Powstanie Warszawskie prezentem dla Stalina? O "Obłędzie '44"...

"Obłęd'44 czyli jak Polacy zrobili prezent Stalinowi, wywołując Powstanie Warszawskie" to najnowsza publikacja Piotra Zychowicza. Redaktor naczelny miesięcznik "Historia Do Rzeczy" po raz kolejny szokuje i próbuje przekonać nas, że wszystko to, co znamy z lekcji historii nie do końca zgodne jest z prawdą.

W ubiegłym roku światło dzienne ujrzała książka "Pakt Ribbentrop - Beck czyli jak Polacy mogli u boku III Rzeszy pokonać Związek Sowiecki", która wywołała niesłabnącą dyskusję, czy we wrześniu 1939 Polska nie powinna była zawiązać tymczasowego sojuszu z III Rzeszą. Książka zachwiała świadomością historyczną Polaków, uznano ją za "Książkę Roku 2012" i do tej pory sprzedano niemal 50 tys. egzemplarzy. Czy "Obłęd'44" powtórzy sukces swojej poprzedniczki?

Na wstępie wypada zaznaczyć, że "Obłęd'44" to książka publicystyczna, a nie historyczna. Dlatego też autor może posunąć się o krok dalej, może stawiać śmiałe tezy, a także prezentować swoje poglądy. Najnowsza publikacja Piotra Zychowicza to przede wszystkim bardzo zręczny opis sześciu lat polskiej historii, począwszy od września 1939, a skończywszy na maju 1945 roku. Autor w sposób szczególny akcentuje rolę Powstania Warszawskiego, które według niego było gwoździem do trumny polskich elit politycznych i wojskowych.

To właśnie te elity, zdaniem autora, nie potrafiły dostatecznie dopilnować swoich, a więc polskich interesów. Zychowicz uważa, że działania naszych rządzących doprowadziły nie tylko do przegrania wojny, ale także do ogromnych strat w ludziach. Autor szczególnie zwraca uwagę na niesamodzielność polskich władz emigracyjnych. Na uzależnienie się naszych władz najpierw od Francuzów, a później od Brytyjczyków. Władysław Sikorski, Stanisław Mikołajczyk, Stanisław Kot, Leopold "Kobra" Okulicki, Tadeusz "Bór" Komorowski, Stanisław Tatar - to między innymi na nich Zychowicz nie pozostawia suchej nitki.

Winston Churchill powiedział kiedyś, że "nie ma takiego błędu, którego Polacy by nie popełnili". To właśnie błędy, które pogrążyły Polskę podczas II wojny światowej Zychowicz wytyka przywódcom. A błędów tych jest wiele, a więc zgodnie ze słowami Napoleona Bonaparte, który mawiał, że "wojnę wygrywa ten, kto popełnia najmniej błędów", polskie władze nie były w stanie poprowadzić swojego kraju do zwycięstwa czy choćby podjąć działania, które mogłyby zapobiec stratom materialnym, ale przede wszystkim tak dużemu rozlewowi krwi.

Książka podzielona została na pięć części. Dwie pierwsze, zatytułowane "Pakt z diabłem" oraz "Kuszenie szatana" to swego rodzaju wprowadzenie w tematykę. Zychowicz charakteryzuje nam ówczesne polskie elity polityczne. "Operacja Harakiri" to trzecia część "Obłędu'44". Tutaj autor opisuje przekroczenie przez Sowietów polskich granic w nocy z 3 na 4 stycznia 1944 roku czy operację "Burza". Części czwarta i piąta, zatytułowane odpowiednio "Hekatomba Warszawy" oraz "Zwycięstwo prowokacji" to analiza Powstania Warszawskiego oraz skutków, które miały ogromny wpływ na dzieje Polski, ale też na dzieje całej II wojny światowej, zwłaszcza dla Związku Sowieckiego.

Książka skupia się przede wszystkim na przywódcach, na pokazaniu ich wad i nieudolności w rządzeniu. Autor w opozycji stawia kilku pozytywnie odbieranych bohaterów, jednak jest ich naprawdę niewielu. Wymienić tutaj można Kazimierza Sosnowskiego, Stefana Grota - Roweckiego czy Józefa Mackiewicza. Takie zestawienie pokazuje nam, że w książce mamy do czynienia z dwoma przeciwstawnymi obozami. Z jednej strony mamy mężów stanu, dla których losy kraju są najważniejsze, z drugiej zaś strony Zychowicz ukazuje nam ludzi, którzy o suwerennym rządzeniu nie mają zielonego pojęcia.

Wszystko to, co Piotr Zychowicz przedstawia w książce zapewne trudno będzie zaakceptować historykowi. Większość zapewne nie zgodzi się z tezami, które stawia autor. "Obłęd'44" może jednak skusić do refleksji nad tymi trudnymi dla naszego kraju czasami. Uważam, że książkę warto przeczytać, skonfrontować swoją wiedzę z tezami stawianymi przez Zychowicza i zgodzić się lub też nie z wizją Powstania Warszawskiego, jak i całej II wojny światowej opisaną przez autora.

Piotr Zychowicz urodził się w 1980 w Warszawie. Jest absolwentem Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Do października 2012 związany z "Rzeczpospolitą" oraz tygodnikiem "Uważam Rze". Od stycznia 2013 jest zastępcą redaktora naczelnego "Do Rzeczy" oraz redaktorem naczelny "Do Rzeczy Historia".

Piotr Zychowicz, Obłęd '44 czyli jak Polacy zrobili prezent Stalinowi, wywołując Powstanie Warszawskie, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań, 2013, wyd. pierwsze.