Fotografować w teatrze

Czwartek, 9 lutego 2012, godzina 7.30. W krakowskim Klubie Aktora "Loża" zostały zawieszone fotografie, składające się na wystawę "Urszula Grabowska w fotografii Piotra Kubica". Ekspozycja jest częścią Festiwalu Sztuki Aktorskiej, którego pomysł powstał w krakowskim Teatrze Bagatela.

Idea Festiwalu narodziła się zaledwie na początku tego roku, a już odbyły się jego dwie edycje. Bohaterem każdej z nich jest jedna aktorka lub aktor Teatru Bagatela. Tym razem główną postacią jest Urszula Grabowska, uznana najlepszą aktorką 33. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie, odtwórczyni głównej roli w filmie Feliksa Falka "Joanna". Wystawa prezentuje Urszulę Grabowską kreującą różne, często bardzo odmienne od siebie role teatralne.

Przygotowanie tej wystawy w tak krótkim czasie nie byłoby możliwe, gdyby nie istniał już wcześniej ogromny zbiór fotografii, tworzony na przestrzeni nie tylko miesięcy, ale i lat. Od 2001 roku powstaje bogaty zbiór zdjęć (liczący w tym momencie ponad 20 tysięcy) dokumentujący nie tylko spektakle, ale również pracę reżyserów, kompozytorów, scenografów, aktorów i zespołu technicznego Bagateli. Zbiór ten pozwala obecnie na stworzenie wystawy o każdym aktorze Bagateli. Od klilku lat powstaje również analogiczny zbiór zdjęć związany z krakowskim Teatrem im. J. Słowackiego.

Fotografia teatralna jest bardzo specyficzną dziedziną. Sam teatr jest miejscem nieporównywalnym do żadnego innego. Ideałem byłoby, gdyby fotograf stał się częścią zespołu teatralnego, w którym panują bliskie, niemal rodzinne relacje. Dopiero wtedy możliwe staje się dostrzeżenie i zatrzymanie w kadrze subtelnych kreacji aktorskich i zamierzeń reżysera. Fascynującym tematem dla fotografa jest również wewnętrzne, zakulisowe życie teatru, gdyż najciekawsze kadry odnaleźć można właśnie podczas prób i wzajemnych interakcji twórców.

Oczekiwania wobec zdjęć teatralnych są tak różne, jak różnorodny jest zespół teatralny. Reżyser chciałby jak najlepszego oddania idei i nastroju przedstawienia, aktorzy z troską odnoszą się do swojego wizerunku, a wymagania działu marketingu są zupełnie inne niż np. teatralnego archiwum (ponieważ zdjęcia tworzą również dokumentację archiwalną). Zaspokojenie tych wszystkich oczekiwań wymaga nie tylko świetnego opanowania warsztatu fotograficznego, ale przede wszystkim umiejętności wsłuchania się w potrzeby, wyczucia nastroju, otwartości i gotowości na zmiany. Dlatego teatr jest świetną szkołą dla fotografa.

Część zdjęć na wystawie powstała w studiu fotograficznym, część - podczas zaaranżowanych sesji scenicznych, pozostałe - podczas próby, którego swobodnego przebiegu nie zakłócały sugestie fotografa. Ten ostatni sposób pozwala uzyskać zdjęcia najbardziej zbliżone do atmosfery spektaklu. Fotograf praktycznie staje się wtedy fotoreporterem, chce pozostać niewidoczny i jak najmniej wpływać na otoczenie. Powtarzalność scen podczas prób pozwala przećwiczyć różne ujęcia tego samego tematu, co jest świetną szkołą warsztatu reporterskiego. W ten sposób powstało np. zdjęcie Wojaków z "Oblężenia" - Marcela Wiercichowskiego i Michała Kościuka.

Zdjęcia studyjne najczęściej powstają na potrzeby reklamy, na drodze opracowania koncepcji. W jej tworzeniu uczestniczą wszystkie zainteresowane strony - dział reklamy, reżyser, dyrektor artystyczny, aktorzy. Przykładem takiej realizacji jest fotografia Urszuli Grabowskiej i Grzegorza Mielczarka do plakatu przedstawienia "Woyzeck".
Teatr jest miejscem fascynującym, które zdaje się być niewyczerpanym źródłem inspiracji i tematów związanych nie tylko z samymi spektaklami, ale i postaciami twórców. Łącząc w sobie wiele płaszczyzn sztuki rozwija wewnętrznie wszystkich, którzy się z nim zetkną. Warto zachęcić wszystkich fotografujących, którzy mają aspiracje tworzenia czegoś więcej niż "ładnych zdjęć" do kontaktu z teatrem.

Zapraszamy na wernisaż 9 lutego o godz. 17 do krakowskiego Klubie Aktora "Loża", Rynek Główny 41. Zdjęcia będzie można oglądać przez dwa tygodnie. Kalendarium Festiwalu można znaleźć na stronie www.bagatela.pl

Piotr Kubic - fotograf, felietonista, społecznik. Laureat konkursów fotograficznych i literackich. Specjalizuje się w fotografii teatralnej oraz reporterskiej. Jego zdjęcia publikował m.in. "Newsweek", "Przekrój", "Twój Styl". Tematy prac indywidualnych krążą wokół problemów relacji międzyludzkich, samotności, wykluczenia.