W "przedsionku" do Festiwalu Dialogu Czterech Kultur 2009

Zapowiadany 23 kwietnia na łamach serwisu Wiadomości24.pl wywiad z Moniką Wąsik przeprowadziłem w dość szczególnym miejscu, które swoim charakterem nawiązuje do wielokulturowej przeszłości Łodzi. Był to przepiękny ogród przy dawnym pałacu Alfreda Biedermanna, a dziś siedziba Instytutu Teorii Literatury Teatru i Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Łódzkiego.

Nim przejdziemy do tegorocznej, czy moglibyśmy krótko podsumować ubiegłoroczną edycję Festiwalu Dialogu Czterech Kultur?
- Myślę, że możemy mówić o wielkim sukcesie. Na pewno był to z wielu względów festiwal przełomowy. Nowi dyrektorzy artystyczni Agata Siwiak i Grzegorz Niziołek wytyczyli zupełnie nową drogę festiwalu, zmieniając tym samym jego dotychczasową formułę. To odświeżenie festiwalu zostało bardzo dobrze przyjęte przez łodzian i prasę ogólnopolską. Festiwal stał się wielkim wydarzeniem, którego atmosfera ogarnęła całe miasto. Program artystyczny potwierdził, że Festiwal Dialogu Czterech Kultur ma bardzo wysoki poziom. Warto w tym miejscu wspomnieć, że festiwal cieszył się także zainteresowaniem mediów zagranicznych, co potwierdza jego markę w Europie.

Spotkałem się ze stwierdzeniem, że Festiwal Dialogu Czterech Kultur 2008 był przełomowy z uwagi na fakt, iż imprezę organizowała nowa instytucja - Miasto Dialogu. Czy rzeczywiście powstanie takiej instytucji pomogło festiwalowi stać się lepszym?
- Miasto Dialogu jako miejska instytucja kultury odpowiada za organizację festiwalu, ale także powołuje do życia nowe przedsięwzięcia. Jednym z nich jest otwarta niedawno Galeria Wideo. Powstanie takiej instytucji, koordynującej pracę nad festiwalem i nowymi inicjatywami, można postrzegać tylko w dobrej perspektywie.

Do tegorocznej edycji Festiwalu Dialogu Czterech Kultur jeszcze ponad cztery miesiące. Jednak jakbyśmy mogli powiedzieć o kilku wydarzeniach, które na pewno odbędą się w tym roku?
- Program tegorocznej edycji festiwalu jest już prawie zamknięty. Mogę zdradzić serwisowi Wiadomości24.pl, że naszym gościem, z którego jesteśmy bardzo dumni, będzie Adam Budak. Przygotuje on dla nas wystawę, składającą się z prac kilkunastu artystów światowej sławy, zaaranżowaną w przestrzeni niegaleryjnej. Poza tym wraz z Teatrem Polskim we Wrocławiu oraz Teatrem Hebbel am Ufer przygotowujemy premierę spektaklu „Ziemia obiecana” w reżyserii Jana Klaty. Ten spektakl jest jedną z produkcji festiwalu, jesteśmy ciekawi, jak będzie przyjęta „Ziemia obiecana” na ... ziemi obiecanej.

Kino, teatr, film, multimedia. Czy podczas tegorocznej edycji, któraś ze sztuk będzie szczególnie dominować?
- Trudno powiedzieć, której sztuki będzie więcej, ponieważ zawsze próbujemy zachować pewną równowagę. Staramy się nie faworyzować żadnej ze sztuk, niemniej co roku w danej dziedzinie mamy gwiazdy. Myślę, że w tym roku wielkim wydarzeniem będzie wspomniana przeze mnie wcześniej wystawa Adama Budaka. Poza tym świetnie zapowiada się także część teatralna, a spektakl Jana Klaty nie jest jedyną teatralną propozycją festiwalu. Przygotowaliśmy także niespodziankę dla wielbicieli filmu i muzyki.

