Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Ekshumowane szczątki z cmentarza w Brzeźnie bez upamiętnienia

Roman Gąsienica
Roman Gąsienica
Cmentarz Łostowicki. Miejsce powtórnego pochówku - bez upamiętnienia - około 900 dawnych gdańszczan ekshumowanych na przełomie roku 2014 i 2015, z cmentarza rzymskokatolickiej parafii p.w. św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku Brzeźnie.
Cmentarz Łostowicki. Miejsce powtórnego pochówku - bez upamiętnienia - około 900 dawnych gdańszczan ekshumowanych na przełomie roku 2014 i 2015, z cmentarza rzymskokatolickiej parafii p.w. św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku Brzeźnie. Roman Gąsienica
Szczątki około 900 dawnych gdańszczan ekshumowanych z cmentarza w Brzeźnie i powtórnie pochowanych na cmentarzu Łostowickmi blisko od roku czekają na upamiętnienie. Mieszkańcy Brzeźna apelują o przywrócenie im należnej godności.

Szczątki około 900 dawnych gdańszczan ekshumowanych na przełomie roku 2014 i 2015 z zlikwidowanego cmentarza rzymskokatolickiej parafii p.w. św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku Brzeźnie i powtórnie pochowanych na cmentarzu Łostowickmi blisko od roku czekają na upamiętnienie.

Brzeźnianie apelują o przywrócenie zmarłym należnej godności. Jak podają na cmentarzu nie ma po nich śladu. Miejsce ich spoczynku jest nie oznaczone. Nie wiadomo, gdzie zapalić znicz i złożyć kwiaty.

– Szczątki z brzeźnieńskiego cmentarza znajdują się przy kwaterze nr 65, naprzeciw grobów dziecięcych, po prawej stronie nekropolii – tłumaczy pracownik tutejszego biura znajdującego się przy cmentarzu Łostowickim. - Trzeba iść aleją główną, minąć kaplicę cmentarną, później kwaterę Sybiraków, następnie dojść do skrzyżowania, niedaleko wielkiego głazu, za nim należy skręcić w prawo. Wchodząc w alejkę między kwaterę grobowców nr 13, a 64 iść prosto do samego końca, do kwatery nr 65. Przy tej kwaterze znajduje się placyk i na tym placyku są pochowane szczątki z Brzeźna. Przejście odcinka od bramy cmentarnej do miejsca złożenia szczątków zajmuje spacerowym krokiem około 10 minut. To prawie kilometr drogi.

- Tu, nic nie ma! Żadnej zbiorowej mogiły czy tablicy! Nie wiadomo, gdzie postawić kwiaty, w którym miejscu zapalić znicz? Metry pustej, przekopanej ziemi rozjeżdżonej kołami koparki, toaleta przenośna i pojemnik na odpady – mówi rozżalona mieszkanka Brzeźna, wnuczka jednej z ekshumowanych osób.

- To brak szacunku dla naszych przodków – przyznaje członek parafii pod wezwaniem św. Antoniego, do której przynależał zlikwidowany cmentarz. – Żeby nic nie uczynić dla tych, którzy tam spoczywali. Choć nieznani, zwykli ludzie są częścią wielowiekowej historii Gdańska. Dziś więcej uwagi poświęca się przedmiotom znalezionym w ziemi niż ludzkim szczątkom. Żeby tak wkopać ich pod płot, bez żadnej tabliczki. Nie ma nawet informacji, że ktoś w ogóle tam leży i dlaczego. To skandal.

Gdzie postawić znicz, gdzie złożyć kwiaty?

Pracownik biura znajdującego się przy cmentarzu Łostowickim przyznaje, że szczątki są pochowane, ale jeszcze nieoznaczone. Jednak nie wie, dlaczego tak się stało.

- Firma, która przenosiła szczątki jeszcze je nie uczytelniła. Trudno mi powiedzieć, dlaczego. Zwrócimy na to uwagę naszej szefowej, która wcześniej działała w tej sprawie i otrzymała zapewnienie, że informacja o złożonych szczątkach będzie przygotowana do zatwierdzenia – wyjaśnia pracownik biura cmentarza.

