Kult świętego Huberta

Jak głoszą podania, zamiłowanie do polowań uwidaczniało się u przyszłego świętego od najmłodszych lat. W trakcie jednego z nich,w Pirenejach, mając zaledwie czternaście lat, uratował swemu ojcu życie przed atakiem niedźwiedzia. W ogóle początkowo prowadził hulaszcze i pozbawione wszelkich trosk życie.

Królewski potomek

Święty Hubert przyszedł na świat w Brabancji w roku 655, będąc potomkiem królewskiego rodu Merowingów. Gdy stał się pełnoletni, został wyprawiony przez rodziców na dwór króla Frankonii, gdzie ożenił się z córką zamożnego szlachcica, Pepina z Heristal. Ze związku tego narodził się syn Floribert, który także, jak święty Hubert został biskupem Liege. W dalszym ciągu, ponad obowiązki małżeńskie i rodzicielskie przedkładał polowania i hulanki w towarzystwie najbliższych towarzyszy łowów. Ale do czasu, gdy podczas jednego z takich polowań w Górach Ardeńskich, a było to w Wielki Piątek, napotkał w kniei białego jelenia z promieniejącym krzyżem w wieńcu. Spotkaniu temu miał towarzyszyć głos samego Stwórcy, przestrzegający myśliwego przed jego niepohamowaną pasją łowiecką i nakazujący mu udać się do Lamberta, biskupa Maastricht - Tongres.

Sakra biskupia

Zgodnie z nakazem sumienia, Hubert udał się na posługę kapłańską do biskupa Lamberta. Poszerzanie wiedzy teologicznej i prowadzenie aktywnej działalności misyjnej w Ardenach i Brabancji, pozwoliło mu na otrzymanie około roku 705 sakry biskupiej z rąk papieża Sergiusza. W swej posłudze biskupiej odniósł wiele sukcesów, potrafiąc jak na ówczesne czasy zjednywać ludzi do wiary chrześcijańskiej. Po śmierci swego nauczyciela, został biskupem Maastricht. Około roku 717 biskupstwo to oraz relikwie świętego Lamberta przeniósł do Liege.

Biskup Hubert umarł 30 maja 727 roku w swej posiadłości w Teruneren, a jego ciało spoczęło w kościele pw. świętych Piotra i Pawła w Liege. Wkrótce też został wyniesiony na ołtarze i ogłoszony świętym. Szesnaście lat później, 3 listopada 743 roku, ciało świętego Huberta zostało przeniesione do ołtarza głównego, a dzień ten stał się też dniem liturgicznego wspomnienia świętego Huberta w Kościele. Część relikwii świętego przeniesiono w 825 roku do leżącego opodal
Andange, które przyjęło nazwę St. Hubert, a kościół uzyskał miano Bazyliki Świętego Huberta.

Święty Hubert następcą świętego Eustachego
Dzień poświęcenia relikwii św. Huberta, 3 listopada stał się świętem myśliwych i leśników. Święto to czczone jest uroczystymi łowami, poprzedzanymi mszą w intencji myśliwych. Jeźdźcy urządzają pogoń za lisem. Kult świętego Huberta szybko rozprzestrzenił się po ościennych krajach, by w niedługim czasie swym zasięgiem objąć całą Europę. Na jego kult i sławę, miała wpływ prawdopodobnie niebiańska stuła, którą przez dotknięcie miał już za swego życia leczyć chorych ludzi i zwierzęta. Podobne właściwości miał mieć darowany mu przez papieża, klucz niebiański. Święty Hubert stał się też patronem Liege. Sława jego uzdrowicielskich czynów rozchodziła się po całym masywie Ardenów, po Brabancji - gdzie do dnia dzisiejszego święty ten posiada liczne miejsca kultu. Na podstawie niektórych podań i wierzeń do życiorysu świętego Huberta dopisano, jakoby wcześniejszą legendę o spotkaniu się świętego Eustachego z Chrystusem. Miało to się stać także podczas pogoni za jeleniem, który symbolizował Chrystusa. Również i w tym przypadku, Chrystus miał przywołać Placyda - Eustachego do nawrócenia się i przyjęcia chrztu. Pomimo iż przez dłuższy czas z kultem świętego Huberta nie łączono wątku myśliwskiego, to w łowieckich, lesistych terenach, zaistniała potrzeba na rodzimego patrona myśliwych.

Święty Hubert uzdrawiał dotkniętych padaczką i lunatyków, leczył także myśliwskie psy z wścieklizny. To prawdopodobnie pośród myśliwych zaczęto przypisywać mu wątki z życia świętego Eustachego. Tak też biskup Liege został patronem myśliwych, leśników, strzelców, sportowców, kuśnierzy, matematyków i jeźdźców, w miejsce swego poprzednika świętego Eustachego.
W niektórych publikacjach można spotkać informację, iż święty Eustachy został wykreślony z Martyrologium świętych. Nic bardziej błędnego, gdyż został tylko wykreślony z kalendarza liturgicznego ( uczynił to papież Paweł VI ), a to nie ma nic wspólnego z pozbawieniem świętego świętości, "bowiem, kto raz został uznany za świętego i wpisany do Martyrologium, pozostaje świętym na zawsze, chociażby wypisano go ze wszystkich kalendarzy liturgicznych na całym świecie", podkreśla ksiądz Arkadiusz Nocoń z rzymskiej Kongregacji Kultu Bożego.

Święty w ikonografii

Postać świętego Huberta najczęściej przedstawiana jest w czasie polowania, gdy objawił mu się jeleń z krzyżem w porożu. W Polsce klasyką w tym zakresie są prace Jerzego Kossaka, który w 1937 roku na Światowej Wystawie Łowieckiej w Berlinie otrzymał złoty medal za obraz przedstawiający widzenie świętego Huberta.

W czasach renesansu, Jan Bruegel namalował najpiękniejsze przedstawienie sceny spotkania z jeleniem w postaci "Widzenia świętego Huberta". Jeleń u wodopoju, to symbolika duszy ludzkiej, dostępującej łaski sakramentu chrztu świętego. Motyw ten pojawia się w dekoracjach chrzcielnic i baptysteriów już we wczesnym chrześcijaństwie. Jednak ze średniowieczem, związana jest przede wszystkim ikonografia białego jelenia z promieniującym w porożu krzyżem. Jeleń jest tu wysłannikiem Bożym, obwieszczającym Jego wolę. W takim znaczeniu trafił do szeregu polskich legend o pochodzeniu herbów wielu miast.

W 1930 roku znaczek łowiecki wydał prezydent Ignacy Mościcki, którym osobiście obdarowywał uczestników polowań w swej myśliwskiej rezydencji w Spale. Znaczek przedstawiał jelenia świętego Huberta. Od roku 1946, a po reaktywacji w latach 80. ubiegłego wieku, znak wieńca z krzyżem jest oficjalną odznaką Polskiego Związku Łowieckiego.

Swoją pieśń myśliwską, Wincenty Pol tymi to słowami zaczyna : "Kiedy swego czasu goły las nastaje Święty Hubert z lasu cały obiad daje. Dalej do kniei — dalej do lasu, Hop — hop, myśliwi
nie traćcie czasu".

Źródło : Wanda Brzeska "Postacie świętych" - Święty Hubert
Podgórski Jan z Kościelca - "Spod znaku św. Huberta"