Bohaterowie "Wspaniałego Stulecia" ikonami obecnej popkultury?

Historia Rokselany i Sulejmana kultowa już w XVI i XVII wieku

Jesteś moją siłą, mym księżycem, moją wybranką,

mym przyjacielem, sensem życia, moją sułtanką,
pełnymi kłosami pszenicy, szczęściem, dobrym winem,
zapachem wiosny, triumfem, słońcem, moją miłością,
blaskiem świecy, spotkaniem przy winie z przyjaciółmi,
różą, granatem, w alkowie sztukmistrzem i radością,
ukwieconą łąką, owocowym sadem, co cieszy!
Pięknaś jak Józef i mego serca cenną wybranką!
Smukła jak Greczynka, piękna jak Stambuł z Karamanem,
Baktrii, Kipczaków, Chorosanu i Bagdadu sułtanko!
Pięknolica, cudnowłosa, tylko moja wybranko,
tyś mym doradcą, jak żyć bez ciebie moja chrześcijanko?
Ja przy twym progu stojąc, gotów o łaskę prosić!
Mimo szczęścia płacze Muhibbi, moja ty sułtanko!

(gazela Sulejmana Wspanialego na część malżonki Rokselany - Hurrem)

Muhibbi to przydomek znaczący tyle co "Zakochany" rozpoetyzowanego sułtana, ktorego używał w wierszach. W sztuce temat dziejów jego i jego oblubienicy to nie nowy i nawiązujący do wielu zachowanych ze Złotego Wieku w Turcji i calej Europie dokumentów, od slynnych wierszy tzw. gazeli Sulejmana Wspanialego, a projektował on także artystyczna bizuterię, listów jego małżonki Roksolany do ostatnich Jagiellonów w Polsce oraz ikonografii. O dawnym życiu w Turcji tego okresu świadczy też 500 zbudowanych w epoce Sulejmana pałacow i meczetów.

Imię Roksolana pojawiło się w literaturze francuskiej i włoskiej; oznaczało jej pochodzenie z Rusi i występowało w formach Roxolana, Roxolane, Roxelane, Rosanna, la Rossa. Imię Hürrem, nadane przyszłej sułtance w haremie, oznaczało z kolei „Radosna”, „Pogodna”, „Kwitnąca”. Wpływ sułtanki Hürrem na cesarski dwór Sulejmana Wspanialego stał się legendarny, a historie walk i spisków dworsko-haremowych pomiędzy nałożnicami Sulejmana stał się przedmiotem opowieści tureckich poetów i pieśniarzy, a pierwszym znaczącym utworem muzycznym na kanwie tej historii była symfonia samego Josepha Haydna - Symphony No. 63 in C major 'La Roxelane' - 1. Allegro

W XXI wieku było już tylko kwestią czasu kiedy prawdziwa historia życia i miłości Sulejmana Wspanialego i jego małżonki stanie się tematem filmowym na tyle artystycznie przekonującym aby porwać tzw. masowego widza. Wcześniejsza rosyjsko języczna filmowa fabularna "Roksolana" https://www.youtube.com/watch?v=MQujPRe9tHY nie była najlepszym filmem (grali Olga Sumska, Anatoliy Hostikoev).
Piszą w komentarzach także w naszym portalu widzowie serialu "Wspaniale stulecie" nie szczędzą pochwal czasem krytyk :"Sulejman trochę irytuje naiwnością oraz nieudolnymi scenami batalistycznymi, lecz równocześnie zachwyca zabójczo pięknymi tkaninami strojów, wspaniałymi zawojami turbanów oraz autentycznym wystrojem wnętrza sułtańskiego pałacu. Również haremowe intrygi mocno podnoszą adrenalinę, bo tak naprawdę nic nie wiemy o życiu w haremie. Niestety, turecka cenzura nie pozwoliła rozwinąć skrzydeł tak, jak je rozwinięto w serialu o Borgiach, ale od czego mamy wyobraźnię...?..( Grażyna Kosma)

