W pułapce losu. „Czas pokaże” Jeffreya Archera

Powieść Czas pokażeJeffreya Archera to pierwsza część realistycznej sagi Kroniki Cliftonów, początek opowieści o sensacyjnym życiu Harry’ego Cliftona, który przychodzi na świat w ubogiej dzielnicy Bristolu. Ujmuje jego lata dziecięce i młodzieńcze, jakie upływają w epoce burzliwej, przed wybuchem II wojny światowej. Tom wydany okazale w serii Thriller wydawnictwa Rebis stawia nową pozycję powieściową w szeregu poprzednich bestsellerów brytyjskiego pisarza. Istotnie książka nosi piętno pisarskie, jakie łączy ją z rozchwytywanymi poprzednio utworami, z których niektóre posłużyły już za kanwę filmową. Wszystkie od pierwszej do ostatniej strony czytane są z niesłabnącą pasją.

Historia zaczyna się od poczęcia Harry’ego Cliftona w 1919 r. Na scenę intryg wkraczamy za sprawą matki bohatera, Maisie Clifton, ulegającej przygodnej propozycji erotycznej. Młoda kobieta posłuszna dotychczas regułom cnoty idzie za głosem swej biologii, domagającej się reprodukcyjnego sukcesu. Naiwnie sądzi, że przypadkowa niewierność nie pociągnie za sobą żadnych konsekwencji. Zgodnie z oczekiwaniem traci dziewictwo podczas pracowniczej wycieczki, a to pierwsze zbliżenie, niezbyt przyjemne zresztą, to początek dramatycznych zwrotów akcji. Kochankowie uruchamiają bieg niefortunnych wypadków.

W gąszczu niedomówień i niejasności dorasta młody bohater. Niepewność losów ojca, świadomość niskiego pochodzenia to wyposażenie, z jakim wkracza w życie. Oznacza to trudny życiowy start, na co składają się zmagania nie tylko z biedą i snobizmem klas wyższych, ale i dociekania prawdy o ojcu. Na drodze chłopca pojawiają się jednak życzliwe osoby. Półsieroctwo rekompensuje Harry`emu charyzmatyczny Old Jack, a porażki w rówieśniczym środowisku umniejsza Giles Barrington, syn właściciela linii żeglugowej, który mimo różnicy pochodzenia staje się jego najlepszym przyjacielem.

Tajemnice, które objawiają się stopniowo, mają swoje źródło w nie zawsze przemyślanych decyzjach. Otaczają rodziny Cliftonów i Barringtonów, które powiązała nie tylko przyjaźń chłopców. Sensacyjno-kryminalne zdarzenia nanizane na fabularną nić życiorysu wypełniają ściśle konstrukcję fabularną, pozbawioną tradycyjnych opisów. W rezultacie akcja toczy się wartko, przykuwając uwagę czytelnika do zagadkowych motywów. Autor prowadzi swą opowieść, szykując dla czytelnika liczne niespodzianki i zwroty akcji, stawiając swoich bohaterów wobec okrutnych wyzwań, ale i w sytuacjach wywołujących wzruszenie czy rozładowujący napięcie uśmiech.

Atmosfera świata przywodzi rzeczywistość powieściową Tajemnic Paryża Eugeniusza Sue, jednej z najbardziej kasowych powieści europejskich. Charakterystyczny, sprawdzony od wieków sposób modelowania fabuły zapewnia jej atrakcyjność. Kreacja bohatera silnego, niezwykłego, dzielnie stawiającego czoła licznym przeciwnościom jest mocnym atutem opowieści. Nie jest przy tym pozbawiona walorów dydaktycznych. Szkoła, jaką przechodzi Harry, wyposaża w nauki życiowe również czytelnika.

Konstrukcja fabularna, pozwalająca poznawać daną sytuację lub wydarzenie z perspektywy różnych osób poszerza czytelniczy wgląd w tajniki losów bohaterów. Jednocześnie rodzi sympatię do nich, co zbliża do rzeczywistości przedstawionej, angażuje w nią, sprawia, że udzielają się odbiorcy ich emocje. Podobnie jak bohater czytelnik dociera do źródeł cierpienia, zbrodni, ale wciąż pozostaje w niepewności. Zdaje się wiedzieć więcej niż Harry, uprzednio wtajemniczony w jego los przez matkę bohatera, ale nie od razu udaje się mu wszystkie części układanki poskładać w jeden obrazek.

Lektura powieści Czas pokaże uprzytamnia, dlaczego proza Jeffreya Archera, najpopularniejszego pisarza brytyjskiego zdobywa coraz szersze kręgi czytelniczego uznania. Dla pasjonatów jego pisarstwa będzie potwierdzeniem atrakcyjności jego rzemiosła literackiego, zaś dla nowych odbiorców zachętą do przeczytania jego innych powieści, w tym kolejnych, oczekiwanych z niecierpliwością części cyklu Kroniki Cliftonów.

Rozpoznania, jakie uzyskuje czytelnik tomu Czas pokaże, pozwalają snuć domysły, co będzie przedmiotem opowiadania kolejnej części, zatytułowanej Grzechy ojca (premiera zaplanowana została na listopad 2012 r.), jednak – jak każe przewidywać tom pierwszy – czekają go kolejne niespodzianki. Tytuł inaugurujący sagę każe uzbroić się w cierpliwość, gdyż wszystko ma swój czas, upływ czasu wyjaśni to, jakie niewiadome stoją na drodze bohatera. Zostawiamy go w finale pierwszego tomu skazanego na ślepy zaułek.

J. Archer, Czas pokaże, przeł. D. Sękalska, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2011, s 384.

Znajdź nas na Google+