Mapa świata inna niż wszystkie. Darmowa strona internetowa pozwala porównać rzeczywisty rozmiar krajów. Jak Polska wypada na tle innych?

Kiedy patrzymy na mapę świata, naszą uwagę zaprzątają najczęściej granice i nazwy państw. Rzadko zastanawiamy się, czy mapa, na którą patrzymy, faktycznie wiernie oddaje obraz Ziemi. Wystarczy chwilę się zastanowić, by zrozumieć, że każda mapa kłamie.

To dlatego, że Ziemia nie jest płaskim dyskiem (choć są tacy, co tak uważają), ale elipsoidą, czyli kulą nieco spłaszczoną na biegunach i wybrzuszoną wzdłuż równika. Powierzchni kuli nie da się wiernie odwzorować na kartce papieru. Spróbujcie rozciąć gumową piłkę tak, by po rozłożeniu każdy płat leżał idealnie płasko na podłodze. To niemożliwe.

Z tego prostego doświadczenia wynika, że mapy, ukazujące powierzchnię Ziemi, czyli elipsoidy, z konieczności nieco przekłamują odległości między punktami, a więc w skali globu – kształty lądów, mórz i oceanów.

Kartografowie na przestrzeni wieków wymyślili wiele sposobów rysowania map tak, by sprytnie ułożona siatka kartograficzna pozwalała zminimalizować odkształcenia.

Jednym z najpopularniejszych typów mapy świata jest tak zwane odwzorowanie Merkatora, od nazwiska XVI-wiecznego flamandzkiego kartografa. Odwzorowanie Merkatora to próba narysowania powierzchni kuli na prostokątnej kartce. Charakteryzuje się tym, że o ile kształty lądów i granice państw są wiernie odwzorowane w okolicach równika, o tyle im bliżej biegunów, tym bardziej wszystko jest rozciągnięte. Mapę Merkatora można poznać po kolosalnych rozmiarach Grenlandii, która wydaje się niemal tak wielka, jak cała Ameryka Północna, choć w rzeczywistości jest sporo mniejsza od np. Kazachstanu. Merkator „powiększa” Grenlandię ponad pięciokrotnie!

Internauta ukrywający się pod nickiem neilrkaye sporządził i opublikował na portalu Reddit nietypową mapę Merkatora, na której wewnątrz odkształconych granic krajów naniósł ich rzeczywiste rozmiary, tak jak prezentowałyby się bez odkształceń na odpowiedniej dla siebie szerokości geograficznej. Jak widać, mapa neilrkaye’a wierniej oddaje rozmiar i kształt państw, ale poszczególne „puzzle” zupełnie przestały do siebie pasować i nie da się ich znowu połączyć bez powodowania dalszych odkształceń.

Drugim popularnym odwzorowaniem jest mapa zaprojektowana przez Arthura Robinsona w 1963 r. W tym przypadku południki są nieco zagięte, co nadaje mapie wrażenie pozornej sferyczności. Choć zniekształcenia są tu mniejsze niż w przypadku odwzorowania Meraktora, mapa Robinsona przekłamuje kształt zarówno lądów, jak i granic państw. Mapę Robinsona można poznać po tym, że regiony skrajne, takie jak Alaska czy Kamczatka, zdają się zawijać w kierunku górnej krawędzi.

Przykładowa mapa według odwzorowania Robinsona wygląda tak:

Istnieje jeszcze kilka mniej lub bardziej popularnych odwzorować kartograficznych, których autorzy postawili sobie za cel jak najwierniejsze odwzorowanie powierzchni Ziemi na płaskiej kartce, innymi słowy zawzięli się, by jak najdokładniej wprasować rozciętą piłkę w podłogę. Takie wprasowanie wymaga czasem pocięcia piłki na wiele płatów o dziwacznych kształtach, jak ma to miejsce w przypadku siatki dymaxion albo projekcji sinusoidalnej Mollweide’a.

Z całą pewnością jednak żadna płaska mapa, nie ważne, jak bardzo starająca się oddać rzeczywiste rozmiary i odległości, nie jest w stanie wiernie przedstawić powierzchni kulistej Ziemi. Przekłamań nie da się uniknąć, a w każdym razie nie na papierze.

Kto jednak jest ciekaw, jakie rozmiary mają poszczególne państwa w rzeczywistości, w porównaniu do siebie i bez przekłamań, może skorzystać z ciekawego internetowego narzędzia.

Strona thetruesize.com umożliwia wybieranie państw i przesuwanie ich konturów po siatce mapy świata Merkatora. Program przelicza rzeczywiste rozmiary państwa i dopasowuje je do tej szerokości geograficznej, na którą przesunęliśmy jego kontury. Dzięki temu możemy przekonać się z dużą dokładnością, jaki jest tytułowy the true size, czyli rzeczywisty rozmiar poszczególnych krajów w porównaniu z innymi.

Narzędzie jest dziecinnie proste w obsłudze i zupełnie darmowe. Dzięki niemu możemy wybrać się w niezwykłą podróż po całym globie i wiele się nauczyć, nie wychodząc nawet z domu.

Wrażenie robi na przykład użycie programu The True Size Of i przesunięcie konturów granic Polski nad Australię. Dopasowują się one wówczas odpowiednio do szerokości geograficznej i dzięki temu oddają rzeczywisty rozmiar Polski w porównaniu z Australią. Południowy kontynent jest przeszło 24 razy większy od naszego kraju!

Gdyby ktoś się zastanawiał, czy Sahara jest naprawdę tak duża, jak ludzie gadają, może przenieść kontury Polski nad największą pustynię świata i sprawdzić. Nasz kraj zmieściłby się na Saharze przeszło 29 razy.

Polska wydaje się też niewielka w porównaniu z Płucami Ziemi, czyli Amazonią, zajmującą terytorium północno-zachodniej Brazylii, południowo-wschodniej Wenezueli, obu Gujan, Surinamu, sporej części Kolumbii, Ekwadoru i Peru. Amazonia ma powierzchnię 6 700 000 km kwadratowych, co czynią ją ponad 21 razy większą od Polski.

Polska wypada jednak lepiej, gdy kontury granic przeniesie się w jakieś bardziej zatłoczone miejsce, np. na Bałkany. Okazuje się, że w granicach Polski zmieściłyby się Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, większość Serbii, mniej więcej 1/3 Węgier i kawałek Rumunii. Polska ma niecałe 313 tys. km kwadratowych powierzchni, co czyni ją dziewiątym krajem pod względem rozmiarów w Europie.

Przekłamania odwzorowania Merkatora dobrze ilustruje naniesienie konturów granic Polski na Grenlandię. Po przeliczeniu szerokości geograficznej i dostosowaniu rozmiaru granic do rzeczywistej proporcji, okazuje się, że Grenlandia, która na mapie wydaje się wielka jak prawie cała Ameryka Północna albo Europa, w rzeczywistości jest tylko ok. 7 razy większa od Polski.

Strona thetruesize.com umożliwia nanoszenie konturów dowolnego państwa na każde miejsce na mapie w odwzorowaniu Merkatora. Program dostosowuje rozmiar przesuwanych konturów tak, że można porównać rzeczywiste rozmiary danego kraju do dowolnego innego miejsca na Ziemi.

Jeśli interesujecie się geografią, lubicie mapy, poznawanie świata i planowanie podróży, możecie sami wypróbować interaktywną mapę i poznać prawdziwy rozmiar krajów, które Was interesują. Strona thetruesize.com jest darmowa i dostępna TUTAJ.

Źródła: thetruesize.com, futuremaps.com