Ludowa demonologia Polesia. Rosyjscy naukowcy o zjawiskach nadprzyrodzonych

Tom I, wspólnego autorstwa profesor Ludmiły Vinogradovej i profesor Jeleny Levkijevskiej, pracownic Rosyjskiej Akademii Nauk, przynosi obszerną prezentację tekstów i zapisków terenowych, zgromadzonych w latach 80. i 90. ubiegłego wieku.

Dotyczą one ludzi obdarzonych nadprzyrodzonymi własnościami: wiedźm, czarnoksiężników i czarownic, znachorów, wieszczych i wilkołaków. Jest również rozdział poświęcony „załomowi”, rodzajowi uroku, czynionego przez czarownice lub złowrogich ludzi w polu gospodarza, któremu chcą wyrządzić szkodę. W Polsce ten zabieg magiczny, polegający na umyślnym złamaniu lub zakręceniu w węzeł łodyg żyta, nazywał się "zawitką".

Jest o pierwsza cześć zamierzonej tetralogii, znakomicie opracowana i wydana z edytorską starannością. Zapewne spotka się z uznaniem w Polsce, bowiem Polesie to ogromna i wielce interesująca kraina geograficzna i historyczna w dorzeczu Prypeci i Bugu, leżąca głównie na terytorium obecnej Ukrainy i Białorusi, a częściowo Rosji i Polski.

W granicach Polski pozostały niewielkie fragmenty Polesia: północno-zachodni, nazywany Polesiem Zachodnim (Polesie Podlaskie, Polesie Lubelskie) oraz Polesie Wołyńskie.

Polesie funkcjonowało niegdyś w świadomości powszechnej jako nizinna kraina łąk, mokradeł i bagien, kraina swoistej, bogatej, kultury ludowej, w tym o fascynującym bogactwie wątków wierzeniowych.

Polski czytelnik znajdzie przy lekturze tej niezwykłej książki satysfakcję także z mnogich odwołań do dorobku polskich folklorystów: Bohdana Baranowskiego, Oskara Kolberga, Kazimierza Moszyńskiego, Leonarda Pełki i wielu innych, w tym, nieskromnie wspominając, niżej podpisanych, Barbary i Adama Podgórskich, autorów „Wielkiej księgi demonów polskich”.

Współautor artykułu:

• Barbara Podgórska