Budżet Obywatelski Gdańska 2016. Podsumowanie III edycji

W środę, 30 września w siedzibie Rady Miasta Gdańska ogłoszono listę zwycięskich projektów. Do realizacji z trzeciej edycji budżetu obywatelskiego przechodzi 66 projektów, z czego 3 to projekty ogólnomiejskie i 63 to projekty dzielnicowe, na które zostanie wydane odpowiednio 2,2 i 8,8 mln zł. Głosowanie nad nimi trwało dwa tygodnie i zakończyło się w 27 września.

Najwięcej głosów, prawie 7 tysięcy otrzymał projekt ogólnomiejski związany z poprawą bezpieczeństwa i jakości głównych tras rowerowych w Gdańsku oszacowany na kwotę 2,2 mln zł. Do zwycięskiego zadania dołączył także „Animals Patrol” - program opieki nad wolno bytującymi kotami z 1493 głosami za 250 tys. zł oraz "Gdańska woda zdrowia doda!" propagująca zdrowy styl życia i zwiększenie ilości poidełek na terenie Gdańska z 1178 głosami za 140 tys. zł. Przy kwalifikacji obu projektów brano pod uwagę kolejno: ilość uzyskanych głosów i koszt pozwalający zamknąć budżet ogólnomiejski powiększony o niewykorzystane środki z dzielnic, ok. 430 tys. zł. Przyjęte kryterium wykluczyło wysoko notowane, ale drogie inwestycje. Tym samym przepadł drugi etap remontu ulicy Siennickiej czy dofinansowanie szczepień przeciw pneumokokom dla najmłodszych mieszkańców Gdańska za 2 mln zł, na rzecz mniejszych - tańszych projektów.

Małe projekty przed dużymi

O szczęściu może mówić kilkanaście z 63 projektów dzielnicowych, które weszły na listę zadań dzięki zwycięskim wnioskom niewyczerpującym w całości dostępnego budżetu. I tak według przyjętego kryterium lukę w budżecie wypełniły mało kosztowne projekty niekiedy z ostatnich miejsc na liście.

Patrząc na zestawienie projektów inwestycyjnych z 34 dzielnic prawie połowa z nich związana jest z rekreacją i sportem. Większość z pozostałych wniosków dotyczy rewitalizacji i zagospodarowania terenów, budowy placów zabaw i zielonych skwerów.

Gdańszczanie chcą remontów dróg, chodników, schodów, nowych miejsc postojowych, oświetlenia ulic, koszy na śmieci, dystrybutorów na bezpłatne torebki na psie nieczystości. Zagłosowali także na toaletę miejską, odmalowanie oznakowania poziomego strefy oraz zainstalowanie spowalniaczy wyspowych przy przejściach dla pieszych.

Wśród zwycięskich projektów znalazł się również wniosek zwolenników dwóch kółek, którzy wygrali montaż samoobsługowych stacji rowerowych. W jednej z gdańskich dzielnic pojawi się też monitoring i codzienny dodatkowy patrol Straży Miejskiej lub policji. Większość głosów uzyskały także popularne w ostatnim czasie programy opieki nad kotami miejskimi.

Z zadań z zakresu kultury do realizacji zakwalifikowały się zajęcia aktywizujące seniorów, wystawy plenerowe, lekcje patriotyzmu, budowa i stworzenie Sąsiedzkiego Dzielnicowego Domu Kultury wraz z Biblioteką Sąsiedzką oraz Uniwersytet III Wieku.

Wszystkie zwycięskie inwestycje III edycji Budżetu Obywatelskiego miasto ma zrealizować do końca przyszłego 2016 roku.

Każdy głos na wagę zwycięstwa

Głosowanie nad projektami dzielnicowymi do budżetu obywatelskiego, w którym wzięło prawie 34 tys. gdańszczan przyniosło wiele niespodzianek. Jedną z nich było zwycięstwo projektu z Brzeźna dotyczące rewitalizacji terenu przy "Chodkiewicza 17". Mieszkańcy bloku wygrali remont chodnika wzdłuż budynku, drogę z kostki betonowej, odwodnienie i zatokę postojową z płyt.

Zwycięstwo projektu poruszyło dzielnicę. "Chodkiewicza 17" przejęła całą pulę pieniędzy (262 tys. zł) przeznaczoną na inwestycje dla Brzeżna. Tym samym przepadł projekt skierowany dla szerszej grupy odbiorców dotyczący bezpieczeństwa i monitoringu w dzielnicy (180 tys. zł), a wraz z nim stylizowane oświetlenie na Placu Sąsiedzkim (40 tys. zł), rewitalizacja "Sadu Sąsiedzkiego" (5 tys. zł), tablica pamiątkowa dla zlikwidowanego dawnego cmentarza w Brzeźnie (2 tys. zł) i informacja jak mądrze karmić łabędzie i kaczki (4 tys. zł). Wszystkie wymienione projekty mogłyby być zrealizowane przy mniejszym projekcie - monitoringu, któremu zabrakło tylko 10 głosów do zwycięzcy.

Wygrana inwestycja z Brzeźna potwierdza, że gdańszczanie stając przed koniecznością wyboru w pierwszej kolejności oddawali swoje głosy na zadania, które ich bezpośrednio dotyczyły, z którymi czuli się związani. Działali w myśl powiedzenia "Koszula bliższa ciału".

Nowe zasady pomogły dzielnicom

Do zwycięstwa wielu wniosków przysłużyły się niewątpliwie nowe zasady głosowania. Każdy gdańszczanin miał do dyspozycji 1 głos na projekty ogólnomiejskie i 5 głosów na projekty dzielnicowe. Głosujący mógł oddać swój głos na projekt spoza swojej dzielnicy. I tak można było przyznać wszystkie 5 głosów jednemu projektowi lub rozłożyć je na wybrane propozycje.

