Niezwykłe zjawisko: dwie galaktyki zbliżają się do siebie

W niewyobrażalnie ogromnym obszarze Wszechświata zachodzą nieustannie niezwykłe kosmiczne zjawiska wędrówek i spotkań obiektów. Jedno z takich niezwykłych spotkań uchwycił Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Na "gorącym" uczynku "przyłapał" w rejonie Gwiazdozbioru Trójkąta, zbliżające się (przybliżające) do siebie dwie galaktyki spiralne.

Ich wzajemne przyciąganie na razie jest bardzo słabe – wręcz dyskretne, ale zdaniem amerykańskich naukowców, w przyszłości może jednak zaowocować połączeniem się obu galaktycznych spirali, w jeden nowy, duży obiekt kosmiczny.

Gwiazdozbiór Trójkąta, mieszczący się w obszarze nieba północnego, ma trzy najjaśniejsze gwiazdy, które tworzą figurę wyraźnie wydłużonego trójkąta. Leży on w rozległym rejonie nieba pomiędzy czterema galaktykami: Andromedą i Baranem, a Perseuszem i Rybami. To jedna z 48 konstelacji, opisana w dziele "Almagest", słynnego antycznego astronoma, matematyka i geografa greckiego, Klaudiusza Ptolemeusza. Gwiazdozbiór Trójkąta widoczny jest w Polsce od lata do zimy. Gołym okiem można dostrzec około 15 jego gwiazd.

NASA zaprezentowała dzięki obserwacjom Teleskopu Hubble’a, "interesującą parę galaktyk" oznaczonych jako jedność MRK 1034. Dwie galaktyki 9074 i PGC 9071, tworzące MRK 1034, znajdują się "obecnie" na tyle blisko siebie, żeby oddziaływało na nie wzajemne nawet słabe przyciąganie. I jak się okazuje – oddziałuje. Na zdjęciu w artykule, pierwsze u góry z lewej UDFy-38135539 – najdalsza znana galaktyka, obok największa znana galaktyką to IC 1101, u dołu z lewej galaktyka Czarne Oko, obok – galaktyka NGC 4414.

Mimo wszystko, na razie astronomowie – jak przyznają - nie zaobserwowali zaburzeń grawitacyjnych w rejonie pary galaktyk. Nie widać zaburzeń, prawdopodobnie ze względu na to, że taka interakcja między tymi obiektami, dopiero się zaczyna i nie jest widzialna.

Obie zbliżające się galaktyki należą do typu spiralnego i są ustawione "en face". Dzięki temu widać ich odmienne charakterystyczne kształty. Jak podają naukowcy, na pierwszym planie zdjęcia "widać galaktykę PGC 9074, z jasnym wybrzuszeniem jądra i ciasno owiniętymi wokół niego spiralnymi ramionami". Dalej leży odkryta blisko 330 lat temu PGC 907, podobna do sąsiadującej, zarówno pod względem kształtu, jak i rozmiaru. Blask jej jądra jest jednak nieco słabszy, ale ramiona jej są szerzej niż tamtej rozchylone.

Według astronomów, w spiralach obu obiektów galaktycznych widać wyraźnie ciemne smugi gwiezdnego pyłu, rozdzielające jasno świecące skupiska gwiazd. Niektóre z nich mają jaśniejsze niebieskawe kolory i te są młode. Niebieskawe barwy oznaczają bowiem gromady gwiazd niedawno powstałych. W jasnych, wypukłych jądrach widnieją zaś gwiazdy, najstarsze w danej galaktyce. Każdą ze spiralnych struktur – tłumaczą badacze - "otacza jasne halo starych gwiazd; niektóre z nich skupiają się w gromadach kulistych".

W ocenie naukowców, dwie wymienione sąsiadujące, bliźniacze galaktyki - będą się za jakiś czas nawzajem przyciągać. Nastąpi to, gdy nasilą się w nich procesy powstawania gwiazd, a pod wpływem działania nowych sił grawitacyjnych, obie "zaczną wyrzucać długie ogony gwiazd i gazu". Być może po dłuższym czasie, np. po upływie setek milionów lat, w końcu obie oddziałujące na siebie struktury połączą się i utworzą nową, "większą galaktykę".

Galaktyka jest dużą strukturą kosmiczną, silnie związanym grawitacyjnie układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiezdnego, jak też niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka, zdaniem astronomów, ma od 107do 1012 gwiazd, które krążą wokół wspólnego środka masy.

Galaktyki zawierają, oprócz pojedynczych gwiazd, wielką liczbę układów gwiazd oraz różnego rodzaju mgławic. Rozmiary galaktyk w większości sięgają, od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy, lat świetlnych. A odległości między galaktykami mają miliony lat świetlnych.

W nauce obowiązuje opinia o możliwym istnieniu około 150 miliardów galaktyk, w widzialnym Wszechświecie (niektóre badania wykazują nawet 500 miliardów galaktyk, mających łącznie ok. kwadryliona gwiazd). Nasza galaktyka, którą jest Droga Mleczna – zawiera Układ Słoneczny. Natomiast najdalsza znana obecnie nauce galaktyka - to tajemnicza w symbolach UDFy-38135539, a największa znana galaktyką to IC 1101.

Stanisław Cybruch