Nietypowe Przasnyskie Kapliczki

Pan Piotr Marcin Kaszubowski Jako wybitny działasz społeczny - mieszkaniec Przasnysza

Przasnysz (łac. Azymopolis) – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, nad Węgierką. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa ostrołęckiego. Miasto leżące na północnym Mazowszu ma połączenia drogowe z Warszawą, Olsztynem, Ostrołęką, Działdowem, Ciechanowem, Makowem Mazowieckim i Mławą. Przez Przasnysz przechodzą drogi: krajowa nr 57 i wojewódzkie nr 544 i nr 617. Na wschód od miasta znajduje się lądowisko Aeroklubu Północnego Mazowsza. Patronem miasta od 18 września 2014 r. jest św. Stanisław Kostka. Przasnysz był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego Według danych z 2 stycznia 2013 r. miasto miało 17 634 mieszkańców. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Przasnysza pochodzą z przełomu epoki brązu i żelaza (ok. 700 p.n.e.). W XIII w. na terenie Przasnysza, nad rzeką Węgierką, funkcjonowała osada targowa. Stał tu również dwór myśliwski książąt mazowieckich, którego opis zamieścił Henryk Sienkiewicz w Krzyżakach . Nazwa miasta według ludowych przekazów pochodzi od młynarza Przaśnika, który ugościł zbłąkanego na polowaniu księcia Konrada I mazowieckiego i otrzymał następnie tytuł szlachecki wraz z okolicznymi ziemiami. Pomnik upamiętniający uzyskanie rozszerzonych praw miejskich na rynku w Przasnyszu Szybki rozwój zawdzięczał Przasnysz korzystnemu położeniu na pograniczu dwóch ważnych pod względem gospodarczym terenów – Równiny Kurpiowskiej i rolniczej Wysoczyzny Ciechanowskiej. 10 października 1427 Przasnysz uzyskał od księcia mazowieckiego Janusza I Starszego przywilej miejski na prawie chełmińskim.
Największy rozkwit miasta nastąpił w wieku XVI, zwłaszcza po wcieleniu w 1526 Mazowsza do Korony. Administracyjnie Przasnysz wchodził w skład Ziemi Ciechanowskiej jako stolica rozległego powiatu. Lustracja dóbr królewskich z 1564 wykazała 689 domów w mieście i na przedmieściach oraz przeszło 500 rzemieślników różnych profesji: Przasnysz był wówczas trzecim ośrodkiem miejskim Mazowsza po Warszawie i Płocku, liczył według zaginionej dziś Kroniki klasztoru bernardynów 14 tysięcy mieszkańców, ale liczba ta jest zapewne znacznie przesadzona (współczesne szacunki historyków mówią raczej o 4-5 tysiącach). W opinii Jędrzeja Święcickiego było to miasto wielkie, sławne jarmarkami na woły, według Aleksandra Gwagnina – miasto szerokie, kamiennym budowaniem sławne. W 1576 Przasnysz stał się siedzibą starostwa niegrodowego. W 1648 starostwo przasnyskie otrzymał w nagrodę obrońca Zbaraża książę Jeremi Wiśniowiecki.
Kres świetności miasta położył wielki pożar w 1613, zarazy, a miary nieszczęść dopełnił najazd Szwedów. 26 stycznia 1657 po zwycięskiej potyczce z oddziałem brandenburskim stoczonej w rejonie Chorzel pojawił się w Przasnyszu Stefan Czarniecki, ale już 1 lutego zmuszony był się stąd wycofać pod naporem przeważających sił Szwedów dowodzonych przez Stenbocka. Wojska szwedzkie stacjonowały w Przasnyszu 11 dni. Upadek Przasnysza okazał się niezwykle długotrwały. Dopiero w 2 poł. XVIII w. miasto zaczęło się ponownie rozwijać. W czasie Konfederacji Barskiej w okolicach Przasnysza mieściła się baza wypadowa oddziału konfederatów słynnego Kozaka Józefa Sawy-Calińskiego, wybitnego dowódcy, który po dostaniu się do niewoli rosyjskiej po bitwie pod Szreńskiem, zmarł z ran i został pochowany w okolicach Przasnysza w 1771 , 13 marca 1794 stanął w Przasnyszu na czele zbuntowanej I Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej gen. Antoni Madaliński, który swym marszem z Ostrołęki do Krakowa dał sygnał do wybuchu powstania kościuszkowskiego. Madaliński zaciągnął tu oddziałek Kurpiów, formując z nich jednostkę strzelców pieszych. Po klęsce insurekcji kościuszkowskiej i trzecim rozbiorze Polski (1795) Przasnysz znalazł się w składzie monarchii pruskiej jako siedziba rozległego powiatu obejmującego m.in. Ciechanów. 30 stycznia 1807 w Przasnyszu zatrzymał się Napoleon I Bonaparte. W latach 1807-1815 Przasnysz wchodził w skład Księstwa Warszawskiego, a następnie po Kongresie wiedeńskim stał się częścią Królestwa Polskiego, wchodzącego w skład Imperium Rosyjskiego. W 1863 powstańcy stoczyli w okolicach miasta kilka potyczek z oddziałami wojsk rosyjskich. 14 listopada 1863 w Przasnyszu dokonano publicznej egzekucji jednego z dowódców powstańczych Stefana Cieleckiego "Orlika" , wziętego do niewoli w czasie bitwy pod wsią Osówka. Po powstaniu styczniowym w Przasnyszu stacjonowały na stałe wojska rosyjskie. Budynek koszar (XIX w.) przy ul. Makowskiej
W 2. połowie XIX w. nastąpił szybki rozwój Przasnysza. Działało tu kilka małych zakładów przemysłowych. Z końcem XIX w. władze wojskowe przystąpiły do budowy koszar przy ul. Makowskiej. W których stacjonowały odziały 6 pułku kozaków dońskich. W mieście oprócz kościołów katolickich był też kościół ewangelicki i cerkiew prawosławna oraz żydowska synagoga. W 1910 Przasnysz liczył 10,5 tys. mieszkańców[potrzebny przypis]. Zniszczony Przasnysz na skutek działań wojennych w 1915 roki W czasie I wojny światowej, w listopadzie i grudniu 1914 pod Przasnyszem toczyły się ciężkie walki pomiędzy wojskami rosyjskimi i niemieckimi. Miasto wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk. 24 lutego 1915 Przasnysz został zajęty przez Niemców, ale już 27 lutego zostali oni wyparci przez oddziały rosyjskie z I i II Korpusu Syberyjskiego.
13 lipca 1915 w obecności przybyłego feldmarszałka Paula von Hindenburga grupa gen. Gallvitza uderzyła na Przasnysz. Po wielogodzinnych walkach, 14 lipca Rosjanie opuścili miasto i wycofali się nad dolną Narew[7]. W wyniku działań wojennych zniszczeniu uległo 70% zabudowy Przasnysza. W sierpniu 1920 w okolicach Przasnysza miały miejsce wyjątkowo zacięte walki z bolszewicką 15 Armią. Przez dwa tygodnie miasto było okupowane przez wojska sowieckie. Wyzwolenie Przasnyszowi przyniósł 21 sierpnia 202 Pułk Piechoty ze składu Dywizji Ochotniczej płk. Adama Koca.
W okresie międzywojennym Przasnysz był stolicą powiatu w województ