odczuwamy ból jeszcze długo. Nazywa się to zespołem wieloobjawowego bólu zespolonego. Przykre przeżycia z dzieciństwa, nawet małe urazy, powodują odczuwanie bólu w późniejszym wieku.

Przeprowadzono doświadczenia na noworodkach, porównywano aktywność mózgu dzieci urodzonych w przewidzianym terminie z aktywnością mózgu wcześniaków. Wcześniaki mają więcej przykrych doświadczeń, przedwczesny, często traumatyczny poród, nieobecność matki, kłucie wenflonami, podłączenie do przeróżnych aparatur podtrzymujących życie, itp. Przejawiają one zdecydowanie większą aktywność na ból. To się przekłada na dorosłe życie. Nazywa się to zjawisko przekazaniem impulsów bólowych.

Rachel jako dziecko doznała nieznacznego urazu ręki (była wcześniakiem). Teraz jako nastolatka odczuwa ból na całym ciele, bolą ją stopy, biodra, głowa, barki.

Ból jest subiektywny, a wytłumaczenie tak różnych na niego reakcji kryje się w czeluściach naszego umysłu.

Johnathan zszedł do piwnicy swego domu, by dokonać drobnych prac konserwatorskich. Nieszczęśliwie, jego ręka zaklinowała się pomiędzy dwoma przedmiotami. Wołał o pomoc, która nie nadchodziła, ponieważ mieszkał sam. Przez 24 godziny cierpiał i ciągle miał nadzieje, że ktoś usłyszy jego wołanie. Wycieńczony, zdał sobie sprawę, że pomoc nie nadejdzie i podjął decyzję o obcięciu sobie lewej ręki piłką, która akurat była w jego zasięgu. Mówi, że nie odczuwał bólu fizycznego, a jedynie emocjonalny, spowodowany tym, ze musiał patrzeć na to, co robi.

Ból nie istnieje obiektywnie, to ludzie tworzą te doznania.

Prowadzone są badania, mające na celu określenie, w której części mózgu powstaje wrażliwość na ból oraz w jakim stopniu emocje intensyfikują poczucie bólu. Badania są przeprowadzane na ochotnikach.

To, co zmienia nasze odczuwanie bólu, to lęk. Lęk przed tym, że wiemy, że będzie bolało. Ból jest przeżyciem wielowymiarowym i zależy od wielu czynników.

Pewien młody chłopak doznał rozległych oparzeń 2. i 3. stopnia połowy ciała w czasie wypadku motocyklowego. Ból sprawiało mu zarówno to, że zmieniał sobie sam opatrunki, jak i patrzenie na to, jak ktoś mu je zmieniał.
Przeprowadzono eksperyment, polegający na tym, że pacjent przeniesiony został do rzeczywistości wirtualnej, grał w gry komputerowe i w tym czasie ktoś mu te opatrunki zmieniał. Wtedy, jak twierdził, bolało znacznie mniej, bo nie rejestrował dokładnie wszystkich czynności sprawiających ból.

Ból rodzi się w mózgu. Można więc leczyć psychikę, by skutecznie zapobiegać bólowi. U ludzi dominuje zmysł wzroku, jeśli patrzy się na rozlegle rany, to ból się wzmaga.

33-letnia Rebeka 5 lat temu straciła czucie w lewej stronie ciała. Trafiła do szpitala z wylewem. Po jakimś czasie wróciła do zdrowia, ale nawet teraz, po wielu latach, odczuwa silny, ciągły ból w tej części ciała. Mówi, że ma wrażenie, jakby była przecięta na pół.

Ból przewlekły towarzyszy jednej osobie na pięć, to wielka zagadka naszych czasów, ten ból nie służy niczemu, ani o niczym nie świadczy, niczego nie uczy.
Nigdy nas nie opuszcza, cały układ zawodzi, sygnały o bólu pojawiają się bez przerwy. Zachodzi pytanie, co się stało z obszarem mózgu odpowiedzialnym za ból, co się dzieje w takim mózgu? Doświadczenia wykazują, że te zmiany są odwracalne. Odpowiedzialny za ból przewlekły jest zanik substancji szarej w przedniej części mózgu.

Rebeka poddała się nowoczesnej terapii. Problem polega na tym, że konieczne jest dojście do punktu, kiedy człowiek jest gotowy na wszystko, zrobi wszystko, żeby tylko nie bolało. Tak twierdzą naukowcy. Stymulacja magnetyczna jest jeszcze w fazie prób klinicznych. Odkryto, że właściwości przeciwbólowe ma kora ruchowa. Trzeba przywrócić jej normalną pracę, aby zredukować ból. Fale magnetyczne zostają wprowadzone do mózgu. Impulsy powtarzalne mają uleczyć korę ruchową.

Eksperyment się powiódł. Już po pierwszym seansie Rebeka nie czuła bólu. Stymulacja niewielkiego obszaru kory ruchowej znacznie zmniejszyła jego odczuwanie. Nie wiadomo jeszcze, czy to trwały efekt. Jesteśmy jednak na dobrej drodze. Dzięki genetyce ujawniono tajemnice powstawania i odczuwania bólu. Naukowcy liczą, że postępy przyczynią się do ulżenia dziesiątkom milionów ludzi na świecie dotkniętych bólem przewlekłym.