Tajne Państwo. Relacja Karskiego z sytuacji w okupowanej Polsce

Choć książka została napisana i opublikowana po raz pierwszy w 1943 roku, nie traci na aktualności. Zwłaszcza dzisiaj, gdy docierają do nas niepokojące sygnały zza wschodniej granicy.

Z perspektywy czasu na wojnę inaczej patrzy nowe pokolenie. To wśród nich padają słowa potępiające czyn narodowowyzwoleńczy, poddają w wątpliwość dążenie Polaków do wolności za wszelką cenę. Za przykład podają inne narody, które ze zniewolenia potrafiły wyciągnąć jakieś zyski.

Jan Karski, legendarny kurier Podziemia, swoją opowieść opartą na osobistych przeżyciach rozpoczyna pod koniec sierpnia 1939 roku, gdy otrzymał kartę mobilizacyjną. Nie będę się skupiał na jego losach, od zbombardowanych koszar 1 września, poprzez taktyczny odwrót i niewolę w sowieckich łagrach, wymianę jeńców i brawurową ucieczkę, aż do pracy konspiracyjnej i wyjazd aż do USA na spotkanie z prezydentem Rooseveltem. Każdy, kto jest żądny literatury przygodowej, znajdzie coś dla siebie. Osobiście chciałbym zwrócić uwagę na opisaną w książce sytuację w okupowanej Polsce. O postawach zwykłych ludności, i o działaniach Podziemia.

Książka jest też relacją z sytuacji polskich Żydów, z getta i z obozu pod małym miasteczkiem Bełżec. Byli oni systematycznie mordowani według okrutnego planu. I to właśnie relacje Karskiego o losie Żydów wstrząsnęły światem.

Zapraszam do lektury miłośników historii, a także tych, którzy nie rozumieją polskiego dążenia do wolności. Jan Karski obok relacji dokonuje także analizy zachowań i postępowania ludzi w ekstremalnej sytuacji, w czasie okupacji, przesłuchań i tortur.

Jan Karski, Tajne Państwo.
Opowieść o polskim Podziemiu
Wydawnictwo Znak Horyzont, Kraków 2014
Stron 535, w tym 85 stron aneksów.

*Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling (1887-1945) – norweski oficer i faszysta, dwukrotny premier Norwegii, kolaborant podczas II wojny światowej. W grudniu 1939 roku zaoferował Hitlerowi współpracę. 9 kwietnia 1940 roku, gdy rozpoczęła się niemiecka inwazja na Norwegię, wystąpił w radio obwołując się premierem „rządu narodowego” i wzywając rodaków do zaprzestania oporu.