"O Georgu Brüningu nadburmistrzu Bytomia" piórem Piotra Obrączki

Georg Brüning był w historii Bytomia najdłużej urzędującym burmistrzem miasta. Godność tą sprawował przez 36 lat od 1883 do 1919 roku (trzy kolejne kadencje po 12 lat), a od 21 marca 1892 r., jako nadburmistrz. Z bytomskim magistratem związany był przez pół wieku.
Pomimo tak długiego gospodarowania miastem, wiedza, którą o nim dysponujemy jest ciągle bardzo skromna, jak przyznaje profesor Obrączka.

W słowie wstępnym do książki czytamy, że jest ona poniekąd kontynuacją ostatniej publikacji autora z 2014 r., Miedzy Bytomiem a Opolem.
”Pisząc o Brüningu – przytacza Piotr Obrączka – nadmieniłem, że w prasie niemieckiej zachowała się obszerna , anonimowa relacja z jego pogrzebu. Ponieważ jest to jedna z niewielu, w dodatku trudno dostępna, postanowiłem ją spolszczyć i opublikować. Pozostałe szkice traktują o uroczystości 75-lecia nadburmistrza i o nadanym mu wówczas honorowym obywatelstwie Bytomia, a także o faktycznych datach śmierci i pogrzebu” – dodaje autor.
Georg Fridrich Karl Maria Brüning urodził się 12 sierpnia 1851 roku w rodzinie Wilhelma Brüninga i Christiny z domu Hagedorn. Miał dwóch braci Hugo i Rudolpha.

Jak to się stało, że człowiek z odległego Botzlar w Westfalii został wybrany na burmistrza w mieście na wschodniej granicy Cesarstwa Niemieckiego?
Otóż w ówczesnych niemieckich miastach, gdy tego wymagała okoliczność, można było powoływać na wolne stanowisko burmistrza, osobę niezależnie od miejsca zamieszkania.

Tak też postąpili rajcy bytomscy 20 listopada 1982 roku i wybrali dra Georga Fridricha Karla Brüninga burmistrzem Bytomia, zaś oficjalne wprowadzenie do urzędu odbyło się 13 marca 1883 r.
O sprawnej gospodarce i ekonomicznym zarządzaniem majątkiem miejskim Georga Brüninga, najlepiej świadczy fakt, że ówczesny Bytom przeżywał – używając dzisiejszego słownictwa - boom inwestycyjny. W mieście rozbudowała się sieć wodociągowo-kanalizacyjna, rozrastała się sieć elektryczna, 27 maja 1894 r. uruchomiono pierwszą linię tramwaju, parowej kolei miejskiej na Górnym Śląsku, a od 1898 r. - tramwajowej trakcji elektrycznej. Nawierzchnie ulic były brukowane kostką granitową. Mając za współpracowników, takich architektów, jak Paul Jackisch* i Carl Brugger* w mieście stanęło wiele okazałych i funkcjonalnych budowli. Jackisch, zwany górnośląskim budowniczym kościołów, zaprojektował w Bytomiu kościoły: św. Jana Nepomucena i Trójcy Świętej, męski konwikt (internat) biskupi w stylu neogotyckim. Jego projektami były także budynki sądu, szpitala żydowskiego, szpitala miejskiego, rzeźni i wodociągów.
Carl Brugger z okresu rządów Brüninga, jako miejski radca budownictwa, pozostawił po sobie wiele gmachów publicznych o elewacjach wykończonych jasną glazurowaną cegłą. Jest architektem gmachów: Szpitala Specjalistycznego nr IV, IV Liceum Ogólnokształcącego, willi nadburmistrza Brüninga, Szkoły Podstawowej nr5, Gimnazjum nr2. Projektem Bruggera jest również oczyszczalnia ścieków i spalarnia śmieci.
Mimo niewielu zachowanych dokumentów z życia Georga Brüninga, z tekstu książki dowiadujemy się także o jubileuszach pracy zawodowej i rocznicach urodzin burmistrza, a tym samych o znamienitych osobistościach zaszczycających te uroczystości. Nie sposób tutaj także pominąć osoby małżonki doktora, Dorothei Kohne z która przeżył prawie pół wieku doczekując się dziewięciorga dzieci.
Został też Georg Brüning obdarzony tytułem Honorowego Obywatela Bytomia, co do tego czasu było trzecim takim zaszczytem, po Moritzu Mannheimerze i Paulu von Hindenburgu.

Książka jest też niejako erratą do życiorysu nadburmistrza, a konkretnie daty jego śmierci. Georg Brüning zmarł 17 września 1932 roku, nie jak do tej pory wszędzie publikowano w grudniu tego roku. Potwierdziły to księgi pochówków Archiwum Parafii Św. Trójcy w Bytomiu, jak również kwerenda aktów zgonów Urzędu Stanu Cywilnego w Bytomiu.
Piotr Obrączka, dzięki swoim tłumaczeniom tekstów z niemieckiego, szeroko relacjonuje nam w książce uroczystości pogrzebowe, jakie ukazały się w ówczesnej prasie lokalnej, jak również ogólnokrajowej.

