"Skucha" - reporterska archeologia

Jacek Hugo – Bader „Skucha”, Wydawn. Agora 2016

O autorze:
Jacek Aleksander Hugo-Bader urodził się 9 marca 1957 roku w Sochaczewie. Jest dziennikarzem i reportażystą.
Ukończył studia pedagogiczne. Pracował jako nauczyciel, pedagog szkolny, socjoterapeuta a także wykonywał różne prace fizyczne.
Był szefem kolportażu MKK „Solidarność” wydającej podziemne pismo „Wola” i drukującej „Tygodnik Mazowsze”.
Opublikował książki: „Biała gorączka”; „W rajskiej dolinie wśród zielska”; „Dzienniki kołymskie”; „Długi film o miłości”; „Skucha”.
Zrealizował cztery filmy dokumentalne.
Otrzymał liczne nagrody.
O książce:
„Skucha” zaczyna się jak powieść sensacyjna. Dwóch mężczyzn po ciemku, ukradkiem, w ogródku wykopuje staroświecki słoik typu weck (wek) zawierający bardzo ważne dane. Jest to spis osób i adresów siatki kolportażowej największej w Warszawie organizacji podziemnej lat 80-tych XX wieku.
Dokument ten otrzymuje autor i według niego teraz odwiedza mieszkańców Warszawy i okolic.
Wymienionymi na początku osobami dramatu jest dziesięciu mężczyzn i cztery kobiety plus chór konspiratorów (7 osób) i chór rodzinny (także 7).
Autor nazwał ich „Kolumbowie rocznik 50” choć są wśród nich i starsi.
Dlaczego powstała ta książka?
„Chciałbym … opowiedzieć jak żyje się działaczom, bojownikom podziemia demokratycznego w Polsce, którą sobie wywalczyli”.
Ale najpierw pada pytanie dlaczego to robili? Powody były różne, więc autor próbuje je znaleźć w pochodzeniu, rodzinach opozycjonistów. Jakie wzorce i ideały im przekazano.
Nie ma jednak prostej zależności, że dom z patriotycznymi tradycjami wychowuje dzieci, które walczą o wolność dla kraju.
Czasem w ten sposób walczą o wolność osobistą, bo uciekają z toksycznego domu gdzie rządzi alkohol, trauma po obozie koncentracyjnym, choroba psychiczna lub jest to jakby kontynuacja walki podziemnej z okresu II wojny.
Z tego reportażu dowiadujemy się jak powstał tygodnik „Wola”, kto go tworzył, jak go drukowano i kolportowano, kto pierwszy wpadł i siedział za to w więzieniu.
Ale także w jaki sposób Marek H. po wprowadzeniu stanu wojennego wraz z przedstawicielami różnych zakładów pracy tworzy podziemne struktury NSZZ „Solidarność”.
Książka składa się z kilkudziesięciu krótkich rozdziałów, każdy z nich ma niebanalny tytuł np. „FABRYKA. Świętej pamięci zamęt”, czy „DWÓR. Indiańskie dziargi na twarzy”
Pewną trudność może sprawiać czytelnikom sposób w jaki autor przedstawia losy bohaterów. Nie jest on łatwy, bo jedna osoba opisana jest w różnych rozdziałach. Hugo-Bader może w ten sposób chciał nas zmusić do koncentracji w czasie czytania. A nawet cofania się na poprzednie strony.
Rozmowy przeprowadzał zarówno 21 lat temu jak i współcześnie i nie wszyscy rozmówcy zgodzili się na podanie swoich danych dlatego portrety niektórych bohaterów to zlepek faktów z życia kilku osób.
Ten reportaż to najnowsza historia Polski – polityczna i gospodarcza a także opowieść o polskim piciu, służbie zdrowia, obsesjach, frustracjach, rodzinnych tragediach i rozgoryczeniu.
„Skucha, bracie wyszła, bo w tym kraju byle złodziej jest bezkarny a ja czuję się stłamszony. Tego się dorobiłem w wolnej Polsce” stwierdza biznesmen.
Autor najmniej pisze o sobie samym za to odkrywa kuchnię reporterską: Reporter „…kombinuje zaobserwowane, a najczęściej usłyszane historie, fakty i postaci, bo nie wszystko przecież można znać z autopsji”.
Ja trochę znam i książkę polecam.