Każde miasto zmienia swoje oblicze. Radykalnie przekształciło się po II wojnie światowej, a stopniowo, nieraz niezauważalnie przemienia się też nieustannie. Zniszczenia, przebudowy, rozbiórki, rozbudowa wypełniają życie miast, a ich mieszkańcy zanurzeni w rytmie codzienności proces metamorfoz dostrzegają jedynie wybiórczo i powierzchownie. Tempo przemian bywa niekiedy zawrotne. Każde nowe pokolenie odnajduje się zatem w przestrzeni odmiennej, ze zdziwieniem nieraz reagując na wieść o jej poprzedniej organizacji. Trzeba jednak przyznać, że wieści takie są nadzwyczaj interesujące, bo wywołują minione kształty życia. Ich świadomość pozwala na pełniejsze zakorzenienie w danym miejscu.
Pasjonatów architektury nie trzeba zachęcać do zapoznania się z rezultatami badań, które ujawniają obraz budowniczych przekształceń. Dlatego książka Marka Kwiatkowskiego, przynosząca zebrany przez niego materiał faktograficzny na temat architektury Warszawy, znajdzie wdzięcznych czytelników. Zasadniczo jednak jest pożyteczna dla jej badaczy, dla których będzie podstawą czy punktem wyjścia do dalszych dociekań poznawczych. Wyłuskane skrzętnie z różnorodnych dokumentów informacje zostały w niej bogato zilustrowane, a ponadto opatrzone numerami hipotecznymi, co ułatwi odnalezienie obiektów na planie miasta. Wskazanie źródeł archiwalnych, bibliografii stanowi niezbędne wyposażenie dla kontynuatorów badań. Edycja stanowi uzupełnienie wydanego w 1954 roku dzieła Stanisława Łozy Architekci i budowniczowie w Polsce.
Książka Marka Kwiatkowskiego Moja pasja architektura składa się z wyczerpujących objaśnień, niepozbawionych osobistych wyznań, istotnych z pewnością dla osób, zainteresowanych poznaniem źródeł pasji autora, oraz obszernej faktografii, prezentującej twórczość poszczególnych architektów, przede wszystkim kręgu warszawskiego. W Katalogu źródeł pojawia się blisko siedemdziesiąt nazwisk znanych i mniej znanych w rzemiośle architektonicznym osób. Zapisy na temat danych obiektów architektonicznych uwzględniają prace od połowy XVIII wieku po lata siedemdziesiąte stulecia następnego. W posłowiu autor wyraża nadzieję, że podobna działalność badawcza, jakiej rezultaty zaprezentował, będzie kiedyś możliwa w odniesieniu do innych terenów kraju, zwłaszcza rubieży wschodnich, gdzie znajdowały się nieoszacowane skarby sztuki architektonicznej.
Zebrany materiał faktograficzny posłużył też autorowi do wysnucia wniosków. Wśród nich jest spostrzeżenie, że kształt urbanistyczny stolicy wiązał Warszawę z całą Europą, a osiągnięcia artystyczne w tym zakresie miały ogromny wpływ na kolejne generacje, zwłaszcza zaś na kształtowanie nurtu romantycznego w architekturze. Autor w dołączonym do książki artykule Zapowiedzi romantyzmu w architekturze polskiej drugiej połowy XVIII wieku dowodzi, że nie ma wielkiego rozdźwięku między fazą oświecenia i romantyzmu, mianowicie zachodzi między nimi płynne przejście. Ciekawie dokumentuje swoją tezę na przykładzie wybranych dzieł architektonicznych.
Książkę z zainteresowaniem przyjmą nie tylko osoby zainteresowane architekturą czy historią sztuki, lecz także miłośnicy Warszawy. Wyłania się z niej historia zabudowy miasta, a więc materialny wymiar jego istnienia. Lektura zebranych informacji pozwala podążać szlakiem nieistniejącej zabudowy, stawiając niezwykłe wyzwania wydobywania ich w wyobraźni z nicości. To jednak zadanie, nadzwyczaj trudne, zdaje się niewykonalne, zwłaszcza po dokładnym zapoznaniu się z rejestrem posesji, kamienic, dworków, pałaców, projektów rezydencji, kompozycji ogrodów, amfiteatrów, mostków, młynów, kościołów, cmentarzy, folwarków, domów. Nie ma wszak pewności, czy wyimaginowane zarysy odpowiadają rzeczywistości, po której zostały niewielkie ślady. Jakkolwiek rzecz jest do zrealizowania trudna, podjętej próbie wychodzą naprzeciw obrazy i fotografie. Analiza tych przekazów, udostępnionych w książce stanowi niewątpliwie inspirację do pójścia śladami pasjonata architektury.
Marek Kwiatkowski, Moja pasja architektura. Fakty – hipotezy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2012, s. 232.
Bohaterka Senatorium Miłości tańczy 3
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
