Hieronim Bosch - czyli widzenie świata

Obrazy tego wybitnego przedstawiciela szkoły niderlandzkiego malarstwa z przełomu XV i XVI stulecia oddają trafnie mój osobisty stan ducha i dotyczy to nie tylko zadumy nad niereformowalnością ludzkiej natury, ale także i tego, że właściwie świat w swoim rozwoju cywilizacyjnym od czasów Boscha osiągnął kolosalny postęp, a ludzkie przywary tkwią niejako konsekwentnie w tym samym miejscu.

Problem bodajże jednej z naczelnych przywar ludzkich i sposobu jej leczenia Bosch przedstawił w obrazie "Leczenie Głupoty". Zainteresowania Boscha wiązały się z popularnym w XV wieku poglądem, widzącym w ludzkiej głupocie źródło nieumiarkowania i grzechów wszelkich.

Temat głupoty został także przedstawiony w słynnym obrazie Boscha "Łódź Głupców". Na fladze powiewającej nad łodzią pojawia się księżyc, będący symbolem i źródłem upośledzenia umysłowego i głupoty. Planeta ta określała w czasach współczesnych Boschowi cechy charakterologiczne głupców, a mianowicie szczególne zamiłowanie do podróży, oraz ich najpoważniejszą moralną przewinę, czyli niestałość w uczuciach, poglądach i uczynkach.

Innym obrazem Boscha, traktującym o słabości kondycji ludzkiej, jest chociażby tryptyk "Wóz z Sianem". Dzieło to jest wizją artysty - przedstawiającą historię upadku człowieka. Za owym symbolicznym wozem z sianem podąża zgraja ludzi, którzy za wszelką cenę starają się zagarnąć choćby jedno źdźbło zwiędłej trawy, tratując i mordując się nawzajem. Symbolika tego obrazu jest aż za nadto wymowna...

I właściwie to tyle co miałabym do przekazania na temat twórczości jednego z moich najbardziej ulubionych twórców. Resztę dopowiedzcie sobie sami - sięgając do obrazów Hieronima Boscha. Z pewnością warto się pochylić nad tymi genialnymi dziełami. One - mimo upływu wielu wieków od ich powstania nic nie straciły ze swojej wymowy.

Źródło: "Hieronim Bosch", Arkady, Warszawa 1974