Nowe gdańskie Muzeum Morskie na ukończeniu

Od początku transformacji ustrojowej w Polsce buduje się najczęściej i bodaj najwięcej różnych pomników. Pomińmy jakich i komu, bądź czemu poświęconych. Równocześnie burzy się pomniki postawione w PRL. Koszty jednych i drugich czynności są duże, czasem większe przy burzeniu niż stawianiu nowych. Żeby było jasne – nie jestem przeciwny pomnikom. Sprzeciwiam się czasem ich burzeniu.

Podobnie jak wiele nowych pomników pnie się co roku w górę, także wyrastają tu i ówdzie muzea. Oczywiście, ze względu na cenę – buduje się ich mniej niż posągów, obelisków, czy płyt pamiątkowych. Z tego też powodu stać na taką inwestycję tylko najbogatsze miasta. W bogatym Gdańsku na ukończeniu jest budowa nowego obiektu Centralnego Muzeum Morskiego. Obiekt Muzeum Morskiego staje w malowniczym miejscu nad Motławą, w sąsiedztwie słynnego historycznego "Żurawia". Ten wspaniały Ośrodek Kultury Morskiej będzie prezentować europejską historię morską. Jego otwarcie ma nastąpić w kwietniu 2012 roku - przed rozpoczęciem Euro 2012.

Z planowanym terminem otwarcia muzeum nie powinno być problemów. Prace budowlane są bardzo zaawansowane - w około 99 procentach. Wkrótce rozpoczną się niezbędne odbiory techniczne, a po ich zakończeniu, pracownicy muzeum podejmą urządzanie we wnętrzach, wystaw – przy czym znaczna część ekspozycji jest już gotowa.

W Ośrodku Kultury Morskiej powstanie blisko 60 stanowisk multimedialnych, na których można będzie zapoznać się z zasadami kierowania statkiem (w tym podstawami astronomii i nawigacji), budową statku, pracą w porcie, życiem codziennym na morzu (pokazane będą m.in. stroje marynarzy i piratów) oraz archeologią podwodną.

Na jednej z ekspozycji ustawiony ma być model statku, zbudowany na wzór XV-wiecznego żaglowca, skonstruowany tak, aby odwiedzający mogli na chwilę poczuć się w roli średniowiecznych marynarzy. Model ten zostanie wyposażony w wiele ruchomych elementów, które będą prezentować pracę załogi na tego typu dawnych jednostkach pływających. Dla celów szkoleniowych i porównawczych - zaprezentowany zostanie również symulator, który obrazuje metody kierowania nowoczesnymi statkami. W ośrodku morskim będzie można obejrzeć również część bogatej kolekcji łodzi, niemal z całego świata, jaką dysponuje Muzeum.

Innym równie atrakcyjnym punktem ekspozycji będzie archeologia podwodna. Ukaże ona filmy z badań podwodnych prowadzonych przez zespół specjalistów Centralnego Muzeum Morskiego. Filmy mają być wyświetlane na stanowisku urządzonym na wzór groty. Dno groty zostanie wysypane piaskiem, w którym dzieci, pod kierownictwem pracowników placówki, będą mogły znajdować ukryte w nim archeologiczne skarby. Równocześnie w tej części ekspozycji ulokowane ma być duże akwarium, w którym będą żyły ryby, a na jego dnie umieszczone zostaną znaleziska, na które natrafili w swojej pracy podwodni archeolodzy.

Gdański Ośrodek Kultury Morskiej to duży obiekt - zajmuje prawie 6 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni. Obiekt powstał w miejscu zburzonej, istniejącej do niedawna starej placówki Centralnego Muzeum Morskiego (CMM), bezpośrednio sąsiadującej z historycznym Żurawiem, który także jest pod opieką muzeum. Budynek CMM należało rozebrać, gdyż nie spełniał on podstawowych wymogów nowoczesnego muzeum (wcześniej mieściła się w nim kotłownia).
Przypomnijmy, że gdański Żuraw to obiekt po zachowanym i częściowo zrekonstruowanym dawnym prymitywnym dźwigu portowym. W obiekcie tym jest wystawa ukazująca życie portowego miasta, m.in. można zobaczyć wnętrze komory palowej (tj. urzędu, który pobierał opłaty za pobyt w porcie) oraz kantoru gdańskiego kupca. Pokazany jest też drewniany mechanizm dźwigowy, odbudowany po II wojnie światowej według starych planów. Napęd dźwigu stanowiły dwa drewniane bębny o średnicy ok. 6 m, w których kilku ludzi musiało cierpliwie dreptać pod górkę, powodując ich obrót i nawijanie liny zamocowanej na łączącym je wale.

Nowy obiekt muzeum, którego budowę rozpoczęto w lutym 2010 roku, sfinansowany będzie głównie dzięki 8,6 mln euro, pozyskanych z europejskiego Mechanizmu Finansowego EOG (utworzony przez trzy kraje: Norwegię, Lichtenstein i Islandię - w zamian za prawo korzystania ze swobód jednolitego europejskiego rynku) oraz dotacji z ministerstwa kultury. Końcowy koszt budowy Ośrodka Kultury Morskiej i urządzenia wystaw, nie jest jeszcze znany, ale dyrekcja muzeum szacuje koszty na 10 mln euro.

Stanisław Cybruch