W Polsce serial "Wspaniałe Stulecie" rozpoczęto emitować w TVP w roku 600 lecia nawiążania stosunkow dyplomatycznych Polski i Turcji (1414) po cyklu licznych kulturalnych imprez z tym zwiazanych w Warszawie (wystawy, pokazy mody, koncerty muzyki i tańca itp)

Jednym ze znaczących wątków facebookowych komentarzy jest uwaga że trzeba aktorów tego serialu zaprosic do Polski

Tabloidy i internet

Gdziekolwiek pojawiają się główne gwiazdy "Wspaniałego Stulecia" następuje wybuch entuzjazmu fanów, zaintersowania stacji telewizyjnych, najbardziej zrozumiały w Turcji gdzie serial nakręcono czy na Ukrainie, skąd pochodzi historyczna Roksolana żona najdłużej panującego wladcy Imperium Osmańskiego. Zrozumiały we Francji, której telewizja byla chyba najszybciej zainteresowana emisją serialu (Turcja była w XVI wieku głównym sojusznikiem Francji), a najpiękniejsze aktorki serialu takie jak Cansu Dere (Firuze) i (Abigeil) jako modelki firmy kosmetycznej L Oreal Paris dostąpily zaszczytu paradowania po czerwonym dywanie międzynarodowego festiwalu filmowego w Cannes już w 2013 roku. Zdjęcia głównej gwiazdy Meryem Uzerli pojawiły się szybko na okładkach renomowanych pism takich jak "Ellee" czy "Marie Claire" już nie wspominając o setkach pisemek telewizyjnych w 53 krajach gdzie serial wyświetlano..

Znacznie potężniejszy od papierowych tabloidów okazał się oddźwięk serialu w portalach internetowych np. takich jak youtube czy facebook. Czy możecie sobie wyobrazić, że w jednym z krajów jest facebookowa grupa fanów licząca 25 milionów subskrybentów? Naturalnie tak liczne grupy są w krajach licznych ludnościowo od Pakistanu po Indie. W Polsce najliczniejszy portal facebookowy wielbicieli serialu ma jak na razie 30 tysięcy członków.

Znawcy twierdzą, że tak otwarcie pokazujący życie w dawnym seraju i haremie Sulejmana Wispanialew XVI wieku serial mógł powstać tylko we współczesnej Turcji, gdzie islam ma światlejsze i swobodniejsze obyczajowo oblicze. Oto jeden z najświeższych komentarzy z grupy Wspaniałe Stulecie - Muhteşem Yüzyıl Poland: "Teraz tak ubierają się współczesne kobiety w Turcji i pomyśleć że jeszcze kilkanaście lat temu to było nie do pomyślenia....A w bikini to tylko teraz można spotkać je w Turcji." (Grażyna Lewandowska).

Ikony jak u Andy Warhola?

Kiedy ogląda się tysiące wideoclipów w youtube będących albo cytatami kilkuminutowych sekwecji z serialu, montaże wielu scen czy też filmów zmontowanych z kadrów oraz zdjeć prywatnych tureckich gwiazd widać nacisk polozony albo na strone muzyczną lub wizualną "Wspanialego Stulecia" W zasadzie to samo zjawisko ma miejsce w każdym kraju, w ktorym emituje się serial. Mało znani lub zupelnie nieznani przed rokiem 2010 tureccy aktorzy mają setki stron załozonych przez swoich fanow. Dyskutuje się o wszystkim - czy główna aktorka Meryem Uzerli jest podobna do starszej o 5 lat amerykańskiej gwiazdy Drew Barrymore, o ślubie odtwórcy roli Sultana Halicie Ergensie, o tym jak ma się poczęta u schyłku realizacji serialu córka Uzerli Lara, o wąsach superamanta jakim jest Burak Oscevit po najdrobniejsze szczegóły akcji serialu. Widzowie dzielą się wzruszeniami i wiedzą o epoce Roksolany i współczesnej Turcji. Zawiązują się "ekumeniczne" znajomości między fanami chrześcijanami i zwłaszcza młodymi polskimi muzułmankami. W jednej z grup administratorkami są nastolatki.
Dosłownie każde zdjecie z planu, kadr czy fotka prywatna tych artystów jest w nieskończoność powielana i przetwarzana w internecie. Aż dziw że na rynku nie pojawił się jeszcze nowy malarz Andy Warhol i nie narysował jako ikony współczesności postaci effendich, bejów, sułtanek, paszów i hurys z tego filmu ...

