Odnaleźliśmy grucę

Takim słowem jest gruca vel grucza, pochodząca od niemieckiego Grütze. W staropolskiej kuchni wyraz ten miał trojakie znaczenie. Po pierwsze, od XV wieku oznaczał ogólnie: kaszę, krupy owsiane, jęczmienne, gryczne lub inne; ziarna otłuczone w stępie lub moździerzu z plew, następnie łamane na kaszę. ... gruce czyli kasze rozmaite - pisał Łukasz Gołębiowski w „Domach i dworach”.

Po drugie była to w szczególnosci kasza owsiana lub jęczmienna. Gruca, nie co innego jest, tylko owies lub orkisz, otłukany z łupiny i potłuczony. [Dykcyonarz powszechny medyki...1788] * Krupy owieśne u nas grucą zowią. [Crescencyusa Księgi o gospodarstwie, 1549] * Gruca, tak nazywano u nas owsiane krupy, czyli kaszę z owsa, której używano powszechnie jeszcze za czasów Jana Sobieskiego. [Encyklopedyja Orgelbranda].

Po trzecie wreszcie, tak nazywano polewkę potłuczonych w stępie ziaren owsa lub jęczmienia - orkiszu. Gruca owsiana, owsianka z owsa tłuczonego i na krupki zmełtego. [J. Krupiński, Osteologia..., 1774] * Polewkę z owsa warzoną pospolicie grucą zowią. [Syreniusz, Zielnik, 1613] * Gruca jęczmienna, kasza tarta, przecierana przez durszlak, kremor. [Knapski, Thesaurus] * W Popielec podawano owsiankę (avenata), nie wiedzieć czy zupę owsianą, czy też owsianą grucę, czyli krupy, przecierane przez durszlak, dalej po dwie ryby i jarzynę jakąś. [Antoni Karbowiak: Obiady profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego w XVI i XVII wieku, Kraków 1900]

Niedawno przeżyliśmy ogromne zaskoczenie znajdując niespodziewanie grucę, czyli kaszę owsianą na straganie, na targowisku wireckim w Rudzie Śląskiej. Z zaciekawienia kupiliśmy niewielką ilość, po czym ugotowaliśmy i zjedliśmy. Niby żadna rewelacja (pierwsze śliwki robaczywki), ale z czasem pewnie polubimy.

Warto polecić grucę jako ciekawy i wartościowy składnik naszego menu, obok innych kasz, pokarmów zdrowych i dietetycznych.