Harcmistrz Michał Sajkowski. Z lilijką w życiorysie

Michał Sajkowski urodził się w 1902 roku na Wileńszczyźnie w chłopskiej rodzinie. Podczas nauki w gimnazjum wstąpił do harcerstwa. W 1920 roku, gdy rozpoczął naukę w Seminarium Nauczycielskim, był zastępowym a następnie przybocznym w 10 Wileńskiej Drużynie Harcerzy. Nauka i działalność harcerska wypełniały czas młodemu Michałowi. Brał udział m.in. w Zlocie 10-lecia Harcerstwa we Lwowie. Gdy w 1921 roku drużynę objął Józef Grzesiak „Czarny”, Sajkowski nadal pozostał przybocznym. Drużyna szybko rozrosła się do 15 zastępów, 122 członków i przyjęła nazwę „Czarna Trzynasta Wileńska Drużyna Harcerzy”.

Po ukończeniu seminarium Michał Sajkowski został skierowany do pracy w wiejskiej szkole w powiecie bracławskim. Dał się poznać jako dobry pedagog i w 1931 roku powierzono mu kierownictwo Szkoły Podstawowej w Plusach, a następnie przeniesiono na posadę nauczyciela w największej w powiecie szkoły podstawowej, w Drui. Cały czas udzielał się w harcerstwie. W 1935 roku ukończył prowadzony przez Aleksandra Kamińskiego kurs instruktorski w Nierodzimiu, po którym został mianowany komendantem hufca.

Podczas mobilizacji w sierpniu 1939 roku został skierowany do pułku łączności, w którym wcześniej przechodził szkolenie wojskowe. Jednostka Sajkowskiego wyruszyła do obrony Lwowa. Pułk został rozbity. Michał Sajkowski uciekł przed Armią Sowiecką z Lwowa do rodziny na Wileńszczyźnie. Niebawem włączył się do działań konspiracyjnych Armii Krajowej.

Wojna przerwała jego działalność zawodową i społeczną w Drui. Był zmuszony do kilku ucieczek. Najpierw na rok przeniósł się do Niemenczynia. Tam prowadził sklep spożywczy, co pozwoliło mu utrzymać rodzinę. Następnie ukrywał się w rodzinnym gospodarstwie w Rataliszkach. Jednak w 1942 roku Litwini wysiedlili Sajkowskich do Wilna, gdzie utrzymywali się z pokątnego handlu.

W Wilnie też nie pozostawiono Sajkowskiego w spokoju. Ostrzeżony przed niemieckim aresztowaniem uciekł na Podkarpacie, do Humnisk. Była to ucieczka z deszczu pod rynnę. Rosjanie oskarżyli go o szpiegostwo i groziło mu rozstrzelanie. Na szczęście sowiecki żołnierz wyznaczony do wykonania wyroku, po dodatkowych wyjaśnieniach skazańca, puścił go wolnym.

Wyjechał do Lublina, gdzie w wyzwolonym już mieście organizował harcerstwo. Zostało ton zauważone przez nową władzę ludową i minister Oświaty powołał hm. Michała Sajkowskiego na funkcję Naczelnika Harcerzy. Jednak z tej funkcji zrezygnował w kwietniu 1945 roku. Powodem były niezgodności programowe i polityczne w łonie Tymczasowej Rady Naczelnej ZHP.

Sajkowski z rodziną opuścił Lublin i przeprowadził się do Chojnic, gdzie podjął pracę w wydziale handlu w miejscowym starostwie. Tam też za pozostawione mienie na Wileńszczyźnie otrzymał poniemieckie gospodarstwo ogrodnicze, które prowadził po utracie pracy w starostwie. W Chojnicach został komendantem hufca, co pozwoliło mu kontynuować służbę harcerską.

W 1948 roku Michał Sajkowski został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Oskarżono go o współpracę z Armią Krajową. Ciężkie śledztwo trwało prawie dwa lata. Zwolniony z więzienia jesienią 1950 roku otrzymał pracę na stanowisku kierownika internatu w Zakładzie Wychowawczym dla młodzieży moralnie zaniedbanej. Pomimo dobrych wyników pracy, powołania w zakładzie samorządu młodzieży, został wkrótce usunięty z pracy. Ponownie wrócił do ogrodnictwa.

W 1959 roku Sajkowski przeprowadził się do Gdańska gdzie powrócił do zawodu nauczyciela. Pracował w szkołach podstawowych w Gdyni i Gdańsku oraz w Technikum Tworzyw Sztucznych. Przez dwa lata był kierownikiem Szkoły Podstawowej nr 8 w Gdańsku – Oruni. Na emeryturę przeszedł w 1969 roku. Wszędzie gdzie pracował wspierał drużyny harcerskie. Udzielał się także społecznie w kilku organizacjach, m.in. w związkach zawodowych, spółdzielczości i Stowarzyszeniu „Abstynencja”.

Harcmistrz Michał Sajkowski odszedł na wieczną wartę w 1989 roku. Został pochowany na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.