Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Błyskawice dla dobrych ludzi - Jerzy Granowski

Jerzy Granowski
Jerzy Granowski
Okładka
Okładka
Nowa książka Jerzego Granowskiego. Błyskawice myśli, czyli haiku według śląskiego poety - recenzja Izabeli Moniki Bill i Tadeusza Liry-Śliwy

Błyskawice myśli, czyli haiku według śląskiego poety

Jerzy Granowski urodził się w 1948 r. w Bochni. Ukończył Politechnikę Śląską oraz Dziennikarstwo i Nauki Polityczne na Uniwersytecie Warszawskim. Jest dziennikarzem, poetą, redaktorem i grafikiem. Debiutował w dzienniku "Wieczór" w 1979 roku wierszem "Ostrzeżenie". Publikował w prasie śląskiej oraz w zbiorowych wydawnictwach. Jest autorem słuchowisk emitowanych na antenie Polskiego Radia Katowice. Jego grafiki były wykorzystane m.in. w tomikach poetyckich: "Cieniobranie" Marty Gracz, "Kameleony" Izabeli Moniki Bill.

Do tej pory wydał dwie książki poetyckie: "Wstaniemy o świcie" (2011 r.) i "Błyskawice dla dobrych ludzi" ( haiku i podobne miniatury, 2014 r.).
Jerzy Granowski napisał na odwrocie drugiego tomiku, że " Pisanie haiku wymusza pewną dyscyplinę zapisu i zabawę słowem oraz wyobraźnią". Zaprasza czytelnika do wspólnej zabawy słowem, ponieważ haiku to są błyskawice dla dobrych ludzi.

Haiku jest japońską formą poetycką, charakterystyczną dla okresu Edo (1603-1868). Kompozycja tej formy zachowuje podstawowy zapis trójwersowy, 17. sylabowy (5-7-5). Ważnym elementem jest tutaj odniesienie do pory roku lub dnia. W znaczeniu klasycznym  haiku oznaczało utwór wiązany o charakterze żartobliwym. 

Utwory Jerzego Granowskiego odbiegają od klasycznej formy gatunku. Autor wprowadza do haiku swoje refleksje, spostrzeżenia i niepokoje egzystencjalne. Ciekawym i oryginalnym pomysłem poety jest wprowadzenie spisu tematów zamiast treści.

W tomiku przeplatają i uzupełniają się dwa cykle tematyczne: klasyczny odnoszący się do pór roku i dnia oraz zaproponowany przez autora cykl wykraczający poza ramy wspomnianego gatunku (miasto, kolej, człowiek uwikłany). Książkę otwiera klasyczny temat "Wiosna". Oto charakterystyczny przykład: "budzi się wiosna/gros motyli na kwiatach/samolot w locie" (s.5). 
Natomiast "We Florencji" jest przykładem cyklu wykraczającego poza ramy tematyczne haiku. Na uwagę zasługuje utwór: "na placyku/via Dante Alighieri/zapach poezji" (s.51).

W kręgu zainteresowań autora, poza tematem miasta, jest kolej. "złamany szlaban/sapie lokomotywa/krew na przejeździe" (cykl "Z torowiska", s.117). Bardziej optymistycznym utworem z tego cyklu jest: "kolejka leśna/jedzie po wąskich torach/radość turystów" (s.123). Natomiast cykl „ Nad mogiłą” pokazuje uwikłanie człowieka w historię i politykę: „Monte Cassino/tam krwią zroszone maki/-pamięć została” (s.35).

Powróćmy do tytułu książki: „Błyskawice dla dobrych ludzi”. Kim są dla autora dobrzy ludzie i dlaczego poświęcił właśnie im swoje utwory, a nie po prostu wszystkim ludziom? Odpowiedź znajdziemy w cyklu „Błyskawice”, na który składają się trzy haiku. Są to drogowskazy mówiące o odwiecznych wartościach moralnych, etycznych, religijnych, według których powinien żyć dobry, prawy człowiek.

Wspomniany tryptyk haiku można porównać do biblijnego symbolu Trójcy Świętej. Utwory stanowią nierozerwalną całość: „ciepłem błyskawicy/rozgrzeszona planeta/korzenie nieba”, „przesłanie Niebios/ostrzeżenie przed grzechem/to Palec Boży”, „piorun oświeca/ociemniałe rozumy/trwoga i życie” (s.85).

Zwróciliśmy uwagę na oryginalną okładkę tomiku, którą zaprojektował Jerzy Granowski. Przedstawia ona symbol ćmy i nawiązuje tym do klasycznego cyklu „Wiosna”: „ćma przyleciała/do mojego pokoju/jest co podziwiać”, „ćma kolorowa/do światła przyfrunęła/dookoła noc” (s.7).Ćma jest błyskawicą od Boga, przylatującą tylko do dobrych ludzi jako znak szczęścia, powodzenia, a poecie daje natchnienie twórcze i cieszy oko.

Należy wspomnieć, że dla haiku charakterystyczny jest brak tytułu.
Jednak autor złamał tę klasyczną zasadę i w ostatnim haiku tomiku nadał tytuł: INSTRUKCJA OBSŁUGI BYKA, „Mój Boże drogi/łapiesz byka za rogi/-on wie co zrobić” (s.131).

Wspomniany tomik Jerzego Granowskiego zawiera odwieczne przesłania: jak być dobrym człowiekiem, żyć zgodnie z kodeksem moralnym, nie ulegać złudnym wartościom i fałszywym prorokom.

Polecamy czytelnikom i krytykom literackim tę niezwykłą książkę, która wykracza poza klasyczne granice gatunku.

Izabela Monika Bill i Tadeusz Lira-Śliwa

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto