Bytom w cieniu dwóch totalitaryzmów

Cel konferencji
Zdaniem naukowców i badaczy historii miasta Bytomia, w historiografii grodu brak stricte naukowych opracowań analizujących rzeczywistość społeczną, gospodarczą i polityczną doby dwóch dyktatur autorytarnych/totalitarnych: nazistowskiej i komunistycznej.

Ostatnim takim opracowaniem było "Bytomskie martyrologium powojennych lat 1945–1956", pod redakcją prof. Jana Drabiny z 2009 roku. Jednakże skupia się ono przede wszystkim na aspekcie represji komunistycznych.

Materiał:Bytomskie martyrologium...

Natomiast opracowanie z 1979 roku W. Długoborskiego "Bytom. Zarys rozwoju miasta" jest na czasy obecne już dość przestarzałe, co stwarza zapotrzebowanie na szerokie, nowoczesne, a zarazem oparte na szerokiej bazie archiwalnej - z uwzględnieniem "nowych" zasobów archiwalnych, np. IPN - ujęcie problematyki realiów społecznych w czasach obydwu reżimów.

Piąta edycja konkursu Dziennikarz Obywatelski 2010 Roku trwa! Dołącz, wygraj 10 tysięcy

Temu to projektowi będzie poświęcona konferencja popularnonaukowa na 6 kwietnia w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bytomiu oraz będąca jej pokłosiem publikacja (przewidywany termin druku - rok 2012). Celem konferencji jest prezentacja zjawisk, które do tej pory nie znajdywały odbicia w ostatnich badaniach dotyczących Bytomia, a przed 1989 rokiem prezentowane były w sposób zdeformowany. Oczywiście, referaty konferencyjne nie aspirują do pełnego wyczerpania problematyki, jest ona zbyt obszerna w omawianym okresie 1933-1989.

Tematyka
Zakres konferencji obejmuje początki dyktatury nazistowskiej, od roku 1933 po schyłek reżimu komunistycznego, 1989 r. Wśród podejmowanych na konferencji tematów znalazły się kwestie okoliczności przejęcia władzy w mieście przez NSDAP, struktury i aktywności politycznej i ideologicznej partii nazistowskiej i jej organizacji afiliowanych, jak również społecznych reperkusji owych działań. Podobnie w przypadku lat powojennych istotnym momentem jest opis okoliczności "zdobycia władzy", ale także pomijane w literaturze kwestie sytuacji w mieście w latach "stabilizacji", pomiędzy 1956 a 1980 rokiem. Celem konferencji jest także próba scalenia różnych kierunków badawczych: nie tylko historia polityczna, ale i gospodarka, kultura czy oświata zostaną uwzględnione w zaprezentowanych referatach.

Zaproszeni goście na konferencję
W konferencji udział wezmą historycy związani z katowickim Instytutem Pamięci Narodowej, Uniwersytetem Śląskim, placówkami muzealnymi regionu, jak również autorzy od lat badający lokalne, bytomskie dzieje. Swoje spojrzenie na ponad półwieczną historię totalitaryzmu w Bytomiu postarają się zaprezentować m.in.: Mirosław Węcki (Uniwersytet Śląski w Katowicach) w temacie "Partia nazistowska (NSDAP) i jej organizacje członowe w Bytomiu i powiecie bytomskim 1933-1945", dr Joanna Lusek - "Ideologizacja systemu oświatowego w latach rządów nazistowskich", dr Adam Dziuba (OBEP IPN Katowice) - "Narodziny systemu władzy: PPR a bytomska scena polityczna 1945-1948", dr Dariusz Węgrzyn (OBEP IPN Katowice) - "Przemysł w Bytomiu i okolicy w latach 1945-1956 w świetle działań aparatu bezpieczeństwa", dr Henryka Andrzejczak - "Ks. Wacław Schenk - między posługą duszpasterską, aktywnością naukową i oddziaływaniem społecznym", Bogusław Tracz (OBEP IPN Katowice) - "W realiach permanentnego kryzysu: życie codzienne Bytomia w latach 80.", Adam Frużyński (Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu) - "Górnictwo węgla kamiennego i hutnictwo żelaza w Bytomiu 1945–1989", Przemysław Nadolski - "Zmiany nazewnictwa ulic w Bytomiu w latach 1933–1991".

Wystawy towarzyszące konferencji
Wykłady historyczne to jednak nie jedyny element konferencji. Już teraz można oglądać dwie wystawy Oddziału IPN w Katowicach. "Górnośląski azyl" opowiada o zwalczaniu przez Służbę Bezpieczeństwa pielgrzymek do Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich, a druga z wystaw "Oczy i uszy bezpieki" pokazują techniki pracy górnośląskiej esbecji- wyjaśnia Karolina Dembecka z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bytomiu.

Natomiast w Galerii Rotunda bytomskiej książnicy prezentowana jest wystawa "Śladami bolesnej przeszłości. W 65. rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz", przygotowana przez MBP we współpracy m.in. z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau - dodaje Karolina Dembecka.

Organizatorami konferencji 6. kwietnia są: Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach i Miejska Biblioteka Publiczna w Bytomiu, plac Jana III Sobieskiego 3, rozpoczęcie o godzinie 9.