Istotną zmianą wypracowaną przez zespół ds. budżetu obywatelskiego było zastąpienie 6 okręgów wyborczych podziałem na 34 dzielnice. Każda z nich miała osobną pulę pieniędzy do rozdysponowania. Środki przydzielane były w zależności od wielkości i liczby mieszkańców. Kwoty niewykorzystane w dzielnicach przechodziły do puli środków ogólnomiejskich.

W trzeciej edycji z głosowania wyłączono projekty dotyczące remontów placówek oświatowych i budynków miejskich, w których prowadzona jest działalność usługowa bądź handlowa.

Nowością dla mieszkańców Gdańska były spotkania (w dniach 8-20 czerwca br.) pt. "Budżet Obywatelski od podszewki. Spotkania informacyjne z mieszkańcami Gdańska" organizowane przez Stowarzyszenie Forum Rad Dzielnic oraz Miasto Gdańsk.

Spotkania (11 spotkań, 15 wyznaczonych miejsc) podczas których zaprezentowane zostały gdańszczanom nowe zasady finansowania projektów dzielnicowych oraz ogólnomiejskich, jak również procedura zgłaszania projektów oraz głosowania, się nie sprawdziły.

W oczekiwaniu na kolejną odsłonę

11 mln zł zaoferowane przez miasto do podziału w ramach Budżetu Obywatelskiego nie zaspokoiło potrzeb gdańszczan. Zdaniem autorów projektów zachowawcze podejście do BO wyhamowuje aktywność społeczną. Dla dobra Gdańska i jego mieszkańców włodarze miasta powinni zwiększyć kwotę pieniężną w kolejnej edycji budżetu partycypacyjnego.

Gdańscy aktywiści proponują, by z miejskiej kasy wydzielić na BO co najmniej 26 mln złotych. Zwracają również wagę na brak udostępnienia pomysłodawcom projektów listy terenów zarezerwowanych pod sprzedaż. Zauważają, że jednostki miejskie powinny dysponować planem remontów, aby nie składać i nie dopuszczać do głosowania przedsięwzięcia zaplanowane do realizacji przez miasto.

Wiele do życzenia pozostawia współpraca Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska i Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsku z autorami projektów przy ich realizacji. Frustrują długie terminy wykonania przyjętych zadań. Na trzy miesiące przed końcem roku nie widać nawet "przymiarek" do niektórych z nich np. instalacji monitoringu wizyjnego w Brzeźnie - skwer i plac zabaw - przy ul. Gdańskiej oraz Dworskiej (międzydzielnicowy projekt II BO 2015).

Zdarza się, że koszt wycenionego przez firmę projektu dla wnioskodawcy przy wykonaniu dla jednostki miejskiej nieoczekiwanie wzrasta. W wyniku czego zadanie realizowane jest częściowo. Jego dokończenie zależy miasta.

W myśl aktywistów w kolejnej edycji Budżetu Obywatelskiego powinno się utworzyć zespół roboczy z oddanych sprawie mieszkańców, którzy byliby jego „skutecznymi ambasadorami”. Działacze np. Gdańskiej Rady Organizacji Pozarządowych, urzędnicy czy radni miasta nie sprawdzają się w tej roli.

Według społeczników BO powinien być odpartyjniony. „Współtworzony i kontrolowany przez mieszkańców”.

Konieczne jest także wsparcie ze środków miasta promocji autorskich projektów. Gdańszczanie nie chcą inwestować w reklamę swoich środków nie mając pewności wygranej.

Szansą na rozpropagowanie idei budżetu wydaje się być przygotowywana wspólna dla Trójmiasta i jego okolic data głosowania. Według zapowiedzi Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza może to nastąpić już w 2017 roku.

115 zadań wartych ponad 31 mln zł

W trzeciej edycji Budżetu Obywatelskiego, który zrealizowany będzie w 2016 roku zagłosowało prawie 34 tysiące z 375 tysięcy uprawnionych gdańszczan (9,09%). Dla porównania w głosowaniu nad budżetem na 2015 rok udział wzięło około 38 tysięcy mieszkańców (10,13%), a w pierwszej edycji ponad 51 tysięcy (13,6%).

W głosowaniu na projekty, które gdańszczanie składali do konsultacji w czerwcu mogły brać udział osoby mające ukończony 16. rok życia. Głosowanie odbywało się przez stronę miasta www.gdańsk.pl. Osoby nieposiadające dostępu do internetu mogły skorzystać ze stacjonarnych Punktów Konsultacyjnych rozmieszczonych na terenie całego Gdańska. Podobnie, jak w poprzednich edycjach budżetu partycypacyjnego większą aktywnością wykazały się kobiety (ok. 19 tys.) niż mężczyźni (nieco ponad 15 tys.).

Pod głosowanie w tegorocznej III edycji trafiło 210 projektów (188 dzielnicowych i 22 ogólnomiejskie), z czego zrealizowane zostaną 63 projekty dzielnicowe i 3 ogólnomiejskie. W zeszłej, II edycji głosowano nad 151 projektami (142 dzielnicowe i 9 ogólnomiejskich), z których wybrano 20 projektów dzielnicowych i 1 ogólnomiejski. W pierwszym pilotażowym Budżecie Obywatelskim z 307 projektów wybrano 28. W sumie gdańszczanie głosowali nad 668 projektami. Ostatecznie do realizacji przeszło 115 zadań wartych ponad 31 mln zł.