Henryk Sienkiewicz patronem 2016 roku

W czasie czwartego posiedzenia Sejmu VIII kadencji 9 grudnia 2015 r. przez godzinę obradowała Komisja Kultury i Środków Przekazu, czuwająca nad upowszechnianiem kultury, ochroną dziedzictwa kulturowego, współpracą kulturalną z zagranicą, organizacją instytucji kulturalnych, polityką informacyjna państwa, etyką mediów. Porządek obrad obejmował dwa punkty, w tym pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2016 Rokiem Henryka Sienkiewicza.

Poselski projekt wpłynął do Sejmu 19 listopada 2015 r., następnie został skierowany do pierwszego czytania do Komisji Kultury i Środków Przekazu 24 listopada.

Przewodnicząca sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu Elżbieta Kruk (PiS) rozpoczynając prace nad poselskim projektem, zaznaczyła, że wniosku o ustanowienie roku 2016 Rokiem Henryka Sienkiewicza nie ma potrzeby uzasadniać, gdyż „ujmą dla naszego wielkiego pisarza byłoby uzasadnianie, dlaczego w 170. rocznicę urodzin i setną rocznicę śmierci” pojawia się „propozycja ustanowienia takiego między innymi patronatu”. Dodatkowo wyjaśniła, że zasługi pisarza są powszechnie znane.

Praca Komisji skupiła się na rozpatrywaniu tekstu uchwały z uwzględnieniem propozycji zmian, wysuniętych przez biuro legislacyjne. W czasie dyskusji nad brzmieniem poszczególnych akapitów projektu uchwały poczyniono poprawki stylistyczne w celu uzyskania precyzji przekazu. Między innymi dyskutowano nad formą i sensem przytoczenia w tekście uchwały cytatu werdyktu jurora Komitetu Noblowskiego, który przyznał Sienkiewiczowi literacką Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Jedna z poprawek dotyczyła przeniesienia cytatu Stanisława Cata Mackiewicza („My z niego wszyscy”) z funkcji motta do czwartego akapitu dla wzmocnienia uzasadnienia postulatu ugruntowania w młodszych pokoleniach dzieł autora jako podstawy patriotycznego wychowania.

Rozpatrywanie projektu uchwały zakończyło się jednogłośnym jej przyjęciem w brzmieniu z zaproponowanymi zmianami. W poprawionym tekście czytamy między innymi:

Henryk Sienkiewicz to pierwszy Polak uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury, doceniony za całokształt twórczości i jak wówczas stwierdzono „rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu”. Jego powieści historyczne podtrzymywały kolejne pokolenia Polaków w czasach narodowych niedoli.

Twórczość Henryka Sienkiewicza, działalność społeczna i nieustanne orędownictwo za niepodległym państwem polskim odegrały niezwykle istotną rolę w odzyskaniu przez Polskę państwowości. Niech Sienkiewiczowska spuścizna stanowi podstawę patriotycznego wychowania młodych pokoleń Polaków, jak bowiem pisał o nim Stanisław Cat Mackiewicz „My z niego wszyscy”.

Podczas obrad Komisji Kultury i Środków Przekazu w tym samym terminie rozpatrywano także pokrewny projekt uchwały o ustanowienie roku 2016 Rokiem Feliksa Nowowiejskiego, twórcy muzyki do wiersza Marii Konopnickiej „Rota”, kompozytora oratorium do powieści Henryka Sienkiewicza „Quo vadis”. Przewodnicząca Komisji poinformowała, że zmiany regulaminowe umożliwiają wyznaczenie pięciu patronatów w danym roku kalendarzowym.

Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2016 Rokiem Henryka Sienkiewicza odbyło się w Senacie 10 grudnia 2015 r. po tym, jak Marszałek Senatu w dniu 30 listopada 2015 r. skierował projekt uchwały do Komisji Ustawodawczej. Do reprezentowania wnioskodawców został upoważniony senator Jan Maria Jackowski. Po posiedzeniu Komisji Ustawodawczej w tej sprawie wniesiono o wprowadzenie poprawek do projektu uchwały (druk nr 21 S). Sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Senatu będzie senator Jan Maria Jackowski.

Drugie czytanie projektu uchwały odbędzie się w dniach 17 i 18 grudnia 2015 r., kiedy Senat zbierze się na 5. posiedzeniu. Projekt uchwały został wniesiony przez grupę senatorów.

Jak czytamy w zapowiedzi porządku obrad: "W setną rocznicę śmierci tego wielkiego Polaka Senat pragnie oddać mu hołd i przyczynić się do popularyzacji jego twórczości oraz idei zawartych w jego książkach – przede wszystkim patriotyzmu i przywiązania do tradycyjnych wartości".

W uchwale senatorowie napisali między innymi:

Dnia 15 listopada 1916 r. zmarł Henryk Sienkiewicz, którego dzieła są istotną częścią dziedzictwa kulturowego narodu. W czasach zniewolenia pisał dla pokrzepienia serc, a Jego książki zbłądziły pod strzechy. Kolejne odcinki powieści Sienkiewicza publikowane w czasopismach gromadziły na wspólnej lekturze przedstawicieli wszystkich stanów. Wpływ języka Sienkiewicza na współczesną polszczyznę trudny jest do przecenienia, a Jego książki od chwili publikacji na zawsze weszły do podstawowego kanonu literatury polskiej. Poprzez swoją twórczość, publicystykę i działalność społeczną Henryk Sienkiewicz budził świadomość narodową, uczył dumy z polskości, umiłowania ojczyzny i zdolności do poświęceń. Był i jest ambasadorem polskości, m.in. za sprawą niosącej uniwersalne wartości powieści „Quo vadis”, która dziś, w chwili zderzenia cywilizacji, zyskuje dodatkowe, współczesne znaczenie.

Senat zwraca się do organów państwa i instytucji społeczeństwa obywatelskiego, by w swojej działalności w roku 2016 uwzględniły potrzebę popularyzacji twórczości Henryka Sienkiewicza.