W tym roku będziemy obchodzić 65. rocznicę likwidacji Litzmannstadt Getto. Czy ósma edycja Festiwalu Dialogu Czterech Kultur będzie w jakiś sposób nawiązywać do kultury żydowskiej, mocno zakorzenionej w naszym mieście?
- Oczywiście na festiwalu nie mogłoby zabraknąć kultury żydowskiej, która jest przecież jednym z filarów tradycji i historii Łodzi. Już podczas poprzedniej edycji staraliśmy się zwrócić szczególną uwagę na historię getta łódzkiego. Dla Festiwalu Dialogu Czterech Kultur to kwestia szalenie istotna. Podczas tegorocznej edycji poprzez poszczególne elementy programu będziemy nawiązywać do rocznicy likwidacji łódzkiego getta. To wydarzenie na pewno nie zostanie pominięte.

Ojcowie czyli próba nawiązania do uniwersalnego problemu budowania i podtrzymywania tożsamości – indywidualnej, miejskiej, narodowej. To motyw ubiegłoroczny. Możemy już zdradzić co będzie motywem przewodnim tegorocznego Festiwalu Dialogu Czterech Kultur?
- Tematem tegorocznej edycji festiwalu jest Terytorium, a zatem przestrzeń, ale rozumiana nie tylko w kategoriach urbanistyki, ale także jako przestrzeń socjologiczna, historyczna i mentalna. Pytanie przewodnie tego festiwalu brzmi natomiast: Gdzie ty mieszkasz? To pytanie, zbudowanie podobnie jak to zadawane podczas ubiegłorocznej edycji: Kto ty jesteś? W czasie zeszłorocznego festiwalu dyskutowaliśmy o problemie ojcostwa, stąd próby poszukiwania swoich korzeni, podejmowanie problemu pochodzenia, a zatem już wtedy pojawił się temat miejsca, w którym dorastamy i żyjemy, z którego pochodzimy. W tym roku ta przestrzeń będzie odgrywała zdecydowanie większą rolę.
Więc możemy powiedzieć, że sztuka w przestrzeni miejskiej będzie odgrywała w tym roku szczególną rolę podczas festiwalu?
- Nie ukrywamy, że w tym roku, tak jak w roku poprzednim, będziemy wychodzić ze sztuką na ulicę. Zaplanowaliśmy wystawy w przestrzeni niegaleryjnej i projekty, dla których sceną stanie się przestrzeń miasta. Takie działania nie wynikają jedynie z faktu, że tematem tej edycji festiwalu będzie fenomen miejskości. Aranżując dla naszych projektów przestrzeń miasta chcemy zaangażować w te projekty przypadkowych widzów. Pragniemy również zwrócić uwagę na architekturę Łodzi, będącą przecież unikatem na skalę europejską. Staramy się za każdym razem odkryć jakieś miejsce nieodkryte. I tak w ubiegłym roku otworzyliśmy przed naszymi widzami budynek dawnego Towarzystwa Kredytowego przy ulicy Pomorskiej i elektrownię zakładów Karola Scheiblera. W tym roku będziemy odsłaniać kolejne przestrzenie – domy, kamienice, wille, które na co dzień są dla większości z nas niedostępne. Niestety, bardzo często nie zdajemy sobie nawet sprawy, że wokół nas znajdują się takie perły architektury.

Prawie 15 tys. widzów i ponad 3 tys. sprzedanych biletów podczas edycji 2008. Mają Państwo ambicje zwiększenia ilości widzów w tym roku?
- Nie chcemy bić rekordów. Zależy nam przede wszystkim na tym, aby każdy miał dostęp do festiwalu i mógł stać się jego uczestnikiem, tym bardziej, że przygotowany program jest naprawdę na europejskim poziomie. Festiwal jest pomyślany tak, aby jak najwięcej osób mogło zobaczyć wydarzenia festiwalowe nie płacąc za bilety. Stąd też koncerty plenerowe, między innymi na rynku w Manufakturze.

