"Seksualność w średniowiecznej Europie" w ujęciu historyka

Nie ulega wątpliwości, że problematyka seksualności po rewolucji obyczajowej w wieku XX przestała być tematem tabu. Znacząco rozwijać się zaczęła dziedzina naukowa, poświęcona tym jednym z najistotniejszych w życiu człowieka kwestiom. Naukowcy zwrócili się ku aspektom historycznym złożonego zespołu zagadnień jako uwarunkowań zachowań, obyczajów w sferze seksualnej współcześnie. Rozpatrywanie tych zagadnień pozwalało rzucić nowe światło na poszczególne okresy historyczne, przyczyniało się do lepszego poznania człowieka dawnego.

Szczególny rozwój badań nastąpił w II połowie XX wieku, niemniej profesor Ruth Mazo Karras, wykładowczyni na Uniwersytecie Minnesota zauważyła, że pośród mnogości studiów brak wyczerpującego omówienia wszelkich aspektów średniowiecznej seksualności. Zdecydowała się na opracowanie syntetyczne, krytycznie wykorzystujące badania poprzedników, ujmujące tematykę wyczerpująco. Jej pracy przyświeca zasadniczy cel ukazania wycinka dziejów jako „lekcji” czy „przykładu”, by poddane interpretacji fakty służyły nauką współczesnym zachowaniom. Opracowanie opiera się na założeniu, że pozostały do dziś podobieństwa między społecznością średniowiecznej Europy a współczesnymi społecznościami zachodnimi.

Można sądzić, że jej książka Seksualność w średniowiecznej Europie wypełnia lukę w dziedzinie interesującej nie tylko specjalistów, ale także szerokie grono odbiorców. Nie istnieje jednak w próżni, rozlicza się skrupulatnie z wykorzystania źródeł oraz dorobku innych naukowców. Autorka przywołuje bogaty materiał bibliograficzny, któremu zawdzięcza wyniki badań w swoim opracowaniu. Daje to czytelnikom obraz rozległości zagadnień, a ponadto inspiruje go do poszerzania lektur na dany interesujący temat. Przegląd badań otrzymał interesujący komentarz, który pozwala zyskać orientację w literaturze przedmiotu.

Lektura recenzowanej książki Ruth Mazo Karras, podobnie jak zapewne innych studiów na podjęty w niej temat, uświadamia, jak niewiele wiadomo o seksualności ludzi średniowiecza, epoki, której charakter zdecydował o napiętnowaniu zmysłowej sfery życia. Wydawać by się mogło, że ówczesna dominacja ducha nad cielesnością spychała problematykę seksu na margines. Okazuje się jednak, że czasy średniowiecza w niczym nie ustępowały starożytności z kręgu kultury śródziemnomorskiej, jeśli chodzi o bujny rozkwit i różnorodność seksualności. Sytuacja jedynie skomplikowała się na skutek nauki chrześcijańskiej, na podstawie której stworzono zespół praw, nakazów, regulujących ludzką naturę seksualności.

W średniowieczu tkwią korzenie niejednej sprawy seksualnej współczesnej Europy. Dlatego, by móc rozwiązać problemy nadal aktualne, warto zwrócić się ku ich źródłom. Autorce udało się zarysować pomost między średniowieczem a współczesnością. Analiza historycznych zjawisk seksualnych służy zatem lepszemu zrozumieniu seksualności współczesnego człowieka. W książce zostały zaprezentowane wnioski o uniwersalnym znaczeniu. Z zestawienia średniowiecznych uwarunkowań seksu i teraźniejszych pojęć wyłania się obraz, który pozwala zrozumieć pokutujące od wieków zależności w relacjach erotycznych. Przybliżenie rzeczywistej postaci obyczajów epoki burzy mity i złudne wyobrażenia.

Ruth Mazo Karras udaje się przekonać czytelnika o potrzebie zainteresowania pomijanymi dotąd przez mediewistów zagadnieniami seksualnymi. W średniowieczu pojawiły się zalążki problematycznych kwestii, związanych z traktowaniem seksu w kategoriach grzechu. Autorka stawia na przykład pytanie o to, czy słusznie uznaje się seks za zjawisko, którego znaczenie należy minimalizować. Wyłania szereg pytań, które były istotne przed wiekami , a nadal nurtują nie tylko naukowców, zwłaszcza w kontekście obyczajowości seksualnej kultur nieeuropejskich.

Ruth Mazo Karras, Seksualność w średniowiecznej Europie, przełożył Arkadiusz Bugaj, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2012, s. 252.

Zarejestruj się i napisz artykuł
Znajdź nas na Google+