Wypaleni pracą

Syndrom wypalenia zawodowego, inaczej „burnout” został po raz pierwszy opisany w latach 70. przez Freudenebergera, a następnie tą problematyką zajęła się Christina Maslach. Stworzyła nawet kwestionariusz do badania zespołu wypalenia. Obecnie psychologia wie dużo więcej o tym syndromie i może skutecznie pomagać tym, których dosięgnął.

Burnout w pracy z ludźmi

Współcześnie za wypalenie zawodowe psycholodzy uważają zespół objawów występujący u osób, wykonujących zawody uznawane powszechnie za mające charakter zarówno społeczny jak i usługowy. Za takie zajęcia uważa się pracę lekarza, nauczyciela, pielęgniarki, terapeuty, pracownika socjalnego czy policjanta. Od osób wykonujących te zawody oczekuje się nawiązywania bliskiego kontaktu interpersonalnego, wysokiego poziomu zaangażowania i profesjonalizmu. Jednocześnie taka praca wywołuje wysoki poziom stresu. Ciągłe napięcie i dodatkowe trudności sprawiają, że może dojść do wyczerpania emocjonalnego i obronnego dystansowania się od wykonywanego zajęcia, a co za tym idzie obniżenia się zaangażowania w pracę i spadku satysfakcji zawodowej.

Zaangażowanie prowadzi do wypalenia

Co ważne, nie sam odczuwany stres prowadzi do wypalenia zawodowego. Zajęcia o charakterze społecznym polegają na uczeniu, wychowywaniu, pielęgnowaniu czy leczeniu. Zaangażowanie w taką relację może sprawić więc, że pracownik odczuwa satysfakcję i dumę, ale także rozczarowanie czy dyskomfort. Często osoby, z którymi pracuje, stawiają opór, zgłaszają skargi, pokazują swoje niezadowolenie czy nieustannie cierpią. Nadmiar takich sytuacji i nieumiejętność zdystansowania się mogą doprowadzić do syndromu wypalenia zawodowego.

Rozpoznaj na początku

Bardzo ważne jest zauważenie pierwszych objawów syndromu. Sygnałami mogą być takie symptomy, jak: zmęczenie, napięcie, drażliwość, okresy nadmiernej aktywności przeplatane z wyczerpaniem psychofizycznym. Z czasem pojawia się brak energii, zniechęcenie, objawy depresyjne jednak tylko związane z zawodem. Pracownicy cierpiące na wypalenie stopniowo ograniczają kontakty interpersonalne z osobami, będącymi pod ich opieką i drastycznie zmniejszają swoje zaangażowanie w pracę. Ostatnim etapem jest zwiększające się poczucie niekompetencji, skrzywdzenia i niezadowolenia. Szybko osoba stwierdza, że jej praca pozbawiona jest sensu i szuka innego zajęcia.

Zabezpiecz się przed wypaleniem

O to, jak chronić się przed burnoutem, zapytałam mgr Martynę Głuszek-Osuch, doktorantkę Katedry Psychologii Różnic Indywidualnych na Uniwersytecie Warszawskim. - Kluczową kompetencją zapobiegającą wypaleniu jest uważne podejście do własnej osoby. Niezwykle istotne jest działanie w taki sposób, aby zachować jak najwięcej własnych sił psychofizycznych, zwiększać owe siły i coraz lepiej je wykorzystywać. Warto jest pamiętać o własnych potrzebach (hobby, zainteresowania, umiejętne wykorzystywanie czasu wolnego) i ograniczeniach. Zasada „złotego środka”, swoistej równowagi pomiędzy pracą a czasem wolnym spędzanym z rodziną i przeznaczanym na odpoczynek to bardzo skuteczna profilaktyka wypalenia. - wyjaśniła w rozmowie z Wiadomościami24.pl.

Przed wypaleniem może ustrzec cię firma

Mgr Głuszek-Osuch zwróciła także uwagę na konieczność rozpoznawania, analizy i aktywnego radzenia sobie z pojawiającymi się problemami. - To daje poczucie radzenia sobie ze stresem i kontroli nad własnym życiem. - wyjaśniła. Warto także ustalać priorytety w pracy i dopasowywać otoczenie zawodowe do siebie a nie na odwrót. Co ważne, zapobiegać wypaleniu mogą organizacje i kadra kierownicza, wdrażając przyjazną dla pracownika filozofię firmy. - Firma może odciążyć swoich pracowników np. zapewniając im dłuższe przerwy, rotację, elastyczny czas pracy. Ważne jest, aby wychodziła naprzeciw indywidualnym potrzebom, preferencjom i zapewniała pracownikom tyle autonomii, ile jest możliwe dotyczącej stylu pracy i jej podziału. - podkreśliła mgr Głuszek-Osuch.