Nie ma jak u Mamy

Świtem, gdy oczy otwieram,
matka nade mną jak słońce.
Tyle w niej światła i ciepła,
tyle miłości gorącej.
Tyle uśmiechu i ciszy,
tyle spokoju, dobroci.
Kogo się dotknie - ukoi,
czego się dotknie - ozłoci.
[Tadeusz Kubiak: Matka]

Nie ma jak u mamy! Matka w wielu kulturach, zwłaszcza matriarchalnych, była darzona głęboką czcią. Najważniejsze bóstwa w mnogich panteonach były płci żeńskiej i im oddawano hołd jako rodzicielkom świata i ludzi, patronkom ogniska domowego, płodności i urodzaju.

Starożytni Rzymianie na przykład obchodzili Matrymonalia ku czci Junony, żony Jowisza, boga przewodzącego orszakowi bóstw italskich. Junona (Iuno) stanowiła prawie wierną odpowiedniczkę greckiej Hery, zarówno co do statusu, jak i funkcji. Uchodziła za najważniejszą opiekunkę dziewic (Junona Virginalis), kobiet (Junona Matronalis), zwłaszcza kobiet legalnie, w świetle prawa, zaślubionych, wreszcie kobiet rodzących (Junona Lucina).

Uznawano ją również za patronkę małżeństwa (Junona Iuga, Junona Pronuba). Korzeni nowożytnego Dnia Matki należy dopatrywać się w sięgającym XVII wieku angielskim obyczaju, znanym pod nazwą Mothering Sunday czyli „Niedziela u Matki”, przypadającym w czwartą niedzielę Wielkiego Postu. Dla służby był to dzień wolny od pracy, po to by każdy mógł odwiedzić dom rodzinny. W dniu tym dzieci, niezależnie od wieku, wręczały rodzicielkom podarunki, kwiaty i słodycze, otrzymując w zamian matczyne błogosławieństwo. W takim kształcie święto przetrwało w Europie do XIX stulecia, po czym przeżywało schyłek, by odrodzić się po II wojnie światowej.

Odmiennie było w Stanach zjednoczonych, gdzie w 1858 roku nauczycielka Anna Reeves Jarvis zainicjowała obchodzenie Mother’s Work Days – Dni Matczynej Pracy. Także w USA, w Bostonie, w 1870 roku Julia Ward Howe, pisarka, autorka słów „Battle Hymn of the Republic” poczyniła starania o ustanowienie dnia poświęconego macierzyństwu, kobiecości i pokojowi na świecie. Idee swe zawarła w manifeście wygłoszonym podczas międzynarodowych konferencji w Paryżu i Londynie.

Dwa lata później proklamowała Mother’s Day for Peace - Dzień Matek dla Pokoju, który miał być obchodzony 2 czerwca. Ale dopiero w 1905 roku córce Anny Reeves Jarvis, noszącej imię matki, powiodło się oficjalne ustanowienie Dnia Matki. Od 1911 roku był on obchodzony we wszystkich bez mała stanach. W roku 1914 Kongres USA ogłosił rezolucję uznającą Dzień Matki świętem narodowym. Prezydent Woodrow Wilson zatwierdził ową decyzję, wyznaczając obchody na dzień 11 maja, datę śmierci Anny Jarvis.

W Polsce po raz pierwszy obchodzono Dzień Matki w 1923 roku, w Krakowie. Obecnie przypada ono u nas 26 maja, w USA - w drugą niedzielę maja, we Włoszech w dniach 15-18 marca, więc
jakby na pamiątkę starożytnych id marcowych, kiedy czczono staroitalską boginię płodności o mianie Anna Perenna.

Dzień Matki jest wyrazem uwielbienia dzieci dla matki będącej uosobieniem miłości i dobra, ciepła, uczuciowości, przywiązania, troskliwości i życiowej mądrości. Matkom wręczane są prezenty i kwiaty - przede wszystkim goździki ulubione przez Annę Jarvis, które stały się symbolem tego święta, przesyłane są laurki z serdecznymi życzeniami, SMS-y i e-maile. Najważniejsze jednak cieszą rodziców osobiste wizyty dzieci, nierzadko już w własnymi dziećmi. To znakomita okazja do miłych spotkań w prawdziwie rodzinnym gronie i zakosztowania niezapomnianych specjałów domowej kuchni.

Naprawdę, nie ma jak u mamy! W szczególności takich dobroci na stole i takiej serdecznej atmosfery.

[Na podstawie
opracowania Barbary i Adama Podgórskich w: Polska Biesiadna. 1000 pomysłów na udane przyjęcie. Videograf II, Katowice 2007]

Współautor artykułu:

• Barbara Podgórska