O potędze kodu. „Cypherpunks” - przestroga Juliana Assenge`a

W wydawnictwie Helion ukazała się polska edycja książki założyciela WikiLeaks, Juliana Assenge`a Cypherpunks. Wolność i przyszłość internetu. Publikacja jest zapisem rozmowy między czterema osobami, związanymi z działalnością, dotyczącą ochrony prywatności użytkowników sieci. Julian Assange zaprosił grupę rewolucyjnych myślicieli i aktywistów walki o wolność w cyberprzestrzeni, by wspólnie dyskutować o tym, czy internet ostatecznie wyzwala czy zniewala. Rozmówcami założyciela WikiLeaks są Jacob Appelbaum, Andy Müller-Maguhn, Jérémie Zimmermann, ludzie związani z różnymi pozarządowymi organizacjami, zajmującymi się kwestiami ochrony prywatności w internecie.

W intencji Juliana Assenge`a książka ma być przestrogą dla każdego użytkownika Internetu. Ukazuje nowy wymiar świata, przekształcającego się za sprawą nowego medium. Objawia możliwości, ale i niebezpieczeństwa związane z działalnością w sieci. Wskazuje, jakie konsekwencje dla państw, ale i dla każdego z osobna ma wejście w wirtualny świat, z pozoru nieszkodliwy, służący rozrywce, a w istocie będący gigantyczną bazą danych, które mogą być wykorzystane w świecie fizycznym na szkodę ludzkości jako narzędzie totalitaryzmu.

Julien Assange jest pomysłodawcą listy mailingowej poświęconej kryptografii i twórcą wielu projektów programistycznych, realizujących filozofię cypherpunk, w tym systemu szyfrowania Rubberhose i oryginalnego kodu WikiLeaks. Zainicjował ruch cypherpunk, którego aktywiści promują masowe korzystanie z silnej kryptografii jako sposobu na zabezpieczenie podstawowej wolności. W książce agituje za stosowaniem tych metod w celu ochrony swoich danych. Komunikowanie się za pomocą szyfru uznaje za najlepszy sposób przeciwdziałania totalnej inwigilacji, jaką objęci są wszyscy użytkownicy sieci.

Zasadniczym tematem interesującej dyskusji jest powszechna inwigilacja internautów. Uczestnicy rozmowy uświadamiają to zjawisko i jego uwarunkowania, wyjaśniają przyczyny ukrywania tego faktu przez rządy państw oraz prywatne firmy. Przedstawiają zarazem, z jakimi konsekwencjami swojej akcji informacyjnej muszą się borykać, jak wielką cenę płacą za ujawnienie sekretnych działań. Odsłaniając zakulisowe działania polityków, pokazują prawdziwe mechanizmy władzy, która traktuje internet jako narzędzie kontroli i zniewolenia mas na skalę, z jaką nigdy dotąd w historii nie mieliśmy do czynienia. Powodzenie tym zamiarom gwarantuje nieświadomość społeczna, wsparta w dużej mierze na nieznajomości technicznych urządzeń: komputerów, smartfonów, tabletów.

Rozmówcy rozróżniają dwa typy inwigilacji. Taktyczna inwigilacja wiąże się z konkretnymi celami, jak np. ściganie osób podejrzanych o dokonywanie czy planowanie przestępstw. Strategiczna inwigilacja jednak polega na rejestrowaniu wszystkich aktów komunikacyjnych, przesyłanych, zapisywanych przez użytkowników urządzeń elektronicznych, jak i wszelkich działań, dokonywanych za ich pomocą. Wszystkie zebrane dane są przechowywane i poddawane analizie, by służyć rządom i korporacjom. W oparciu o nie budowane są wirtualne modele biznesu, takie jak Google czy Facebook. Grupa dyskutantów jest zgodna co do słuszności stosowania pierwszej, zgodnej z prawem, jednak uznaje, że niebezpieczeństwo stwarza drugi typ inwigilacji, której nic nie ogranicza.

Julien Assange podkreśla, że problem inwigilacji narasta proporcjonalnie do rozwoju komunikacji. Powstaje paradoksalna sytuacja, że wolność komunikacji, wyrażania swoich poglądów w sieci, nakłada niewidoczne pęta. Wielogłos obiektywizuje przekaz tej prawdy. Każdy z uczestników rozmowy dorzuca informacje, które składają się na logiczny obraz rzeczywistości, o jakiej nie ma pojęcia lub też jaką bagatelizuje spora rzesza internautów. Dyskusja przekonuje, że w globalnej sieci kryją się mechanizmy przechwytywania wszystkich komunikatów. O skali zjawiska mówi Jérémie Zimmermann, zaświadczając, że zainwestowano w inwigilację ogromne środki, by nie stracić władzy nad umysłami, a zyskać narzędzie do ich przekształcania.

W związku z próbami usankcjonowania totalnej inwigilacji poprzez np. wprowadzenie ACTA Jérémie Zimmermann przedstawia idealistyczną wizję funkcjonowania sieci. Internet powinien służyć historii kultury, jej rozwojowi. Aktywność wirtualna to eksponowanie światu, że „dzielenie się wiedzą i informacjami ulepsza rzeczywistość, że powinniśmy to wspierać, a nie z tym walczyć, oraz że każda próba – czy to legislacyjna, czy podejmowana przez dyktatora lub korporację – ograniczenia swobody wymiany informacji i wiedzy w zdecentralizowany sposób musi się spotkać ze sprzeciwem”.

Julian Assnage stwierdza, że „ gdy masz mnóstwo pieniędzy, możesz zapłacić ekstra za zachowanie prywatności, a jeśli nie masz zbyt wielu pieniędzy, masz praktycznie zagwarantowany brak prywatności”. Prawdziwym zatem wyzwoleniem w sytuacji totalnej inwigilacji jest szyfr. Potęga kodu opiera się wszelkiej przemocy, więc w przekonaniu założyciela WikiLeaks staje się „podstawowym emancypacyjnym materiałem budowlanym dla niezależności ludzkości w platonicznym królestwie Internetu”.

Julian Assange, Jacob Appelbaum, Andy Müller-Maguhn, Jérémie Zimmermann, Cypherpunks. Wolność i przyszłość Internetu, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2012, s. 164. http://onepress.pl/ksiazki/cypherpunks

Czytaj także: Jesienią premiera filmu o twórcy WikiLeaks