Kruki, ptaki nie do końca zwyczajne

Kruk ( Corvus corax), to nasz największy ptak należący do wróblowatych. Jego rozmiary zbliżone są do takich ptaków drapieżnych jak myszołów, czy jastrząb. Kruki są doskonałymi powietrznymi akrobatami, co szczególnie można zauważyć w styczniu i lutym podczas ich godowych lotów.
Kruki, jako jedne z pierwszych naszych krajowych ptaków przystępują do składania jaj. Dzieje się tak na przełomie lutego i marca. Biorąc pod uwagę panujące w tym okresie temperatury i ogólnie aurę, niesłychanie trudno jest sobie wyobrazić jakim cudem udaje im się utrzymywać właściwą temperaturę i doprowadzić do szczęśliwego wylęgu.
Ptaki już nie tak płochliwe jak jeszcze kilkanaście lat temu
Pamiętam jak w latach osiemdziesiątych w jednym z leśnych kompleksów niedaleko Rogoźna Wlkp. próbowałem podejść rodzinę kruków składającą się z rodziców i czterech młodych, ale lotnych już osobników. Jakkolwiek nie próbowałbym się zakamuflować, to jednak nie miałem szans podejść ją bliżej aniżeli na około 500 metrów.
W ostatnich latach ptaki te stały się mniej płochliwe. Obecnie można je obserwować już z odległości kilkudziesięciu metrów. Podczas lotu natomiast potrafią przelecieć tuż obok człowieka.
Kruka trudno pomylić z innym ptakiem. Po pierwsze wielkość, po drugie styl lotu i w końcu po trzecie - sylwetka. Charakterystyczny jest dla tego gatunku ogon w kształcie klina ( podobny jak u bielika ) donośnie Krk! Krk! oznajmia również naszemu zmysłowi słuchu, iż mamy do czynienia z tym wyjątkowym ptakiem.
Postanowiły przetrwać
Kruki, to ptaki niegdyś niesłychanie skryte i nieufne wobec człowieka. Oswojone jednak, stawały się jego wiernym, niezwykle inteligentnym towarzyszem. Przy dłuższym obcowaniu z człowiekiem, kruk potrafi naśladować ludzki głos podobnie jak papuga.
Z chwilą dynamicznej urbanizacji kraju wydawać się mogło, iż kruki staną się gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Stało się jednak inaczej. Ptaki te zdecydowały się na bliższy kontakt z rodzajem ludzkim (podobne zjawisko można obserwować w przypadku żurawi, ale to temat na odrębny artykuł).
Dzięki ich wszystkożerności, nie miały nigdy problemów z bazą pokarmową a pokonanie strachu przed człowiekiem, spowodowało obecny znaczny wzrost ich populacji.
W niektórych środowiskach traktowane są niesłusznie jako szkodniki. Niesłusznie dlatego, iż gatunek ten jest ptakiem terytorialnym i nie pozwoli, by inne kruki wdzierały się na ich rewir bytu i żerowania a przez to nie ma mowy o wyrządzaniu szkód i mowie o nadmiernej populacji.

Mity, legendy i prawdziwe historie
Jednym z najbardziej znanych powiedzeń jest stwierdzenie „biały kruk”. Powiedzenie to jest zarówno prawdziwe, jak trafne. Zdarza się albowiem niezwykle rzadko u kruków zjawisko albinizmu ( bielactwa, polegającego na zaniku pigmentów w skórze, tworach skórnych, piórach i tęczówce oka )
Jak ogólnie wiadomo, zobaczyć białego kruka i w ogóle albinosa wśród zwierząt, nie jest łatwe. Jeśli już się zdarzy takie spotkanie, to można zaliczyć je do wyjątkowych wydarzeń naszego życia. Kruka albinosa trudno spotkać generalnie z dwóch względów. Pierwszym i oczywistym, jest w ogóle rzadkość tego zjawiska. Drugą o wiele mniej znaną przyczyną jest fakt, iż osobniki cierpiące na albinizm są niezwykle wrażliwe i podatne na choroby. Szczególnie groźne jest dla nich promieniowanie słoneczne (promienie UV). Sprawia to, że ptaki takie żyją znacznie krócej.
Kruki w podaniach i legendach mają od wieków swoją szczególną pozycję.
Obecnie przedstawia się je często jako ptaki czarownic i czarnoksiężników. Często kojarzy się je z czarną magią i złymi mocami. Prawda jest jednak taka, że przed wiekami ptaki te postrzegane były wyłącznie w kategoriach pozytywnych. O kruku w starożytności pisał już Owidiusz, jako o ptaku związanym z Apollinem i przewyższającym go swoimi umiejętnościami przewidywania a nawet tajemnymi mocami.
Kruk występuje w niemal wszystkich kulturach świata jako symbol niezwykłej inteligencji, przenikliwości i spostrzegawczości. Można go również znaleźć na polskich herbach.
Negatywny wizerunek kruka zaczęło dopiero nakreślać chrześcijaństwo, utożsamiając go niesłusznie z symbolem ludzi rozwiązłych, ateistów a nawet samego diabła. Przez ostatnie stulecia kreowanie takiego wizerunku nie pomagało tym ptakom a religijni fanatycy nie szczędzili wysiłku w ich tępieniu.
Rodzina
Kruki, to ptaki niezwykle sobie wierne. Prawdopodobnie łącząc się w pary, trwają w tym związku do końca życia. Są to również ptaki niezwykle opiekuńcze. Bronią stanowczo swojego terytorium przed intruzami, w tym przed innymi krukami. Często można dostrzec na niebie kruka przeganiającego jego największego konkurenta w danym regionie, czyli myszołowa. Widok jest o tyle fascynujący o ile ukazuje w pełni zdolności do powietrznych akrobacji obu tych gatunków.
Ochrona
Niestety i w czasach obecnych, prócz oczywistych wrogów naturalnych kruków, największym zagrożeniem są ludzie. Zdarza się, iż kruki padają ofiarą nadgorliwych myśliwych, którzy obarczają je odpowiedzialnością za spadek populacji zajęcy czy kuropatw. Wśród wrogów naturalnych najgroźniejszymi są kuny wyjadające jaja oraz ptaki drapieżne jak jastrzębie czy sokoły.
W Polsce kruki objęte są ochroną prawną.
Kruki poza okresem lęgowym żyją w stadach. Obecnie w Polsce można spotkać grupy tych ptaków liczące kilkadziesiąt osobników.
W kruczych stadach panuje hierarchia i podobnie jak w przypadku rodzaju ludzkiego może ona być nabyta. Taki przykład może stanowić samica kruka, która związała się z samcem stojącym na czele hierarchii. Ów związek gwarantuje samicy awans społeczny. Ma to u tych ptaków znaczenie praktyczne w pobieraniu pokarmu, do którego mają prawo w pierwszej kolejności ptaki mające wyższy status społeczny.

Nominowany na Dziennikarza obywatelskiego roku 2012 w dziale "Cywilizacja"

Będę niezmiernie wdzięczny za docenienie mojej ubiegłorocznej pracy dziennikarskiej. Mam nadzieję, że włożony wkład w przybliżenie Państwu tajemnic polskiej przyrody oraz opatrzenie w zdecydowanej większości artykułów w autorskie fotografie sprawiło Wam wiele przyjemności i pogłębiło zainteresowanie przyrodą.
Zachęcam do oddania głosu na moją skromną osobę a za każdy głos o treści DOROKU.26 na numer 7055 z góry serdecznie dziękuję.