Brytyjczycy przejdą z Żagania do niemieckiego Sprembergu

Kadeci, żołnierze i oficerowie Royal Air Force będą mieli do pokonania blisko 90 km, a ich marszruta rozpocznie się z terenu byłego obozu Stalag Luft 3 w Żaganiu ( d. niem. Sagan), by następnie skierować się na Iłowę (Halbau), Borowe (Burau), Gozdnicę (Freiwaldau), Przewóz ( Priebus), Potok (Pattog), Łęknicę (Muskau/Bad Muskau) i dalej: Kromlau, Graustei, w końcu dotrzeć do stacji kolejowej Spremberg. To identyczna trasa ewakuowanych lotników alianckich z dnia 27 stycznia 1945 r.

Zainteresowanie marszem w tym roku było tak duże, że organizatorzy rozbili uczestników na dwie tury. Pierwsza 50 – osobowa grupa studentów ze szkoły RAF w Cosford właśnie zakończyła 3 - dniową wędrówkę. Zaczęli, tradycyjnie, od noclegu w obozowym baraku, porankiem zwiedzili Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu, a potem w Iłowej trafili do miejscowego kościoła, w którym 66 lat temu znaleźli schronienie ewakuowani jeńcy. W Lipnej zanocowali w tym samym gospodarstwie, gdzie spali w styczniu 1945 r. lotnicy. Następnego dnia dotarli do Bad Muskau i po zwiedzeniu tamtejszego zamku położyli się spać w zamkowych stajniach, podobnie jak dawni jeńcy. W trzecim dniu marszu dotarli do stacji kolejowej Spremberg, na której w 1945 r. wsadzano jeńców do pociągów, które zawiozły ich do kolejnych obozów w głąb III Rzeszy.

Grupie tej towarzyszył były jeniec Andrew Wisemann. Rok temu uczestnikiem Long March był 95 - letni Eric Fomette, obchodzący swoje w Żaganiu kolejne urodziny. W 1945 r., kiedy wyruszał do ewakuacyjnego marszu właśnie przypadały jego 30. urodziny. - Chwalił się, że szedł teraz w tym samym płaszczu, który miał na sobie w mroźny styczeń 45 roku – wspomina dla Wiadomości24.pl, dyrektor Muzeum Obozów Jenieckich Jacek Jakubiak.

Druga grupa uczestników Long March pojawi się w Żaganiu 23 stycznia i będą w mieście o jeden dzień dłużej. To 40 osób z bazy 90SU/RAF Leeming.

Dla wielu Brytyjczyków tereny hitlerowskich obozów dla aliantów w okolicach Żagania to jakby dla Polaków Katyń. Takie bowiem określenie można usłyszeć od historyków II
wojny światowej, samych uczestników i pasjonatów Długiego Marszu.

Kriegsgefangenen Lagier der Luftwaffe – Stalag Luft 3 był obozem przeznaczonym dla lotników i członków załóg latających. Obóz powstał 5 maja 1942 r. Lokalizacja obozu była dobrze przemyślana. Było to bowiem miejsce oddalone od granic państw neutralnych (np. do Szwajcarii było stąd 625 km, zaś do wybrzeża Bałtyku – 275 km), skryte w leśnym kompleksie, co powodowało, że nawet po udanej ucieczce przez system obozowych drutów, jeniec musiał pokonać duże odległości i to na terenie samych Niemiec. Piaszczysta zaś ziemia, na której zlokalizowano obóz, miała uniemożliwiać kopanie tuneli.

27 stycznia 1945 r. w dniu ewakuacji Stalagu Luft 3 przebywało w nim 10.949 jeńców, pośród nich: 6.831 Amerykanów, 3.498 lotników RAF ( oprócz Brytyjczyków byli lotnicy z Nowej Zelandii, Australii, RPA, Kanady), była także pond 100 osobowa grupa polskich lotników, jak również 165 jeńców radzieckich z obsługi obozu.

Historia Stalagu Luft 3 przede wszystkim jest znana z Wielkiej Ucieczki z dnia 24/25 marca 1944 r. 77 – osobowa grupa jeńców przedostała się na wolność tunelem tzw. „Harry”. Do ucieczki było przygotowanych nawet 250 osób. Kiedy wychodził 77 uciekinier, Niemcy wykryli tunel. Zatrzymali tych, którzy jeszcze w nim byli. Złapano później 74 jeńców, spośród nich na osobisty rozkaz Hitlera – 50 zostało rozstrzelanych. Tylko trzem uciekinierom udało się na stałe uzyskać wolność.

W czerwcu ubr. w domu opieki społecznej w Szkocji zmarł w wieku 97 lat Jack Harrison, który uważany był za ostatniego żyjącego uczestnika Wielkiej Ucieczki. Na wejście do tunelu czekał w kolejce jako 98.

Sławę ucieczce przyniosły filmy fabularne z 1963 r. i z 1988 r. p.t: „Wielka Ucieczka”.

Więcej o Jenieckich Obozach w Żaganiu: www.muzeum.zagan.pl
Brytyjska strona internetowa poświęcona Long March wraz z
kroniką, artykułami i zdjęciami:
www.raf.mod.uk/longmarch