Zbliża się Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki. Jak co roku, 1 i 2 listopada, a także kilka dni wcześniej na cmentarzach tłumnie gromadzą się ludzie. Każdy odwiedza swoich bliskich, sprząta groby, czasem stawia świeczkę na zapomnianym nagrobku. Ale czy ktokolwiek z nas wie coś więcej o tych świętach? Skąd się wywodzą lub jak były czczone dawniej? Dziś proponuję na chwilę cofnąć się w czasie i poznać historię i dawne zwyczaje.
Początki
Dzień Wszystkich Świętych w Polsce obchodzony jest 1 listopada, ale nie zawsze tak było. Początki święta sięgają IV wieku. W 610 roku papież Bonifacy IV otrzymał od cesarza starożytną świątynię pogańską - Panteon, którą poświęcił na Kościół, pod wezwaniem Matki Bożej Męczenników i złożył tym miejscu liczne bezimienne relikwie. Aby upamiętnić ten dzień, 1 maja ogłoszono świętem zmarłych męczenników, którzy oddali swoje życie za Chrystusa.
Dopiero papież Grzegorz III w 731 roku przeniósł uroczystość na dzień 1 listopada, a sto lat później Grzegorz IV rozszerzył święto męczenników na dzień wszystkich świętych Kościoła katolickiego.
Święto Zmarłych i Zaduszki w Polsce - dawne obrzędy i zwyczaje
Jeszcze do niedawna, w dniu 31 października przygotowywano różne potrawy - pieczono chleby, gotowano bób i kaszę i wraz z wódką pozostawiano na stołach dla zmarłych. Na znak gościnności i pamięci, wieczorami pozostawiano uchylone drzwi, by zmarli mogli odwiedzić swoje dawne domy. Według dawnych wierzeń dusze odczuwały głód, pragnienie, tęsknotę, dlatego trzeba było zaspokoić ich potrzeby, aby nie mścili się na żywych. Przez kolejne dwa dni, 1 i 2 listopada w domach zabronione było klepanie masła, ugniatanie kapusty, przędzenie i tkanie, cięcie sieczki, wylewanie pomyj i spluwanie, aby nie obrazić i nie skaleczyć duszy odwiedzającej dom.
Jednym ze zwyczajów było także przyjmowanie w gościnę żebraków, których postać mogła przyjąć zmarła przed laty osoba. W zamian za ugoszczenie, biedak zobowiązany był do modlitwy za zmarłych.
Z dniem Wszystkich Świętych często mylony jest Dzień Zaduszny. Zaduszki obchodzimy 2 listopada, awywodzą się one z pogańskiego święta Dziadów. W tym dniu czcimy pamięć zmarłych, wierzących w Chrystusa i przebywających w czyśćcu, a dziś przede wszystkim naszych bliskich. Obchody Świeta Zmarłych zapoczątkował Święty Odilon w 998 roku.
W przeszłości w Zaduszki urządzano na cmentarzach procesje, składające się z czterech stacji. Śpiewano przy tym żałobne pieśni i odmawiano modlitwy, czczono pamięć zmarłych. Procesja kończyła się piątą stacją w Kościele.
Tradycja palenia zniczy
Dawniej w noc zaduszną na cmentarnych alejach rozniecano ogniska, by wskazać błąkającym się zmarłym drogę. Palono również ogień na mogiłach samobójców i ludzi zmarłych tragicznie, pochowanych za cmentarnym murem. Chrust gromadzono przez cały rok - każdy przechodzący obok grobu dokładał gałązkę. Wierzono, że ogień palony na grobach samobójców ma moc oczyszczającą i chroni żywych przed złymi mocami. Dziś ogień kojarzony jest również z wiecznością, a także symbolizuje pamięć i światło życia.
1 i 2 listopada współcześnie
Współcześnie 1 listopada jest dniem wolnym od pracy. W związku z tym jeździmy na groby zarówno te bliższe, jak i dalsze. Zapalamy znicze, kładziemy wieńce i wspominamy zmarłych bliskich. Zatrzymujemy się na chwilę w ciszy i zadumie, by pomyśleć o tych, których już z nami nie ma.
Często spotykamy się też ze zwyczajem palenia znicza na grobach dawnych, opuszczonych. Chodzi o to, by pokazać, że jest to święto wszystkich zmarłych, także tych już dzisiaj zapomnianych. Wiele osób zapala lampkę również na grobie Nieznanego Żołnierza - by uczcić pamięć anonimowych żołnierzy, do dziś niezidentyfikowanych, poległych na wojnach, aby pamięć o nich była wiecznie żywa.
Bohaterka Senatorium Miłości tańczy 3
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