W Polsce serial jest emitowany na bieżąco w kanale TVP 1 od poniedziałku do piątku o godz. 10.50 i 15.40 i TVP HIstoria godz. 18 i 9 rano. Telewizja polska wznawia serial w wakacje od początku o godz. 20.20 od 29 czerwca.
Oblicza się że razem z odsłonami odcinków w internecie "Wspaniałe Stulecie" mogło już obejrzeć nawet pół miliarda widzów na całym świecie.
Czy oznacza to powrót tematyki historycznej do kultowych seriali oraz zwycięstwo artystycznej konfekcji nad bieżącą serialową "sieczką" czas pokaże. Także w Polsce nie brak glosów, że jeśli nie sfilmowana historia królowej Bony to na pewno serial o siedemnastowiecznej miłości Jana III Sobieskiego do królowej Marysieńki mogłaby rozjaśnić nieco nowym blaskiem monotematyczne współczesne seriale polskie. A jeśli do tego dadać trochę barokowej poezji miłosnej i podlać emocje rekonstrukcją jakiejś potyczki bitewnej ...

Tekst: Wiesław Adamik

Wiersz Sulejmana Wspanialego dedykowany Hurrem

Tajemnicza przyjaciółko, mieniąca się rybko, kochanko!
Sekretna powiernico, królowo piękności, sułtanko! (...)
Cudnowłosa, pięknobrewa, luba, zalotna wybranko!
Jak żyć bez ciebie, tyś mi pomocą, moja chrześcijanko!
Serce me pełne bólu, płaczę, jam Muhibbi szczęśliwy!
Tronie w moim samotnym schronieniu, moje bogactwo, miłości moja, mój księżyca blasku!
Moja najszczersza przyjaciółko, powierniczko, moje istnienie samo, mój padyszachu urody, moja Sułtanko,
Życie moje, istnienie moje, czasie mego żywota, moje wino młode, moje niebo,
Mój dniu wiosenny, moja miłości o radosnej twarzy, mój jasny dniu, moje kochanie, śmiejący się płatku różany.
Rozkoszy moja, mój wina pucharze, moja gospodo, lampo, światło, świeco moja,
Moja pomarańczo, mój granacie i gorzka pomarańczo, moja świecy śród nocy,
Moje ogrody, słodyczy, różo, jedyna, co mnie nie smuci na tym świecie,
Moja święta, mój Józefie, moje wszystko, królu w Egipcie mego serca,
Mój Stambule, mój Karamanie, moja ziemio anatolijska,
Mój Badachszanie, mój Kipczaku, mój Bagdadzie, mój Chorasanie,
Moja żono pięknowłosa, skośnobrewa moja, moja miłości o figlarnych oczach, moja cierpliwa,
Krew moja na twych rękach jeśli umrę, litości moja niemuzułmanko,
Jestem pochlebcą pod twymi drzwiami, zawsze będę śpiewał twe pochwały,
Ja, kochanek o udręczonym sercu, o oczach pełnych łez, ja Muhibbi, jestem szczęśliwy.
Stałem się panem świata żebrząc u drzwi Twoich.
I choćby świat się rozszalał jak spienione morze –
nie podniosę żagli, okręt twojej miłości jest mi kotwicą.
A teraz dla porownania fragment mojego wiersza z 2013 inspirowanego jednak nie serialem a spektalem w Oprze Krakowskiej "Ariadna z Naxos"
WIESŁAW ADAMIK:
O Pani, przybywasz na wyspę

Wyspę miłości
Ty jesteś Miłością
Zauroczeniem, serca drżeniem
Ty, która nie mienisz się Ariadną
Ani Penelopą, kim jesteś
Jesteś Afrodytą - miłości Boginią
Skiń tylko głową i łabędzią szyją
A okręt zawinie do
Słodkiej przystani
Pieśń sławić
Cię będzie na wieki
Bo Ty jesteś Miłością
Oskrzydloną żaglami
Witaj na wyspie miłości!