Smog w Warszawie. Co zrobić, żeby było lepiej niż dotychczas? Polskie Forum Klimatyczne: "W Krakowie dokonano złej diagnozy"

Przypomnijmy, Rada Warszawy w zeszłym tygodniu odrzuciła projekt uchwały zakazującej palenia węglem i biomasą od października 2023 roku. Rozpętała się burza, że na miasto wpłynęli lobbyści, a skutek braku radykalnych działań będzie opłakany. Odezwali się do nas przedstawiciele Polskiego Forum Klimatycznego, którzy mają jednak zupełnie inne zdanie. Chcieli odrzucenia uchwały, co nie znaczy, że nie apelują o radykalne zmiany.

Krzysztof Woźniak z Polskiego Forum Klimatycznego rozmawiał z warszawskimi radnymi tłumacząc, że nie można ograniczać używania paliw stałych w urządzeniach, które spełniają europejskie normy zapisane w Dyrektywie Ecodesign (Ekoprojekt). Dyrektywa ta została sporządzona po to, żeby określić europejskim producentom i konsumentom jakie urządzenia na paliwa stałe nie mają istotnego wpływu na zanieczyszczenie powietrza. Potwierdzają to naukowcy, którzy bezpośrednio uczestniczyli w pracach nad tą dyrektywą, a dziś są członkami Rady Naukowej PFK – dr inż. Krystyna Kubica oraz dr hab. inż. Robert Kubica.

Polskie Forum Klimatyczne bierze także udział w konsultacjach dotyczących projektu uchwały antysmogowej dla Mazowsza, która swoim zasięgiem objęłaby także Warszawę i aglomerację stołeczną. Podkreślają, że wniosek Miasto Jest Nasze i ClientEarth zawierał między innymi kilka błędów formalnych, ale też ich zdaniem został źle skonstruowany. Przede wszystkim, nie powinien dotyczyć samej Warszawy.

Polskie Forum Klimatyczne zwraca też uwagę na konieczność właściwego postawienia diagnozy. W Krakowie nadal powietrze jest bardzo złe, co ilustruje ranking IQ AIR. 25 stycznia Kraków znalazł się na 18. miejscu wśród miast z najgorszym powietrzem na świecie (Warszawa na 65.). W grudniu natomiast Kraków aż dwukrotnie był na miejscu pierwszym. Co oznacza, że był najgorszym miejscem na ziemi jeśli chodzi o powietrze, mimo funkcjonującego zakazu palenia węglem i biomasą.

- Dlatego ten zakaz niewiele zmieni w stolicy. Krakowski Alarm Smogowy raportował, że kopciuchy miały wpływ na powietrze w Krakowie na poziomie 85%, co okazało się nieprawdą – tłumaczy nam Krzysztof Woźniak z Polskiego Forum Klimatycznego.

Znaczenie ma natomiast, że obecna uchwała antysmogowa obejmuje tylko Kraków, a nie jego obwarzanek, który produkuje mnóstwo zanieczyszczeń. Do tego duża część zanieczyszczeń produkowana jest przez transport. Polskie Forum Klimatyczne uważa, że w Warszawie, a w zasadzie na całym Mazowszu, powinno wypracować się rozwiązanie, które nie popełni błędu Krakowa. Jakie?

- Należy pozbyć się kopciuchów produkujących smog, ale pozostawić możliwość z korzystania z urządzeń które spełniają europejskie normy zapisane w Dyrektywie Ecodesign (Ekoprojekt). Wymiana samych kopciuchów w Warszawie to będzie jednak za mało. Ważne, żeby przepisy obowiązywały na jak najszerszym obszarze. To będzie krok w dobrą stronę, ale oprócz tego należy działać na rzecz transportu – słyszymy.

- Jeśli chodzi o Strefy Czystego Transportu trzeba uważać, żeby nie wylać dziecka z kąpielą. Zamiast bardzo restrykcyjnych przepisów na małym obszarze w centrum, warto je nieco złagodzić, ale działać na dużym obszarze, w oparciu o normy stosowane w samochodach. Tak, żeby właściciele najbardziej zanieczyszczających aut musieli je wymienić i nie mogli np. wjechać do Warszawy – opowiada Krzysztof Woźniak.

To właśnie obszar na jakim obowiązują ograniczenia jest według Polskiego Forum Klimatycznego jedną z najważniejszych kwestii. Tak jak w Krakowie, w Warszawie również zanieczyszczone powietrze z przedmieść może dostawać się do centrum miasta. Ponadto Warszawa powoli szykuje się do powstania Stref Czystego Transportu, o czym pisaliśmy tutaj. Natomiast uchwała zakazująca palenia węglem w aglomeracji warszawskiej jest negocjowana na poziomie samorządu województwa. Według wstępnych planów ma obowiązywać od 2030 roku.

- Nie wiadomo czy specjalnie, czy z niewiedzy, wnioskodawcy sprawiali wrażenie, jakby nie wiedzieli, że w przepisach i raportowaniu w Unii Europejskiej nie funkcjonuje pojęcie “paliw stałych”, gdzie węgiel i drewno są w jednym worku. Unia dzieli paliwa na kopalne ("fossil fuels" jak węgiel i gaz ziemny) i odnawialne ("renewables" jak biomasa drzewna). Pojęcie paliw stałych funkcjonuje w zasadzie tylko jako określenie stanu skupienia (na etapie nauczania początkowego), a nie właściwości grzejnych, klimatycznych czy emisyjnych – tłumaczy nam Krzysztof Woźniak.