Piosenka przypomni ci...

Dariusz Michalski opisuje historię muzyki rozrywkowej z lat 1945-1958. Mimo iż był to ponury okres naszej historii, powstały w nim niezwykłe przeboje, które przetrwały do dziś. Jak pisze w przedmowie polski historyk, prof. Jerzy Eisler: dla niektórych może to być zestawienie wręcz nie do przyjęcia na podobnej zasadzie, jak za niestosowne uważają na przykład tworzenie filmów komediowych, których akcja rozgrywa się w czasie II wojny światowej. (...) Skoro zaś okres stalinowski naznaczony jest piętnem zbrodni i nieprawości, ich zdaniem można o nim mówić niemal wyłącznie w tonacji martyrologicznej.

Autor we wstępie podkreśla jaka jest tematyka książki: O tamtych czasach (dokładnie: o historii polskiej muzyki rozrywkowej w latach 1900-1939) opowiada moja książka "Powróćmy jak za dawnych lat...", do której czasami odsyłam czytelnika. Ta zaś jest kontynuacją, dalszym ciągiem: rozpoczyna się wojną, kończy zaś... rewolucją. Inaczej mówiąc: granice tematyczne mej pracy wyznacza Historia przez duże H - powojenna wolność kraju oraz postalinowska i popaździernikowa wolność kraju. Przy tym pokazuje w niej jak z biegiem czasu zmieniała się muzyka, pod wpływem sytuacji politycznej i procesów historycznych.

Ciekawy jest również sam tytuł, który jest zarazem tytułem piosenki Jerzego Połomskiego. Dlaczego zatytułowałem tę książkę "Piosenka przypomni ci..."? Bo w tamtych czasach polska piosenka, przez „estetów” rodzimej kultury spychana na jej margines, nie tak łatwo dała się form(at)ować swoim ideowym "zarządom" i politycznym "nadzorcom". Ale też dzięki temu była, jaka była: oryginalna, atrakcyjna, po prostu... niezapomniana. Ona też - jeśli tylko potrafimy wsłuchać się we wszystkie jej treści i niuanse, teksty i podteksty - wiernie opowiada o "tamtych czasach".

W książce przywołane są sylwetki największych artystów tego okresu od Rachonia, Cajmera (dyrygentów związanych z Polskim Radiem), poprzez Martę Mirską ("Pierwszy siwy włos"), Marię Koterbską ("Chłopcy z obcych mórz"), Nataszę Zylską ("Kasztany"), aż do Zbigniewa Kurtycza ("Cicha woda"). Pokazane są w niej dzieje piosenki, kabaretu, fonografii, radiofonii i życia estradowego. Należy podkreślić, że nie zawsze była to muzyka lekka, łatwa i przyjemna. Autor nie skupia się jedynie na muzyce popularnej, opisuje również muzykę ludową czy jazzową. Oprócz piosenkarzy są w niej przywołani również kompozytorzy m.in. Władysław Szpilman oraz śpiewacy, kapele i orkiestry, np. Orkiestra z Chmielnej (Stanisław Grzesiuk). Dzięki tej różnorodności tematów muzycznych, każdy znajdzie w niej coś interesującego.

Każdy z 25 rozdziałów jest o kimś lub o czymś innym - wszystko opisane jest w porządku chronologicznym. Dzięki czemu książka jest niezwykle przejrzysta i stanowi przekrój przez muzykę tego okresu. Dla przykładu jeden z rozdziałów poświęcony jest fonografii - opowiada o pierwszych polskich płytach gramofonowych oraz pierwszych wytwórniach fonograficznych. W ramach ciekawostki Mieczysław Fogg miał własną wytwórnię płytową - Fogg-Record (powstała ona w 1946 roku w Warszawie przy ul. Koszykowej 69). Był on również założycielem pierwszego artystycznego lokalu Café-Fogg (mieszczącego się przy ul. Marszałkowskiej 119).

Książka jest niezwykle ciekawa - śmiało można ją nazwać encyklopedią muzyki. Jej zaletą jest to, że jest napisana w przystępny sposób. Oprócz biografii artystów znaleźć w niej można ich zdjęcia oraz teksty piosenek. Dodaje to książce jeszcze większej wartości. Dowiedziałam się z niej wielu ciekawostek o moich ulubionych artystach z tego okresu - m.in. Marii Koterbskiej, Nataszy Zylskiej, Marcie Mirskiej. Poznałam też sylwetki artystów, których nie kojarzyłam w ogóle. Była to dla mnie niezwykła podróż do dawnych muzycznych czasów.

Warto wiedzieć, że Dariusz Michalski jest dziennikarzem i publicystą muzycznym, prezenterem radiowym (dawniej telewizyjnym). Jest znawcą i dokumentalistą rock and rolla i historykiem muzyki rozrywkowej. Na swoim koncie ma już książki o tematyce muzycznej - m.in. 5-tomowa "Lekka muza" (pierwsze w Europie kompendium muzyki rozrywkowej i show-biznesu), biograficzne: np. "Lennon", "Niemen o sobie", "Czesław Niemen. Czy go jeszcze pamiętasz" oraz pierwszy tom historii polskiej muzyki rozrywkowej "Powrócisz jak za dawnych lat..."