Podniebni drapieżcy cz.1: Lockheed Martin F-35 Lightning II

F-35 powstał w ramach programu Joint Strike Fighter, jako jednosilnikowy następca popularnego na całym świecie myśliwca F-16. Zakładano, że przy podobnej cenie, będzie dysponował nieporównywalnie większymi możliwościami, dostępnymi jedynie maszynom 5 generacji. Dla zmniejszenia kosztów (około 80% wspólnego płatowca) był projektowany od samego początku w trzech wersjach:

A-wersja klasycznego samolotu wielozadaniowego, jako jedyna posiadająca wbudowane w kadłubie działko 25 mm. Ma zastąpić F-16 oraz A-10 i być uzupełnieniem cięższych F-22.

B-samolot skróconego startu i lądowania, projektowany dla US Marine Corps z myślą o stacjonowaniu na okrętach desantowych oraz dla brytyjskiej Royal Navy (F-35 mają stacjonować na obecnie budowanych dwóch lotniskowcach). Główną różnicą w stosunku do klasycznej wersji jest umieszczenie wentylatora za kabiną pilota, którego ciąg skierowany jest w dół, oraz ruchomej dyszy wylotowej silnika mogącej kierować ciąg pionowo ku ziemi. Umożliwia to pionowy start i lądowanie. Przy locie poziomym wentylator jest nieprzydatny, a dysza silnika ustawiona zostaje poziomo. Ze wszystkich wersji ten wariant ma najmniejsze osiągi. Zastąpi samoloty AV-8B i F/A-18.

C-maszyna przystosowana do lądowania na klasycznych lotniskowcach, opracowana na zlecenie US NAVY. Ma powiększone skrzydła i powierzchnie sterowe, wzmocnioną konstrukcję, narażoną na ogromne siły podczas operowania z lotniskowca, hak do lądowania. Ma być uzupełnieniem myśliwców F/A-18E/F.

Do projektu oprócz USA dołączyły inne państwa: Wielka Brytania, Włochy, Holandia, Australia, Turcja, Kanada, Dania,
Norwegia oraz na zasadzie obserwatora Izrael i Singapur. Jedynie Wielka Brytania oraz Izrael uzyskały możliwość w miarę samodzielnej modyfikacji oprogramowania, integracji uzbrojenia i modernizacji. Ze wszystkich uczestników programu, oprócz USA, Brytyjczycy ponieśli największe koszty opracowania samolotu.

F-35 jest jednosilnikową maszyną 5 generacji, zaprojektowaną w technologii stealth. Spłaszczony kadłub, kształt wlotów powietrza do silników oraz pochylone stateczniki pionowe mają za zadanie rozproszyć fale radarowe. Kadłub pokryty jest powłoką pochłaniającą promieniowanie elektromagnetyczne. Uzbrojenie zostało schowane wewnątrz kadłuba, gdzie mieszczą się standardowo 2 rakiety powietrze-powietrze oraz 2 kierowane bomby lub do 6 rakiet powietrze-powietrze. Istnieje możliwość podczepienia rakiet bądź bomb na zewnętrznych pylonach, jednak w takiej konfiguracji F-35 traci swoje własności niskiej wykrywalności dla radarów. Jednak technologie stealth wykorzystane w konstrukcji płatowca, są w stanie „ukryć” maszynę przed radarami pracującymi w krótszym zakresie fal. Radary dalekiego zasięgu, wykorzystujące dłuższe zakresy fal, będą w stanie namierzyć F-35. Myśliwiec może przekraczać prędkość dźwięku bez użycia dopalaczy.

Jako jedyny współczesny samolot nie posiada w kabinie wyświetlacza HUD, a wszystkie niezbędne informacje są obrazowane na wyświetlaczu kasku pilota. Dzięki kamerom umieszczonym w kadłubie samolotu, pilot widzi kolorowy obraz przestrzeni wokół całej maszyny, nawet z tyłu. Daje to ogromną przewagę taktyczną, szczególnie w walce z innymi myśliwcami. Jednak obecnie system jest niedopracowany i nie spełnia założonych parametrów. Amerykanie rozważają zintegrowanie z F-35 mniej zaawansowanego technicznie hełmu pilota zastosowanego w europejskim Eurofighter Typhoon.

Wydajne łącza danych sprawiają, że F-35 może wymieniać informacje między innymi statkami powietrznymi, systemami lądowymi czy morskimi, a co jest nowością, również w czasie rzeczywistym poprzez satelity. Dla przykładu dane o celach mogą być przesyłane przez inny myśliwiec lub samolot wczesnego ostrzegania. Dzięki temu pilot F-35 nie musi włączać własnego radaru, co mogłoby zdradzić jego pozycję. Dopiero przed samym atakiem, kiedy cel jest w zasięgu uzbrojenia, uruchamia radar. Jest to najnowsza konstrukcja AESA (radar z aktywnym skanowaniem fazowym) - AN/APG-81, która została uzupełniona pasywnym systemem obserwacji dalekiego zasięgu w podczerwieni. Jest ona następcą radaru APG-77, zastosowanego w myśliwcu F-22. Może śledzić cele powietrzne i lądowe w odległości do 240 km (dane przybliżone), odwzorowywać trójwymiarową mapę powierzchni ziemi a nawet konkretnego celu, spełniać rolę anten systemu swój-obcy oraz anten do komunikacji z innymi platformami lotniczymi lub lądowymi. Umożliwia również prowadzenie walki elektronicznej, poprzez zakłócanie systemów przeciwnika oraz niszczenia jego elektroniki. W stosunku do radarów starszej generacji emituje wiązkę promieniowania elektromagnetycznego o dużo mniejszej energii, dzięki czemu możliwe jest namierzenie celu bez zdradzenia swojej pozycji. Są to funkcje nieosiągalne dla wcześniejszych konstrukcji, rewolucjonizujące sposób prowadzenia walki.

Obecnie trwa produkcja niskoseryjna maszyn przeznaczonych dla USA oraz innych uczestników programu F-35. Nie oznacza to końca rozwoju myśliwca, którego trapią liczne problemy. Koszt jednostkowy egzemplarza wzrósł kilkukrotnie w stosunku do zakładanego a program rozwoju jest znacznie spóźniony w stosunku do pierwotnego harmonogramu. Spowodowało to zmniejszenie ilości zamówionych samolotów, a niektóre państwa zastanawiają się nad rezygnacją z zakupu F-35. Nie działa prawidłowo oprogramowanie, hełm pilota, a w niektórych maszynach pojawiły się pęknięcia zmęczeniowe struktur nośnych kadłuba. Wszystko to sprawia, że na dzień dzisiejszy, Lightning II nie jest zdolny do wykonywania misji bojowych. Część specjalistów sądzi, że maszyna jednosilnikowa o parametrach F-35 będzie ustępowała swoimi możliwościami w stosunku do współcześnie projektowanych maszyn 5 generacji, takich jak rosyjski T-50. Nie ulega jednak wątpliwości, że F-35 to jedyny obecnie produkowany seryjnie samolot wielozadaniowy 5 generacji.