W Okrzei stanie pomnik matki Henryka Sienkiewicza

Słowa Henryka Sienkiewicza, podkreślające rolę matki w jego życiu, zostały wyryte na jednej z tablic u podstaw pomnika, który jest aktualnie montowany na cmentarzu parafialnym w Okrzei obok grobu Stefanii z Cieciszowskich Sienkiewiczowej. Pierwszy projekt monumentu ku jej czci został przedstawiony cztery lata temu, 2 września 2008 r. podczas sesji naukowej Towarzystwa im. Henryka Sienkiewicza w Zespole Szkół w Adamowie. Projekt rzeźby Matki Autora Quo vadis? powstał z inicjatywy i przy konsultacji historyczno-biograficznej prezesa Towarzystwa, profesora Lecha Ludorowskiego. Został powierzony artyście rzeźbiarzowi z Bełżyc, Witoldowi Marcewiczowi. Powołano wówczas Ogólnopolski Komitet Ratowania Grobu Matki Henryka Sienkiewicza, który podjął starania zbiórki funduszy na realizację projektu. Przewodniczącą tego gremium została Barbara Wachowicz.

Zamierzeniem twórców koncepcji upamiętnienia matki pierwszego polskiego i słowiańskiego noblisty było, jak pisał w jednej z odezw profesor Lech Ludorowski, złożenie hołdu "zasłużonej dla Ojczyzny - a całkowicie zapomnianej przez historię, nieobecnej w legendzie rodzinnej - Matce autora Quo vadis?". Stefania z Cieciszowskich Sienkiewiczowa (1814-1873) wychowała sześcioro dzieci, z których jeden syn Kazimierz był powstańcem styczniowym, poległ w obronie Francji przed Prusami pod Orleanem w 1871 r., drugi syn Henryk stał się duchowym przywódcą uciemiężonego w niewoli narodu, "wskrzesicielem rycerskiej tradycji praojców, krzewicielem tęsknot i dążeń do Polski Wolnej", "krzepicielem wiary w zmartwychwstanie Ojczyzny" (jak głoszą zapisy na tablicach fundacyjnych w krypcie w warszawskiej Katedrze św. Jana, gdzie spoczęły jego szczątki). Stefania była autorką opowiadań, opublikowanych na łamach "Tygodnika Ilustrowanego", a uzdolnienia literackie odziedziczyły po niej jej dzieci, nie tylko syn, ale i córki.

Projekt monumentu ewoluował. Ostatecznie przyjął formę dzieła sztuki - rzeźby przedstawiającej Matkę i Syna. Gotowy, okazały monument o wysokości pięć i pół metra waży 20 ton, jest wykonany z piaskowca. Wyróżnia zgodnie z pierwotnym zamiarem matkę, przy której pojawia się chłopięca sylwetka Henryka Sienkiewicza. Interpretację rzeźby przedstawił Lech Ludorowski w następującym ustępie swojego tekstu (którego całość prezentowana jest na łamach miesięcznika "Nad Odrą" - nad-odra.pl): "W tym projekcie Stefania Sienkiewiczowa jest matką, rodzicielką, opiekunką, nauczycielką. A najważniejszą z jej ról - misję nauczycielską - eksponują dwa główne motywy: krzyż (symbol matki prowadzącej swoje dzieci do Boga) i książka. Książka - rozpostarta na jej kolanach, przyciągająca, promieniująca swą siłą. Książka otwarta - źródło wiedzy, mądrości, kultury, nauki, wychowania - która spaja, łączy, jednoczy i kształtuje, przygotowuje do życia, otwiera drogę "w świat". Ta książka jest także najwymowniejszym znakiem kultury, symbolem sztuki, twórczości, która rodzi się w tej rodzinie".
Okoliczności inicjatywy i historię powstawania pomnika matki Sienkiewicza można poznać z albumowej książki Lecha Ludorowskiego „Sienkiewiczowskie projekty Witolda Marcewicza. Ikonoteka 2009”. Publikacja dokumentuje również inne dzieła rzeźbiarza, jego „skrzydlate pomniki” oraz pomniki Sienkiewiczowskie wzniesione dotychczas w kraju i za granicą. Wśród tych monumentów jest znajdujące się na wzniesionym w okresie międzywojennym Kopcu Henryka Sienkiewicza w Okrzei, odsłonięte w 1980 r., popiersie pisarza dłuta Mariana Gardzińskiego. Pomnikiem jest sam kopiec usypany przez społeczeństwo polskie w ciągu pięciu lat na drodze z Woli Okrzejskiej, gdzie urodził się autor Trylogii, do stacji kolejowej w Okrzei. Owe znaki pamięci nierozłącznie wiążą się już dziś z obrazem rodzinnych stron Henryka Sienkiewicza, będąc obok Muzeum w Woli Okrzejskiej celem peregrynacji miłośników twórczości pisarza.

Dzięki szlachetnej ofiarności darczyńców, Polaków z kraju i z zagranicy prace związane ze wzniesieniem kolejnego okrzejskiego pomnika oraz renowacji stuletniej płyty na mogile Matki dobiegły końca. Trwają natomiast przygotowania do podniosłej uroczystości, która została zaplanowana na dzień 5 września 2012 r. W kościele parafialnym św. Piotra i Pawła w Okrzei o godz. 11. odbędzie się msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem Biskupa Siedleckiego, potem procesyjny przemarsz na cmentarz, gdzie nastąpi ceremonia poświęcenia pomnika i odnowionego grobu śp. Stefanii Sienkiewiczowej. Po złożeniu kwiatów uczestnicy uroczystości spotkają się na koncercie w Zespole Szkół im. Henryka Sienkiewicza oraz we „Dworze Sienkiewicz” w Okrzei.

Organizatorzy uroczystości w pismach wyrażają pragnienie, aby ceremonia była „z godnością przeżywanym ogólnopolskim świętem narodowym, łączącym Polaków”, natomiast wzniesiony pomnik stał się „dobrem kultury narodowej”.

Znajdź nas na Google+