Ostrołęka 1831

Czasami dzieje się tak, że jedna bitwa przesądza o losach całej wojny nawet jeżeli nie jest do końca rozegrana i nie zakończyła się jednoznacznym zwycięstwem, którejś ze stron. Tak było w 1943 roku z bitwą na Łuku Kurskim, w której Armia Czerwona przejęła inicjatywę i po której wojska Hitlera już się tylko cofały. Podobnie było w 1813 roku podczas bitwy pod Lipskiem, Napoleon nie został rozgromiony ale stracił inicjatywę.
Tak samo było w 1831 roku pod Ostrołęką, gdzie właściwie przesądzone zostały losy Powstania Listopadowego. Bitwa dzięki zdecydowanej inicjatywie Józefa Bema nie przekształciła się w pogrom wojsk powstańczych ale stracił one inicjatywę i przeszły do defensywy. Historycy, być może słusznie wskazują, że głównym powodem porażki pod Ostrołęką i upadku powstania było liche dowodzenie naczelnego wodza – generała Skrzyneckiego. Niezależnie od tego jak było naprawdę 26 maja 1831 roku Ostrołęka i jej okolice nad Narwią usłane zostały tysiącami poległych.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, żeby uczcić pamięć tych co o nią walczyli zaczęto budować koło Ostrołęki mauzoleum, budowę ukończono jednak dopiero niedawno.

Mauzoleum znajduje się na prawym brzegu Narwi, na zachód od Ostrołęki, na miejscu stanowiska obronnego z okresu bitwy otoczonego dwiema fosami.