Łódź. Matejko i inni w dawnej powozowni

Już samo miejsce, w którym została usytuowana łódzka Galeria Sztuki Dawnej jest niecodzienne - znajduje się ona bowiem w dawnej stajni i powozowni kompleksu pałacowego należącego onegdaj do rodziny Scheiblerów i Herbstów, ogromnie zasłużonych w tworzeniu przemysłowej potęgi Łodzi (ostatnia właścicielka rezydencji na Księżym Młynie, przy dzisiejszej ulicy Przędzalnianej, Aleksandra Herbst, wyprowadziła się stąd w 1942 roku; przy okazji pobytu w galerii koniecznie należy obejrzeć pieczołowicie zrekonstruowane wnętrza dawnej siedziby łódzkich przemysłowców i otaczający ją ogród).

Wystawę "Od Matejki do Wojtkiewicza. U zarania nowoczesności" otwarto w dawnej powozowni Herbstów na początku czerwca tego roku. Jej kuratorką jest Dorota Berbelska, kierownik oddziału Muzeum Pałac Herbsta. Można na niej zobaczyć prace reprezentatywne dla polskiego malarstwa XIX-wiecznego. Kluczową rolę w jego kształtowaniu odegrała Szkoła Sztuk Pięknych w Krakowie. I łódzka wystawa jest w dużym stopniu opowieścią o tej uczelni i jej absolwentach. Szczególną miejsce w tej ekspozycji zajmuje Jan Matejko, pierwszy dyrektor i obecny patron krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, spadkobierczyni SSP. Poza jego obrazami, takimi jak "Otrucie królowej Bony", "Maryna Mniszchówna", "Alchemik Sędziwój i król Zygmunt III" czy "Portret syna artysty na koniu" warto zwrócić uwagę na szkice kompozycyjne do obrazów (na przykład do "Jan III Sobieski składa ślub w Częstochowie") i studia kostiumowe. Muzeum sztuki w Łodzi po raz pierwszy prezentuje też zbiory Jana Matejki: elementy strojów, biżuterię, rekwizyty z epoki czy wyroby rzemiosła artystycznego, które można też zobaczyć na dziełach artysty.

Wystawa w Pałacu Herbsta to niepowtarzalna okazja, by zobaczyć dzieła wybitnych polskich malarzy. Z twórczości Leona Wyczółkowskiego mamy tu słynnego "Rybaka" i "Grę w krokieta"; Stanisława Wyspiańskiego reprezentuje m.in. "Śpiący Mietek"; jest "Portret żony artysty" Józefa Mehoffera i "Portret matki artysty" Henryka Rodakowskiego; miłośnicy Jacka Malczewskiego znajdą tu "Intermezzo" i obrazy z cyklu "Zatruta studnia". A oprócz tego dzieła, które wyszły spod pędzla Aleksandra Gierymskiego, Włodzimierza Tetmajera, Jana Stanisławskiego, Teodora Axentowicza, Maurycego Gottlieba i Witolda Wojtkiewicza. Wystawie towarzyszy bogaty program edukacyjny przygotowany przez Muzeum Pałac Herbsta, a skierowany do różnych grup wiekowych, m.in. wykłady dla dorosłych czy warsztaty plastyczne dla całych rodzin.