"Trzy rozmowy". Teresa Torańska wydobywa ugniecione w pamięci tajemnice rozmówców

I chociaż na stanowisku urzędniczym praca była lekka, tej lekkości nicnierobienia nie mogła znieść. Szansą zerwania z urzędową bezczynnością między ósmą a szesnastą były studia podyplomowe. Miała do wyboru dziennikarstwo i afrykanistykę. Wybrała dziennikarstwo. W pracy dziennikarskiej ujawnił się jej szczególny talent. Teresa Torańska jest mistrzynią w sztuce prowadzenia wywiadu.

W jej pierwszej popularnej książce "Oni" otwierali się przed autorką przedwojenni komuniści, którzy po wojnie rządzili Polską. Jej rozmówcami w tej publikacji byli : Jakub Berman, Stefan Staszewski, Edward Ochab, Leon Chojn. Książka "Byli" stanowi zbiór rozmów z późniejszymi, a nawet ostatnimi prominentami PRL: Wojciechem Jaruzelskim, Michałem Jagiełło, Jerzym Urbanem, Maciejem Szczepańskim, Józefem Tejchmą, Kazimierzem Kąkolem. W książce "Są" rozmówcy Teresy Torańskiej opowiadają, jak sobie poradzili z tragicznymi zdarzeniami, które spotkały ich w życiu. Pośród nich Jan Nowak- Jeziorański, Ewa Łętowska, Wanda Wiłkomirska i Edmund Wnuk Lipiński.

W "Dużym Formacie" "Gazety Wyborczej" Teresa Torańska rozmawiała z plejadą polityków różnych opcji. Byli pośród nich: Tadeusz Mazowiecki, Stefan Meller, Władysław Farasymiuk, Ewa Kopacz, Zbigniew Religa, Janusz Wojciechowski, Józef Oleksy, Bronisław Komorowski, Danuta Huebner, Krzysztof Janik, Jerzy Hausner, Włodzimierz Cimoszewicz, Ryszard Czarnecki, Zyta Gilowska, Henryk Samsonowicz. Rozmawiała także z żonami polityków: Ewą Balcerowicz, Honoratą Kaczmarek, Anną Applebaum(żoną ministra Sikorskiego). Spoza świata polityki jej rozmówcami byli: Marcin Wolski, Jerzy Pomianowski, Adam Harasiewicz, Zofia Kucówna.

24 marca na spotkaniu w Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie Teresa Torańska opowiadała o swojej ostatniej książce pod tytułem "Śmierć spóźnia się o minutę". Było to drugie spotkanie autorki w tym środowisku. Pierwsze dotyczyło książki "Jesteśmy", w której rozmówcami byli obywatele PRL, po roku 1968 przymusowi emigranci z powodu żydowskiego pochodzenia.
Książka "Śmierć spóźnia się o minutę" zawiera trzy rozmowy. Tym razem swoich losach opowiadają: Michał Bristiger- profesor muzykologii, Michał Głowiński- profesor Instytutu Badań Literackich PAN i Adam Daniel Rotfeld- profesor nauk politycznych i dyplomata.

Każdy z nich nosi w pamięci tajemnice swoich losów. Pamięć je ugniata, niektóre wypiera, ale są obrazy, które natrętnie wracają. Jak ten w innej publikacji autorki u Jana Nowaka Jeziorańskiego. Spotkał podczas okupacji wycieńczonego głodem żydowskiego chłopca. Powiedział mu, żeby zaczekał, że wróci do niego za pół godziny. I wrócił, ale chłopiec już nie żył. Jan Nowak Jeziorański bardzo często nie spał wczesnym świtem mając ten obraz przed oczami. Bo są przeżycia tak silne i tak makabryczne, których udźwignąć się nie da- powiada Teresa Torańska.

Michał Głowiński długo nie potrafił o sobie mówić publicznie, aż wreszcie napisał książkę "Kręgi obcości". W niej otworzył tematy do rozmów, ośmielił się wskazać swoje korzenie i spenetrować elementy swojej osobowości. Przedtem się bał, że go odrzucą, nie tyle z wrogości, co z niezrozumienia.

Michał Bristiger urodzony na kresach w Jagielnicy podczas wojny w Związku Radzieckim trafił do Włoch. Stamtąd przybył do Polski. Jego matką była Julia Bristiger, ważna urzędniczka Urzędu Bezpieczeństwa, zwana "krwawą Julią". Ignorowała prośby syna, aby sobie dała spokój z tym komunizmem. Z doświadczeń z niektórymi rozmówcami Teresa Torańska wie, że odstąpienie wszelkiej maści fanatyków od wartości i idei, którym zawierzyli, bywa raczej niemożliwe. Czy to będzie partyjny beton komunistycznych prominentów, czy grupa ortodoksów skupiona wokół Radia Maryja, podstawową przyczyną fanatyzmu jest umiłowanie porządku i hierarchii. Co mi z wolności- myśli sobie fanatyk- skoro mam tyle dróg i nie wiem, którą wybrać. A mój przywódca dobrze wie i on nadaje kierunek. Michał Bristiger formułuje ciekawą konstatację na temat wojny. Powiada, że ona wbrew pozorom jest okresem szalenie erotycznym. " Przestaje działać kontrola społeczna, rodzinna i w człowieku nie myślący o jutrze pękają wszelkie hamulce".

A Adam Daniel Rotfeld zaś powiada: "Jeżeli kiedyś napiszę swoje wspomnienia, na końcu zamieszczę indeks ludzi przyzwoitych, których spotkałem w życiu. Będzie ich dużo, bardzo dużo."
-A z nieprzyzwoitymi co pan zrobi?- Pyta autorka.
- Wie pani, to może dziwne, ale ja ich chyba nie spotkałem - odpowiada Rotfeld.

Teresa Torańska szanuje swoich rozmówców. Nigdy nie traktuje ich instrumentalnie. Ale potrafi wydobyć to, co w ich duszy gra, uderzając w tony, które przez lata były przytłumione. Umie wspaniale współgrać i ten kolejny muzyczny walor bardzo jej sprzyja w sztuce prowadzenia wywiadu. A także na spotkaniach z publiką, podczas których stwarza swojską i serdeczną atmosferę.