"Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego?" Recenzja

Wyobraźmy sobie młodego alumna pracującego w ubiegłym wieku nad pracą naukową z historii na Uniwersytecie Harvarda. Właśnie otrzymał stypendium na Akademii Amerykańskiej w Rzymie, dzięki czemu mógł prowadzić swoje badania. Jego pobyt w Rzymie przypada na lata 1963-1965. W tym samym czasie jakąś milę od Akademii, toczą się obrady Soboru Watykańskiego II. Pragnie wykorzystać tę okazję i za pośrednictwem uczelni udaje mu się uzyskać wstęp na dwie wielkie sesje publiczne Soboru, który wzbudza jego żywe zainteresowanie.

Ksiądz John W. O Malley zdaje sobie sprawę, że decyzje Vaticanum II z pewnością wpłyną na jego poglądy i dalsze życie w Kościele. Zamierza opublikować swoje osobiste refleksje dokonane na bazie obserwacji i doświadczeń.

Sobór Watykański II odbywał się w latach 1962-1965, w czterech odrębnych sesjach organizowanych co roku jesienią. Każda z nich trwała około dziesięciu tygodni. Pierwsza rozpoczęła się już za pontyfikatu papieża Jana XXIII, a trzy pozostałe kontynuował jego następca, Paweł VI. Zgromadzenie tylu duchownych i świeckich Kościoła było skomplikowanym i kosztownym przedsięwzięciem na skalę światową. Watykan wsparli zamożni przedstawiciele z innych państw i dzięki temu zorganizowano nagłośnienie, system zaopatrzenia w żywność, sanitariaty i ogromny aparat obsługi kilku tysięcy gości z całego świata.

Nie było wówczas komputerów i telefonii satelitarnej, a trzeba było nieustannie drukować biuletyny i na bieżąco przekazywać do mediów i prasy katolickiej komunikaty z obrad. Autor książki musiał podziwiać sprawną organizację forum dostojników kościelnych z całego świata. Dowiadujemy się z niej, że do zakończenia Vaticanum II papież Paweł VI ogłosił w swoim imieniu i w imieniu Soboru szesnaście dokumentów. Najwyższe rangą były konstytucje, których na Soborze ogłoszono cztery: Konstytucję o Liturgii Świętej (Sacrosanctum concilium), Konstytucję dogmatyczną o Kościele (Lumen gentium), Konstytucję dogmatyczną o Objawieniu Bożym (Dei verbum) i Konstytucję duszpasterską o Kościele w świecie współczesnym (Gaudium et spes).

Niżej od konstytucji plasowały się dziewięć ogłoszonych dekretów: Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli (Inter mirifica), Dekret o Kościołach wschodnich katolickich (Orientalium ecclesiarum), Dekret o ekumenizmie (Unitatis redintegratio), Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele (Christus Dominus), Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego (Perfectae caritatis), Dekret o formacji kapłańskiej (Optatam totius), Dekret o apostolstwie świeckich (Apostolicam actuositatem), Dekret o działalności misyjnej Kościoła (Ad gentes divinitus) oraz Dekret o posłudze i życiu kapłanów (Presbyterorum ordinis). Oprócz nich, ogłoszono też trzy deklaracje: Deklarację o wychowaniu chrześcijańskim (Gravissimum educationis), Deklarację o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich (Nostra aetate) oraz Deklarację o wolności religijnej (Dignitatis humanae).

Nie można nie wspomnieć o wydarzeniach towarzyszących Soborowi. Jest to
bowiem okres zimnej wojny, której niebezpieczne apogeum przypadło na okres tzw. kubańskiego kryzysu rakietowego. Epizod ten miał miejsce zaledwie kilka dni po rozpoczęciu obrad. Cały świat wstrzymywał oddech, a groźba nuklearnej zagłady zdawała się bliska urzeczywistnienia. Nic też dziwnego, że tematy niezwykle ożywionej dyskusji dotyczyły jak najbardziej ziemskich spraw. Należały do nich między innymi takie sporne kwestie, jak używanie organów podczas Mszy, miejsce św. Tomasza z Akwinu w programie seminariów, zasadność gromadzenia arsenałów broni nuklearnej, błogosławienie wody używanej do chrztu, rola osób świeckich w działalności duszpasterskiej Kościoła, relacja pomiędzy biskupami i papieżem, cele małżeństwa, pensje duchownych, rola sumienia w podejmowaniu decyzji moralnych, właściwy strój (lub habit) dla zakonnic, związek Kościoła ze sztuką, przekłady Biblii, granice diecezji, słuszność (lub niesłuszność) wspólnych nabożeństw z niekatolikami.

Początkowo papież i soborowi planiści przewidywali, że Vaticanum II zrealizuje swoje cele podczas jednej lub dwóch sesji trwających kilka miesięcy. Tymczasem Sobór trwał aż cztery lata.
Z wyjątkiem dwóch sesji, otwierającej (1962 r.) i zamykającej (1965 r.), Vaticanum II nie przyciągał tak wielkich tłumów jak np. igrzyska olimpijskie. Sobór nie był największym (w sensie liczby uczestników) ówczesnym "zgromadzeniem". Było to jednak największe spotkanie, to jest wydarzenie o konkretnym programie, wymagające nieustannego uczestnictwa wszystkich stron i mające rezultat w postaci konkretnych decyzji.

Bardzo ciekawe są statystyczne dane dotyczące uczestników obrad Vaticanum II. Średnia wieku ojców soborowych wynosiła sześćdziesiąt lat. Dwustu pięćdziesięciu trzech zmarło w podczas trwania Soboru, a na ich miejsce dodano dwustu dziewięćdziesięciu sześciu nowych. łączna liczba osób, które brały udział przynajmniej w jednej z czterech sesji Vaticanum II wynosiła 2860. Biskupi, którzy uczestniczyli w Vaticanum II, przybyli ze stu szesnastu państw, z czego 36 procent z Europy, 34 procent z obu Ameryk, 20 procent z Azji i Oceanii i 10 procent z Afryki. Komunistyczne rządy Chin, Korei Północnej i Wietnamu Północnego kategorycznie zabroniły episkopatom swych krajów uczestnictwa w Soborze. Również udział biskupów z państw europejskich zza żelaznej kurtyny był utrudniany lub uniemożliwiany przez władze.

Autor drobiazgowo relacjonuje mozolny trud uczestniczących w nim kardynałów i biskupów, między innymi wspominając przedstawiciela polskiego duchowieństwa
kardynała Stefana Wyszyńskiego (docenia jego osobisty wkład w walkę z wywieranym przez komunistów naciskiem na katolików i kler). Polski ślad został
odnotowany w kronikach soborowych i badacz historii Kościoła ma do dyspozycji ponad trzydzieści opasłych tomów wydanych po zakończeniu obrad. A to wszystko udało się autorowi zmieścić ledwie na kilkuset stronach tej zajmującej i pouczającej relacji.

"Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego II"
John W. O Malley SJ
Wydawnictwo: WAM
Data wydania: 2012-01-18
Ilość stron: 436

Znajdź nas na Google+