Kodeks dziennikarza

Kodeks dziennikarza
(wyjątki)

I. Zasady ogólne

1. Dziennikarstwo jest zawodem służebnym wobec społeczeństwa.
Podstawowym prawem i obowiązkiem dziennikarza jest poszukiwanie
prawdy oraz umożliwienie każdemu człowiekowi realizacji jego prawa do uzyskania prawdziwej, pełnej i bezstronnej informacji a także uczestniczenia w debacie publicznej.
2. Zadaniem dziennikarza jest umożliwienie odbiorcom poznania, zrozumienia i własnej oceny rzeczywistości.
3. Szczególną powinnością dziennikarzy jest odpowiedzialne
wykonywanie zawodu, kierowanie się szacunkiem wobec odbiorcy oraz
normami etycznymi i zawodowymi.
4. Dziennikarze mają obowiązek chronić niezależność i wiarygodność
uprawianego zawodu, strzec wolności słowa i pluralizmu mediów.

II. Etyczne i zawodowe obowiązki dziennikarzy

5. Dziennikarz bezstronnie relacjonuje, omawia i analizuje fakty oraz
procesy społeczne, przedstawia ich kontekst oraz szeroką gamę poglądów
na ich temat, z podaniem źródła przytaczanych opinii. W razie trudności z
dotarciem do jednej ze stron sporu obowiązuje stwierdzenie, że informacja
zawiera dane częściowe.
6. Dziennikarzowi nie wolno manipulować informacją. Obowiązuje go
skrupulatna ocena źródeł, sprawdzenie prawdziwości dostępnych informacji
oraz rzetelność w ich przekazywaniu. Prowadząc dyskusję dziennikarz nie
może wykorzystywać swojej roli w celu wpływania na jej przebieg i
narzucania końcowych wniosków. Redakcja, opracowanie czy montaż
słownego, dźwiękowego, audiowizualnego lub informatycznego zapisu
rzeczywistości nie mogą jej fałszować ani deformować.
7. Obowiązkiem dziennikarza jest oddzielenie informacji od
komentarza. Gdy wyraża własne oceny i opinie wyraźnie sygnalizuje to
odbiorcy. Wyrażone w komentarzu opinie nie mogą fałszować omawianych
faktów.
8. Dziennikarz zobowiązany jest do sprostowania z własnej
inicjatywy, gdy okazuje się, że podana przez niego informacja jest fałszywa
bądź nieścisła.
9. Dziennikarz kierując się dobrem wspólnym i poczuciem
sprawiedliwości ujawnia błędy i nadużycia w działalności władz, instytucji,
organizacji oraz przedsiębiorstw publicznych i prywatnych.
10. Dziennikarz pełniąc swoje obowiązki zawodowe oddziela od nich
własną działalność polityczną i społeczną.
11. Dziennikarz w związku z wykonywaniem zawodu nie poddaje się
naciskom, nie przyjmuje korzyści materialnych, nie podporządkowuje
swojej działalności interesom własnym i rodziny.
12. Dziennikarz przedstawiając sceny przemocy, cierpienia i śmierci
czyni to jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach i w niezbędnym
zakresie; w poczuciu odpowiedzialności za ukazywane osoby. W każdym
przypadku bierze pod uwagę wrażliwość odbiorców, mając szczególnie na
względzie niekorzystny wpływ, negatywne wzorce, zagrożenie deprawacją -
wynikające stąd dla dzieci i młodzieży.
13. Obowiązkiem dziennikarza jest poszanowanie wartości
uniwersalnych, kultury i tradycji narodowej, postaw i przekonań religijnych
oraz poglądów osób niewierzących, tolerancja dla odrębności kulturowych i
obyczajowych.
14. Dziennikarza obowiązuje zakaz publikacji głoszących propagandę
wojny i nienawiść, w szczególności narodową, religijną i rasową.
15. Przesądzenie o winie osoby oskarżonej przed wyrokiem sądu jest
niedopuszczalne. Dziennikarz zobowiązany jest poinformować odbiorcę o
uniewinnieniu lub uwolnieniu od zarzutu obwinionego w sprawie wcześniej
przez siebie prezentowanej.
16. Dziennikarz zobowiązany jest przestrzegać normy prawne i
etyczne przy pozyskiwaniu informacji oraz szanować prawo informatorów
do ochrony nazwiska i twarzy.
17. Dziennikarz jest obowiązany do ochrony tajemnicy zawodowej.
Nie ujawnia źródeł informacji bez zgody zainteresowanych.
18. Dziennikarz jest zobowiązany do szczególnej odpowiedzialności
przy wypowiedziach małoletnich i osób, które nie są w stanie wyrazić na to
zgody w sposób świadomy i ocenić potencjalnych skutków swojej
wypowiedzi.
19. Dziennikarzowi nie wolno naruszać dóbr osobistych.
20. Dziennikarz zobowiązany jest chronić prywatność każdego
człowieka, chyba, że osoba sama ujawnia swoją prywatność. Może
natomiast ujawniać szczegóły z życia prywatnego osób pełniących funkcje
publiczne w zakresie niezbędnym do oceny przydatności do pełnienia
funkcji lub sposobu jej wykonywania.
21. Dziennikarzowi nie wolno wprowadzać odbiorców w błąd przez
sugerowanie, podkreślenia i wyolbrzymianie sensacyjnego charakteru
wydarzeń, które nie znajdują potwierdzenia w materiale dziennikarskim.
22. Dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej informacji czy
wywiadu autoryzacji cytowanej wypowiedzi, o ile nie była ona uprzednio
publikowana ze wskazaniem źródła. Ma natomiast obowiązek uszanowania
woli informatora co do sposobu wykorzystania informacji i terminu
publikacji, jeśli zastrzeżenie takie zostało sformułowane przed
przystąpieniem do zbierania materiału dziennikarskiego.

III. Dziennikarz i pracodawca

23. Dziennikarz świadomie wybiera i akceptuje politykę redakcyjną
gazety, pisma czy stacji w której pracuje, nie mniej zachowuje prawo do
własnych poglądów oraz do odmowy wykonania zadań dziennikarskich
niezgodnych z jego przekonaniami, normami etycznymi, bądź prawnymi.
24. Reklama i tekst sponsorowany powinny być wyraźnie oznaczone i
oddzielone od innych tekstów. Uprawianie kryptoreklamy jest niezgodne z
etyką dziennikarską. Dziennikarz nie ulega naciskom reklamodawców, nie
ma obowiązku prowadzenia akwizycji reklam. Nie udostępnia swego
nazwiska, twarzy czy głosu dla celów działalności reklamowej, chyba że jest
to promocja gazety lub stacji, w której pracuje. Nie dotyczy to akcji
humanitarnych i społecznych.

IV. Dziennikarz i jego koledzy

25. Obowiązkiem dziennikarza jest obrona dobrego imienia zawodu,
solidarność zawodowa, która wyraża się w trosce o wspólne sprawy i w
pomocy potrzebującym kolegom.
26. Plagiat oraz wykorzystanie w całości bądź w części cudzej pracy
dziennikarskiej, literackiej, artystycznej lub naukowej i podanie jej za
własną są szczególnym naruszeniem norm etycznych.
27. Działanie świadome na szkodę kolegów, zwłaszcza dla osiągnięcia
korzyści osobistych, jest niedopuszczalne.