W 750. rocznicę lokacji miasta Bytomia, redakcja tygodnika Życie Bytomskie za sprawą wybranej kapituły, wybrała "Panteon bytomski", 10 najwybitniejszych postaci miasta, w którym na pierwszym miejscu znalazł się nadburmistrz Brüning.
23 stycznia 2015 r. przed Urzędem Miejskim została odsłonięta pamiątkowa tablica z nadaniem miejscu nazwy Placu Georga Brüninga. Uroczystość zaszczyciła konsul generalny Niemiec, Elisabeth Wolbers w towarzystwie prezydenta miasta, Damiana Bartyli.

Inne szkice, to zbiór przypowieści, wspomnień z życia i twórczości pisarza Zygmunta Kisielewskiego, syna Stefana "Kisiela" Kisielewskiego. Tekstami literackimi Zygmunt Kisielewski zadebiutował w stołecznej prasie opowiadaniami "Król Befany" i "Panna Róża", zaś rok później wydał powieść "Świty".
Esej o Bonifacym Miązku kreśli nam postać księdza poety, historyka literatury polskiej, profesora Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Wiedeńskiego. Książkowym debiutem literackim księdza była wydana w 1971 roku w londyńskiej Oficynie Poetów i Malarzy, antologia współczesnej poezji kapłańskiej Słowa na pustyni. Opatrzona wstępem kardynała Karola Wojtyły jest publikacją sześciu księży-poetów.
Z kolei rozdział zatytułowany Wśród kieleckich przyjaciół jest autorskim ukłonem w stronę trójki filologów, mianowicie: Stefana Smaka – syna ziemi buskiej, długoletniego pracownika Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, profesora Jana Pacławskiego – historyka literatury polskiej, współtwórcy kieleckiej polonistyki, wychowawcy kilku pokoleń filologów oraz Stanisława Rogali – doktora nauk humanistycznych, autora opracowań krytyczno- i historycznoliterackich, m.in. o twórczości Kornela Filipowicza i Tadeusza Konwickiego.
Zaś książkę wieńczy wątek zaczerpnięty z częstych podróży profesora Piotra Obrączki po świecie, w tym przypadku do Włoch i fascynacją dzieł sztuki. To szkic literacki odnoszący się do słynnego dzieła malarskiego Michelangela Merisiego Caravaggia, Powołanie świętego Mateusza. Twórczość włoskiego mistrza był także inspiracją dla polskiej poezji, mającej odzwierciedlenie w pracy Janusza St. Pasierba, Zbigniewa Herberta , Barbary Gruszki-Zych czy też Wojciecha Karpińskiego i Ewy Bieńkowskiej.
Z dziennikarskiej powinności należy dodać, że wieczór autorski Piotra Obrączki przy Rynku 7 poprowadziła Krystyna Jankowiak z bytomskiej Ligi Kobiet Nieobojętnych.
Piotr Obrączka rodowity bytomianin, urodzony 24 września 1941 roku.
W Bytomiu ukończył Szkołę Podstawową im. Mikołaja Kopernika oraz Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia. Przez pół wieku w latach 1960 – 2010 (tak naprawdę do dnia dzisiejszego) związany był z uczelnią opolską (Wyższa Szkoła Pedagogiczna, później Uniwersytet Opolski) kolejno, jako: student, asystent-stażysta, doktorant, starszy asystent, adiunkt, docent, profesor nadzwyczajny, profesor zwyczajny. Doktoryzował się w roku 1970 pod kierunkiem prof. Władysława Studenckiego na Wydziale Filologiczno-Historycznym WSP w Opolu, zaś habilitował na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego w 1983 r. W latach 1989 – 1991 był lektorem języka polskiego i kultury polskiej w Instytucie Kształcenia Tłumaczy Uniwersytetu Wiedeńskiego.
Pod kierunkiem profesora Piotra Obrączki powstało 150 prac magisterskich, a także pięć rozpraw doktorskich. Był promotorem doktoratu honoris causa Adama Hanuszkiewicza (2001).
Jego zainteresowania naukowe dotyczą literatury okresu Młodej Polski (twórczość Jana Augusta Kisielewskiego), twórczości Zygmunta Kisielewskiego, repertuaru Teatru Opolskiego, tradycji muzycznych Bytomia, a przede wszystkim stosunków literackich polsko-niemieckich ze szczególnym uwzględnieniem recepcji literatury niemieckojęzycznej w Polsce.
Piotr Obrączka jest autorem ponad 220 publikacji, w tym kilkunastu książek, m.in.: Studia nad życiem i twórczością Jana Augusta Kisielewskiego, Literatura niemiecka w czasopismach polskich końca XIX w. , Literatura niemiecka w czasopismach polskich początku XX w., W kręgu Młodej Polski, Literatura niemieckojęzyczna w Polsce 18887 – 1914. Bibliografia przekładów, Od Ordona do Szymanowskiego, Bytomskie tematy, Miedzy Bytomiem a Opolem.

Piotr Obrączka – "O nadburmistrzu Brüningu i inne szkice"
Gmina Bytom – 2015

*) Przemysław Nadolski w Jan Drabina - „Bytomski słownik biograficzny"