Jak twierdzi zakład pogrzebowy CERDO firma swoje zadanie wykonała „zgodnie z literą prawa i to, co było ustalone”.

- Decyzją Prezydenta Gdańska szczątki zostały złożone, leżą w kwaterze do tego przeznaczonej, ale bez możliwości upamiętnienia. Tak to wygląda - wyjaśnia właściciel CREDO.

Zakład pogrzebowy, który wydobywał szczątki osób pochowanych na dawnym cmentarzu parafii w Brzeźnie w celu przeniesienia ich i ponownego pochowania na cmentarzu Łostowickim odsyła mieszkańców do Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsku, pod którego opieką znajduje się cmentarz przy ulicy Łostowickiej.

ZDiZ w Gdańsku zajmujący się cmentarzami komunalnymi przyznaje, że nie zna całego zagadnienia.

- Nikt się tą sprawą wcześniej nie interesował. Potrzebuję czasu na zorientowanie się w temacie – informuje pracownik działu utrzymania zieleni w ZDiZ.

Po cierpliwym oczekiwaniu na wyjaśnienia ZDiZ tłumaczy, że cmentarz parafii św. Antoniego nie był cmentarzem komunalnym. ZDiZ zajmuje się tylko i wyłącznie cmentarzami komunalnymi lub cmentarzami wojennymi. Ponadto cmentarz był położony na terenie Skarbu Państwa i został zlikwidowany przez prywatną firmę. Na jej zlecenie całość operacji przeprowadziła firma CREDO z Wrzeszcza. Skoro to nie był cmentarz komunalny tablicę upamiętniającą ma obowiązek wystawić podmiot, który zlecał ekshumację.

- Nie potrafię odpowiedzieć czy tablica jest i czy będzie postawiona - mówi pracownik ZDiZ. Ani co właściciel firmy CREDO miał na myśli mówiąc, że szczątki złożono bez możliwości upamiętnienia. My nie jesteśmy od tego, żeby zakazywać czy nakazywać stawianie pomnika, tablicy lub obelisku. Być może odstąpiono od tego zamiaru. Tu trzeba rozmawiać z firmą CREDO bądź właścicielem terenu pocmentarnego.

Brzeźnianie chcąc wyjaśnić zaistniałą sytuację ponownie skontaktowali się z firmą pogrzebową. Na pytanie, dlaczego nie upamiętniono osoby przeniesione z cmentarza w Brzeźnie na cmentarzu Łostowickim CREDO odpowiedziało, że kamień upamiętniający został przygotowany i przekazany nowemu inwestorowi, firmie Invest Komfort, która w swoim czasie go ustawi, ale na terenie dawnego cmentarza. "Na cmentarzu Łostowickim nie będzie żadnego upamiętnienia".

Miasto nie interesuje się losem dawnych gdańszczan

Jak mówią mieszkańcy Brzeźna władze miasta nie dołożyły starań, by zapewnić godny pochówek dawnych gdańszczan. Oprócz przydzielenia miejsca na cmentarzu komunalnym niewiele zrobiły. Nie interesowały się brzeźnieńską nekropolią. Tłumacząc, że cmentarz należy do prywatnego właściciela przez lata przyzwalały na jego dewastację i profanację. Sprawę tą wielokrotnie nagłaśniały lokalne media.

- W grudniu minie rok od czasu, gdy rozpoczęto ekshumację szczątków ludzkich z zapomnianych grobów - opowiada mieszkaniec bloku przy al. Hallera, którego okna wychodzą na dawny cmentarz. - Te osoby, które przeniesiono i powtórnie pochowano na cmentarzu Łostowickim pomimo tego, że są złoże w przyjaznym miejscu wciąż nie odzyskały spokoju. Zabrakło tu godnego, uroczystego pochówku. Właściciel firmy pogrzebowej nie zadbał o to, by mieszkańcy Brzeźna mogli odprowadzić wydobyte szczątki. Nie chciałby patrzano mu na ręce. Partiami przetransportowywano kości złożone do skrzyń, które potem bez udziału osób postronnych zakopywano w ziemi. Ot, cały "godny" pochówek.

