Bunkry nad Rospudą w Bakałarzewie

Na mapie Suwalszczyzny, którą dostaję w Centrum Międzynarodowej Informacji Kulturalno-Turystycznej w Suwałkach, jedną z zaznaczonych atrakcji są bunkry w Bakałarzewie. Nasza trasa wiedzie przez tę miejscowość, więc warto się zatrzymać. No nie jest to zupełnie przy głównej drodze, ale jedziemy.

Według przedstawionych na mapie informacji, fortyfikacje Prus wschodnich nad rzeką Rospudą to zespół 13 schronów (bojowych i biernych) wybudowanych w 1940-41 r. przez niemieckie wojska inżynieryjne jako zespół umocnień biegnących wzdłuż dawnej granicy z Prusami. Na przełomie 1944-45 r. na przedpolu tychże umocnień na kilka zimowych miesięcy ustabilizował się front wschodni i toczono tu długotrwałe walki pozycyjne. W styczniu 1945 roku większość fortyfikacji została opuszczona bez walki.

Jesteśmy już w Bakałarzewie, nie widzimy żadnej informacji dotyczącej bunkrów, więc pytamy dziewczynkę wracającą ze szkoły o drogę. Patrzy na nas jak na przybyszów z kosmosu. Nie wie. Jest tablica. Skręcamy w polną drogę, mijamy pagórek, na którym wypasa się stado krów. Dojeżdżamy. Naszym oczom ukazuje się kopuła pancerna - ckm typu 20P7, dwukondygnacyjnego schronu dowódcy odcinka Regelbau 113d - jak się później dowiemy.

Regelbau 113 jest to duży schron bojowy, wyposażony w dwa ciężkie karabiny maszynowe MG 34 umieszczone w zamontowanej na stropie kopule bojowej typu 20P7. Oprócz centralnego ulokowania w terenie, obiekt ten posiadał również większą ilość pomieszczeń socjalnych w stosunku do pozostałych schronów, co pozwalało na zakwaterowanie w nim 26 żołnierzy lub przeznaczenie pomieszczeń do celów sztabowych. Zamontowana na stropie zmodernizowana kopuła bojowa 20P7 pozwalała na okrężną obronę wokół schronu w sektorze 360 stopni.

Łącznie schron bojowy typu 113 posiadał wewnątrz 10 pomieszczeń o następującym przeznaczeniu:

kondygnacja I:
- przedsionek
- śluza gazoszczelna
- pomieszczenie pogotowia bojowego
- pomieszczenie dowódcy
- izbę bojową
- pomieszczenie amunicyjne

kondygnacja II:
- pomieszczenie do odpoczynku
- pomieszczenie wentylatorów
- dwa pomieszczenia na zapasy
- ubikację
Z dolnej kondygnacji schronu wyprowadzono wyjście ewakuacyjne.

A gdzie Muzeum Frontu Wschodniego? Informacja nieprawdziwa jak ta, że Bakałarzewo to Mazury?

Oglądamy panoramę Doliny Rospudy, spoglądamy na wieże kościoła pw. św. Jakuba Apostoła w Bakałarzewie. Przyglądamy się zaporom przeciwczołgowym, przeciwpiechotnym, uważamy na ostre zasieki. I już chcemy wracać, gdy ni stąd, ni zowąd pojawia się przed nami młody człowiek, pasjonat, który nie chce zdradzić nazwiska, a prowadzi do schronu, z zaangażowaniem opowiada historię miejsca, pokazuje, ile w schronie pomieszczeń, gdzie jest wyjście awaryjne. Pomaga nam to później lepiej zrozumieć jego schemat, znaleziony w sieci. Chce pokazać więcej, ale nie jesteśmy do tej eskapady odpowiednio przygotowani (ubiór), a i tablica z napisem teren prywatny nas powstrzymuje.

Później spotykamy innego pasjonata, przyjechał ze Śląska, dość enigmatycznie mówi coś o eksponatach (np. mundurach), które kiedyś będzie można w bunkrze oglądać.
Dużo tajemnic jest jeszcze do odkrycia...