Podczas uroczystości otwarcia Galerii Wideo powiedziała Pani, iż będzie ona na pewno wykorzystana podczas Festiwalu Dialogu Czterech Kultur 2009. Czy w „przedsionku” do tegorocznej edycji festiwalu planują Państwo jeszcze jakieś inicjatywy?
- Jest wiele pomysłów na to, jak wykorzystać przestrzeń miejską. Mamy dużo propozycji od różnych artystów, a także własne koncepcje. Jak Pan wspomniał, niedawno otworzyliśmy Galerię Wideo i jesteśmy ciekawi, jak zostanie odebrana przez łodzian, bo to projekt nowy, nie tylko w tym mieście, ale i w Polsce – to pierwsza tego typu galeria w kraju. Jeśli takie projekty znajdą odzew, to na pewno będziemy je kontynuować w różnych formach.

Co jakiś czas pojawia się dyskusja nad promocją imprezy w kraju. Czy możemy już powiedzieć jak będzie wyglądać tegoroczna promocja Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w innych miastach Polski?
- Na pewno będziemy kontynuować te formy promocji, które w roku ubiegłym okazały się skuteczne, między innymi reklamę w postaci billboardów i plakatów w centralnych miejscach dużych miast. Oczywiście chcielibyśmy, żeby festiwal był na różne sposoby widoczny w Łodzi i w Polsce, toteż przewidzieliśmy wiele form reklamy. Nowością w tym roku jest niewątpliwie międzynarodowy newsletter, informujący o bieżących wydarzeniach festiwalowych największe instytucje kultury w Europie.

Co roku organizację Festiwalu Dialogu Czterech Kultur wspiera grupa wolontariuszy. Jak ta kwestia będzie rozwiązana tym razem? Jaka praca czeka na wolontariuszy i jakich osób Państwo potrzebują?
- Szukamy osób, kreatywnych i energicznych, a przy okazji znających dobrze języki obce. Nigdy nie mieliśmy problemu z wolontariuszami – zainteresowanie naszym festiwalem jest ogromne. Wolontariusz ma wiele zadań przed sobą, ale ma także możliwość wyboru tych zadań. Potrzebujemy między innymi wolontariuszy do opieki nad gośćmi zagranicznymi, a jest to bardzo odpowiedzialne zadanie. Oczywiście są także inne zadania – wolontariusze mogą pracować w biurze prasowym lub pomagać podczas organizacji poszczególnych imprez. Wkrótce będziemy ogłaszać nabór na festiwalowych wolontariuszy.

Do tej pory pytałem głównie o sam festiwal. Teraz jednak chciałem zapytać jak rozpoczęła się Pani przygoda z Festiwalem Dialogu Czterech Kultur w roli rzecznika? Ponieważ na co dzień związana jest Pani z Uniwersytetem Łódzkim.
- Swoją przygodę z Festiwalem Dialogu Czterech Kultur rozpoczęłam kilka lat temu właśnie jako wolontariusz. Także w ubiegłym roku pracowałam podczas festiwalu, opiekowałam się Martinem Pollackiem – gościem honorowym festiwalu. Mam bardzo miłe wspomnienia z tych kilku ostatnich lat, dlatego nie wahałam się przyjąć propozycji objęcia funkcji rzecznika prasowego Festiwalu Dialogu Czterech Kultur. Ta praca to ogromne wyzwanie i jednocześnie niezapomniana przygoda. Bardzo się cieszę, że nowi dyrektorzy artystyczni festiwalu, Agata Siwiak i Grzegorz Niziołek, dali mi szansę sprawdzenia się w tej roli. Mam nadzieję, że nie zawiodę ich zaufania, uda mi się powiązać pracę ze studiami doktoranckimi w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego, a moja współpraca z dziennikarzami będzie przebiegać jak najlepiej.

Na koniec jakby Pani mogła powiedzieć dosłownie w dwóch zdaniach, dlaczego warto odwiedzić tegoroczną edycję Festiwalu Dialogu Czterech Kultur?
- Festiwal Dialogu Czterech Kultur to festiwal interdyscyplinarny, jego program został przygotowany tak, aby każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Ten festiwal stwarza tyle możliwości i form udziału w nim, że po prostu szkoda z możliwości tych nie skorzystać.

Przeczytaj także:
- Łodź: Wystartowała nowa przestrzeń sztuki