Deweloper nie taki święty, znieczulica nie wszechobecna

Bulwersującą wiadomością dotyczącą nowego właściciela pocmentarnego terenu dzieli się mieszkaniec Brzeźna, który przygląda się pracom prowadzonym przez firmę Invest Komfort.

- Najpierw deweloper osiedla Nadmorski Dwór - firma Invest Komfort nie przyznawała się do zamiaru kupna działki, na której przeprowadzano prawdopodobnie pod jej zlecenie ekshumację grobów, a kilka miesięcy później wywiozła betonowe krzyże i pomniki odkryte podczas prac ziemnych pod nowe inwestycje - informuje mieszkaniec nadmorskiej dzielnicy. - Tu, wszystkim rządzi pieniądz. Chodzi o sprzedaż mieszkań. W interesie inwestora jest, aby zaginął wszelki ślad i pamięć o cmentarzu. Mówienie o nim i jego pozostałościach, które kryje ziemia nie służą firmie. Oj, przyjdzie nam czekać długie lata zanim staniemy się świadkami upamiętnienia terenu dawnego cmentarza.

Czy ludzka przyzwoitość ostatecznie zwycięży? Czy uda się mieszkańcom Brzeźna stanąć przy zbiorowej mogile na cmentarzu Łostowickim oraz przy reliktach bramy cmentarnej dawnej brzeźnieńskiej nekropoli, ramię w ramię z przedstawicielami inwestora, władz miasta i kościoła katolickiego. Czy po latach niebytu zmarli odzyskają swoją tożsamość i zaznają „wiecznego spokoju”?

Mieszkańcy gdańskiego Brzeźna są przekonani, że znieczulica społeczna nie jest wszechobecna, dlatego apelują o wsparcie dążeń o przywrócenie godność ich przodkom, którzy niegdyś z bólem grzebani na cmentarzu służącemu brzeźnieńskiej parafii spoczywają dziś w bezimiennym grobie na cmentarzu komunalnym przy ulicy Łostowickiej. „Przywróćmy im należną cześć” – mówią zgodnie mieszkańcy Brzeźna.

Cmentarz w Gdańsku Brzeźnie został założony w roku 1923 przy Ostseestraße, dziś Aleja gen. Józefa Hallera (okolice osiedla "Nadmorski Dwór", pięćset metrów od plaży), przez którą przebiegają linie tramwajowe nr 3 i 5 oraz 63 (zapewniająca w porze letniej dogodny dojazd na plażę) łączące Brzeźno z centrum Gdańska.

W okresie międzywojennym cmentarz pozostawał pod jurysdykcją proboszcza rzymskokatolickiej parafii pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, funkcjonującej do dnia dzisiejszego przy ulicy Dworskiej 2, w Gdańsku Brzeźnie.

Po zakończeniu działań wojennych i przejęciu władzy przez komunistów teren cmentarza przeszedł na własność Skarbu Państwa. W 1946 roku został oficjalnie zamknięty. Ostatni pochówek odbył się w maju 1948 roku. Zlikwidowany w roku 1966, definitywnie odebrany parafii dopiero w roku 1974, decyzją wojewody gdańskiego.

W latach 1979-84 terenem pocmentarnym zarządzał "Petrobaltic", a w roku 1986 roku Stocznia Północna. W 1993 roku prawo do wieczystej dzierżawy nabył Roman Subocz, prywatny przedsiębiorca z Kwidzynia, który na przełomie roku 2014 i 2015 cmentarz ekshumował, a następnie zbył deweloperowi - firmie Invest Komfort.

Szczątki około 900 gdańszczan grzebanych na cmentarzu w Brzeźnie w latach 1923-1948 przeniesiono i pochowano powtórnie na cmentarzu Łostowickim. Na terenie pocmentarnym według zamierzeń dewelopera ma powstać infrastruktura rekreacyjna dla budującego się przy nim osiedla Nadmorski Dwór, którego właścicielem jest firma Invest Komfort.

Strona poświęcona cmentarzowi parafii p.w. św. Antoniego Padewskiego w Brzeźnie: https://www.facebook.com/cmentarzbrzezno

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Dziennik Zachodni / Wielki Piątek

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto