Prognozy nie są optymistyczne: mimo deszczu grozi nam rekordowa susza. Czy jest jeszcze szansa, by jej zapobiec?

Mimo deszczu grozi nam susza

Lipiec 2020 przyniósł nam obfite opady i niższą temperaturę, przez Polskę zaś przeszła fala powodzi. Wydawać by się mogło, że temat suszy został zażegnany - nic bardziej mylnego.

Łagodne i bezśnieżne zimy, które obserwujemy od kilku lat, przyczyniają się do stanu, z którym borykamy się od początku tegorocznej wiosny. Brak wód roztopowych wpływa na przesuszenie gleby, która w następstwie nie jest w stanie wchłonąć nagłych i intensywnych opadów.

W trakcie lipcowych ulew w ciągu krótkiego czasu na metr kwadratowy potrafiło spaść 70, a nawet 100 litrów wody, z czego tylko mała część była w stanie wsiąknąć w ziemię. Woda, zamiast przesączać się stopniowo przez kolejne warstwy gleby, by w efekcie zasilić podziemne warstwy wodonośne, spływa po powierzchni do kanałów i rzek, a następnie do morza. Stąd częste ostatnimi czasy podtopienia i zalania, nie podnoszące wilgotności gleby i nie zmniejszające stanu jej przesuszenia.

Nawalne deszcze, które zalały miasta i miejscowości w wielu częściach Polski nie rozwiązują problemu suszy. Pokazują nam jednak, że susza i powódź to dwie strony tego samego medalu - prof. Zbigniew Karaczun, SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej

Rzecznik prasowy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, hydrolog Grzegorz Walijewski w wypowiedzi dla TVN (maj 2020) zaznaczył, że w marcu i kwietniu stany wody na rzekach w Polsce powinny rosnąć z powodu zasilania rzek wodami roztopowymi, zaś zaistniała ówcześnie sytuacja (malejący poziom wód powierzchniowych - red.) była bardzo niekorzystna w perspektywie dalszych miesięcy. Dziś widzimy, że słowa te były prorocze.

Sytuacja jest do tego stopnia poważna, że Koalicja Klimatyczna powołała do życia ogólnopolską kampanię "Co z tą wodą?", której patronują m.in. WWF, Towarzystwo na Rzecz Ochrony Przyrody, Fundacja Greenpeace Polska, Klub Gaja czy Compassion Polska.

Jak podkreślają autorzy inicjatywy, o tym, że sytuacja jest dramatyczna, nie trzeba nikogo przekonywać. Wyjątkowo niski poziom wody w rzekach czy wielki pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym to widoczne ostrzeżenia, których nie możemy zlekceważyć.

Konsekwencje suszy uderzą w nas wielowymiarowo

Konsekwencje deficytu wody odczujemy wszyscy, w tym wiele gałęzi gospodarki - od rolnictwa, przez energetykę, aż po szeroko rozumianą produkcję. Już dziś odczuwamy podwyżki cen żywności, już pojawiają się apele o ograniczanie zużycia wody, a możliwe są także ograniczenia w dostarczaniu prądu. – Dominik Olędzki, rzecznik prasowy Koalicji Klimatycznej.

Pomysłodawcy kampanii apelują: Polska musi podjąć bardzo pilne i szerokie działania na rzecz poprawy sytuacji w zakresie gospodarki wodnej. Pomóc w tym ma naturalna retencja, a więc ochrona terenów obfitujących w:

• mokradła
• bagna
• torfowiska
• zadrzewienia śródpolne
• siedliska bobrowe

Niestety, sadzawka w każdym ogrodzie nie zniweluje efektów suszy. Priorytetem powinna stać się ochrona naturalnych rzek - ich przekształcenia zmniejszają zdolność do samooczyszczania, a także sprawiają, że zagrożenie suszą i powodziami wzrasta. Należałoby także zaniechać zabudowywania terenów zalewowych - to one stanowią naturalną ochronę, wchłaniając nadmiar wody wylewającej się z rzek.

Kampania "Co z tą wodą?"

W czerwcu 2020 ruszyła ogólnopolska kampania "Co z tą wodą?", mająca na celu uświadomienie Polakom, jakie konsekwencje niesie susza. Projekt został stworzony dla Koalicji Klimatycznej - największej organizacji klimatycznej w Polsce.

Na stronie kampanii można dowiedzieć się, jakie mamy zasoby wodne i w jaki sposób powinniśmy o nie zadbać. Dowiesz się tego także w galerii:

Podpisz apel do Prezesa Rady Ministrów, pod którym podpisało się już 40 organizacji pozarządowych. Wezwij rząd do podjęcia niezbędnych działań: