Czarodziejskie trele, czyli "Słowik" w Operze Narodowej

"Słowik" w reżyserii Alexandra Petrova to baśń muzyczna w trzech aktach, która skierowana jest nie tylko do dzieci. Libretto Igora Strawińskiego i Stepana Mitusova powstało na podstawie baśni Hansa Christiana Andersena o tym samym tytule.

Tytułowy Słowik (w tej roli Katarzyna Dondalska) mieszkał w lesie i wypełniał okolicę czarodziejskimi dźwiękami. Cesarz (w tej roli Adam Kruszewski) na wieść o jego pięknym głosie, nakazał swoim dworzanom odnalezienie go i sprowadzenie do jego ogrodów. Jednakże nikt w pałacu nie słyszał jego treli, dlatego mylili je z ryczeniem krów i rechotaniem żab. Dopiero Kucharka (w tej roli Izabella Kłosińska) znalazła Słowika i poprosiła go o zademonstrowanie swojego kunsztu Cesarzowi.

Na specjalnie zorganizowanej uroczystości Słowik zaśpiewał najpiękniej, jak potrafił, czym wzruszył Cesarza. Jak podaje baśń: A słowik śpiewał tak pięknie, że cesarzowi łzy stanęły w oczach, a gdy spłynęły mu po policzkach, słowik zaśpiewał jeszcze ładniej, tak że śpiew ten sięgał prosto do serca. Leśny ptaszek nie chciał za to żadnej zapłaty – łzy monarchy były dla niego największą nagrodą.

Na uroczystość przybyli także ambasadorzy Cesarza Japonii i wręczyli monarsze mechanicznego słowika. Tłum chciał porównać śpiew obu ptaszków, lecz żywy słowik uciekł, czym popadł w niełaskę. Tytuł "cesarskiego śpiewaka nocnego stolika w randze numer jeden, po lewej stronie cesarza" otrzymała mechaniczna zabawka. Cesarz odtąd słuchał tylko jej, do czasu...

Cała sztuka została streszczona na samym początku przez Sambora Czarnotę, co zajęło mu około 20 minut, czyli 1/3 spektaklu. Dla dzieci było to dużym ułatwieniem, jednak dla dorosłych mogło być trochę nużące. Trudno było także odróżnić niektóre słowa, dopiero po kilkunastu minutach zorientowałam się, że artyści śpiewają po polsku. Co prawda, na górze wyświetlane są napisy, ale widownię stanowiły w przeważającej dzieci, które raczej czytać jeszcze nie potrafią.
Katarzyna Dondalska w roli Słowika wypadła znakomicie. Jej głos przenikał widzów na wskroś. Na brawa zasłużyli także m.in. Adam Kruszewski jako władczy cesarz, Rafał Bartmiński jako nostalgiczny Rybak oraz Agnieszka Rehlis jako Śmierć, która uległa urokowi Słowika.

Na uwagę zasługuje także cudowna scenografia Vladimira Firera oraz kolorowe kostiumy - tradycyjne stroje chińskie. Widz ma wrażenie, jakby przeniósł się do Chin. Wszystko to tworzy zgrabną całość, a dzieci były tym spektaklem zauroczone.

Warto wspomnieć, że Igor Strawiński wcielił w żywe dźwięki to, co zapisano w baśni Andersena. Co ciekawe, kiedy pod koniec pierwszej połowy XX wieku zaczynał komponowanie "Słowika", wcale nie myślał, że na widowni zasiądą dzieci. Wprost przeciwnie, w założeniu, miało to być innowacyjna próba połączenia dramatu, opery i pantomimy. Jego utworem zainteresował się wielki menedżer Sergiusz Diagilew i dostrzegł w nim świetny materiał na nowatorski spektakl, który mógłby poruszyć paryską publiczność. Dziś to spektakl skierowany do dzieci i dorosłych w wieku od 3 do 103 lat. Polecam go każdemu bez wyjątku.

"SŁOWIK"
Baśń muzyczna w trzech aktach

Muzyka: Igor Strawiński
Libretto: Igor Strawiński i Stepan Mitusov wg baśni Hansa Christiana Andersena
Reżyseria: Alexander Petrov
Scenografia: Vladimir Firer
Dyrygent: Modestas Pitrenas
Prapremiera: Théâtre National de l'Opéra, Paryż, 26 maja 1914
Prapremiera polska i premiera obecnej inscenizacji: Teatr Wielki Opera Narodowa, Warszawa, 26 maja 2012
Polska wersja językowa wg przekładu Michała Bajorka z polskimi napisami